ခရစၥမတ္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခါေျပာင္းေျပာင္း
သၾကၤန္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခါက်က်
ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ
၁၉၈၄ မွာ ေက်ာက္ခ်ေနဆဲ။
၂ နဲ႔ ၂ ေပါင္းရင္ ၄ ရတဲ့အေၾကာင္း
ကာယကံရွင္ “၄” ကေတာင္
ဘဝနဲ႔ရင္းျပီးေျပာဖုိ႔
အားမရွိေတာ့ဘူး။
Big Brother က ႏွိပ္စက္တာေလာက္ကို ေျပာမေနနဲ႔
အမ်ားစုမဟုတ္ရင္
ျပည္သူကပါ ျပည္သူကုိ ဆြမ္းၾကီးဝိုင္းေလာင္းေနၾကတဲ့ေခတ္။
အေျခခံဥပေဒရဲ႕ မ်က္ႏွာဖံုးမွာ
အာဏာရွင္စနစ္ဟာ
ဒုိရီယန္ဂေရးရဲ႕ ရုပ္ပံုလုိ
မေျပာင္းမလဲ ႏုပ်ိဳေနဆဲ။
ခ်စ္ၾကည္ေရးပြဲႏုိင္လို႔
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလခၽြန္ေနတုန္းမွာ
ေရႊစြန္ညိဳဟာ
မိေထြးလိုလို႔ ဝဲေနတုန္း။
ေကာင္းကင္ကို (ဒီဇင္ဘာ ၂၅)
Ref:
George Orwell ရဲ႕ 1984
The New Yorker ရဲ႕ So Are We Living in 1984? ေဆာင္းပါး
Oscar Wilde ရဲ႕ The Picture of Dorian Gray
Friday, December 25, 2015
Friday, December 11, 2015
Gender Discrimination နဲ႔ ပတ္သတ္လို႔
ကမၻာေပၚမွာ (ေယဘုယ်အားျဖင့္) အမ်ိဳးသမီးေတြ တန္းတူ အခြင့္အေရး မရေသးဘူး။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တစ္ဆင့္ႏွိမ္ခံေနရတယ္ ဆိုတာက အရွိတရား။ အဲဒီအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ၾကတာ၊ အဲဒါ ပေပ်ာက္ေရး အတြက္ “နည္းလမ္းမွန္မွန္” နဲ႔ ၾကိဳးစားၾကတာကုိ အျပည့္အဝ ေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးဝါဒီ အမည္ခံထားသူေတြရဲ႕ အေျပာေတြ၊ လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လာရင္ေတာ့ ေထာက္ခံတဲ့ အပုိင္းေရာ၊ မေထာက္ခံတဲ့ အပုိင္းပါ ရွိတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ အဓိက ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြက
(၁)
ေယာက်ာ္းေတြ အကုန္လံုးကုိ သိမ္းၾကံဳး မေကာင္းေျပာတာ။ ဥပမာ “ေယာက်ာ္းမ်ားက ေဖာက္ျပားတတ္တယ္” ဆိုတာမ်ိဳး။ တကယ္ကေတာ့ ေယာက်ာ္းထဲမွာေရာ၊ မိန္းမထဲမွာပါ ေဖာက္ျပားတဲ့သူေတြ ရွိမယ္။ ထားပါေတာ့ ေယာက်ာ္းေတြက ေဖာက္ျပားတဲ့ ရာခုိင္ႏွႈန္းပုိမ်ားတယ္ပဲ ထားပါဦး။ ရာခုိင္ႏွႈန္း တကယ္မ်ားေနတယ္ ဆုိရင္ေတာင္.... ရာခုိင္ႏွႈန္းမ်ားတုိင္း အကုန္သိမ္းၾကံဳးေျပာျခင္းဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမွႈေတြ ျဖစ္လာေစတဲ့ အဓိက တရားခံပဲ။ ဥပမာ... ထိပ္တန္း သိပၸံပညာရွင္ ရာခုိင္ႏွႈန္းမွာ ေယာက်ာ္းမ်ားတာ၊ ထိပ္တန္း အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြမွာ ေယာက်ာ္းမ်ားတာကုိ ၾကည့္ျပီး မိန္းမေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြထက္ ညံ့တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ မခ်သင့္သလုိေပါ့။
လိင္ခြဲျခား ဆက္ဆံျခင္း၊ racist ျဖစ္ျခင္း.... အဲဒါေတြမွာ ရာခုိင္ႏွႈန္းလုိ pattern ေတြကုိၾကည့္ျပီး stereotype သေဘာထားေတြ ေပၚလာၾကတာ။ လူတစ္ေယာက္ကုိ လူလို႔ပဲ ျမင္ႏုိင္ေအာင္ ၾကိဳးစားသင့္တယ္။
လူတစ္ေယာက္က ေဖာက္ျပန္ေနတာလို႔ မျမင္ဘဲ၊ လူတစ္ေယာက္က အတင္းေျပာေနတာလို႔ မျမင္ဘဲ .... ေယာက်ာ္းေတြ ေဖာက္ျပန္ေနတာ၊ မိန္းမေတြ အတင္းေျပာေနတာလုိ႔ ျမင္ျပီဆုိရင္ ခင္ဗ်ားကုိယ္တိုင္က စျပီး ခြဲျခား ဆက္ဆံတဲ့သူ ျဖစ္သြားျပီ။
(၂)
တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြမွာ reality ကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳျပီး အတင္းလုပ္ခ်င္ၾကတာ။
ဥပမာ... အကုန္လံုး အတင္းၾကီး လိုက္ညွိေၾကးဆိုရင္ ေဘာလံုးအသင္း တစ္သင္းမွာ က်ား/မ ဆိုတာေတြကို ေဖ်ာက္ျပီး ... လူ ၁၁ ေယာက္ရွိရင္ ျပီးေရာ... က်ားျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ တန္းတူ ကန္ၾကပါေစ... ဆို အလုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ က်ား/မ အသင္းမခြဲဘဲ တစ္သင္းမွာ မ ေျခာက္ေယာက္၊ က်ားငါးေယာက္ ရွိရမယ္ဆုိျပီး ဇြတ္အတင္း balance လုပ္ေနရင္လည္း ေကာင္းမွာ မဟုတ္ဘူး။ တကယ္လုပ္သင့္တာက အမ်ိဳးသမီး အသင္းေတြကုိလည္း လူေတြက တန္းတူ တန္ဖိုးထား အားေပးလာေအာင္၊ အမ်ိဳးသမီးအသင္းက အမ်ိဳးသမီးကစားသမားေတြ... အမ်ိဳးသားေတြနည္းတူ တန္းတူလစာမ်ိဳး ရလာေအာင္ ၾကိဳးစားရမွာ (ဒါက ဥပမာ ေပးရံု သက္သက္ပါ။ ေဘာလံုးကိစၥမွာ အဲလုိ အတင္းၾကီး လုိက္ညွိေနတဲ့သူလည္း မရွိပါဘူး)
တခ်ိဳ႕မိန္းမေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြထက္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ သန္စြမ္းျပီး ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္ကုိ အလဲထုိးပစ္ႏုိင္တာမ်ိဳးေတြ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ကြာျခားမွႈ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အရွိတရားကုိေတာ့ လက္ခံရမွာေပါ့။ မတူဘဲ ကြဲေနတာကုိ ေနရာတကာ အကုန္တူတယ္ ဆုိျပီး သြားလုပ္လို႔ မရဘူး။
တကယ္လုပ္သင့္တာက ... မိန္းမေတြက... ေယာက်ာ္းေတြထက္ ပုိစြမ္းတဲ့ ေနရာေတြလည္း အမ်ားၾကီး။ အဲဒီ က႑မ်ိဳးေတြကုိ၊ အဲဒီအပုိင္းမ်ိဳးေတြကုိလည္း တျခား က်ားေတြၾကီးစုိးေနတဲ့ က႑ေတြ နည္းတူ တန္ဖိုးထားေရး ၾကိဳးစားသင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။
(၃)
အခြင့္အေရး နဲ႔ အတူ တာဝန္ယူမွႈပါ ကပ္ပါလာမွာ။ သဘာဝအရ ရုပ္ပုိင္းဆိုင္ရာအရ အားနည္းတဲ့ က႑ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ဦးစားေပးတာ၊ lady first လုပ္တာကုိ လက္ခံေပမဲ့ .... ေနရာတကာမွာ အသာစီးလိုခ်င္ရင္က် အားနည္းေၾကာင္း ေထာက္ခံသလို ျဖစ္သြားမွာ။
ဥပမာ... က်န္းက်န္းမာမာ သန္သန္စြမ္းစြမ္း အသက္ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ေနရာမရဘဲ ရပ္ျပီး စီးေနရတယ္ ဆိုပါစို႔။ တကယ္ဆုိရင္ က်ားေတြဟာ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးကို လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အရ မေစာ္ကားဖုိ႔ဘဲ လိုတယ္။ ေနရာထျပီး ဖယ္ေပးစရာ မလိုဘူး။ ႏုိ႔မုိ႔ဆုိရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အားနည္သူ အသြင္ ေဆာင္သြားမယ္။ (ဒါေပမဲ ့လက္ေတြ႕မွာေတာ့ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အသားယူခ်င္တဲ ့က်ားေတြ ရွိေတာ့ ေနရာ ဖယ္ေပးလိုက္ပါ ။ အဲဒါက အမ်ိဳးသမီးေတြ အားနည္းလို႔ မဟုတ္ဘူး။ မေကာင္းတဲ့ေကာင္ေတြ ရွိေနလုိ႔ အေျခအေနအရ ကူညီလိုက္တဲ့ သေဘာ)
ျပီးေတာ့ ... လူေတြကို ေအတီအမ္စက္လို သေဘာမထားပါနဲ႔။ အေခ်ာင္လိုခ်င္စိတ္မ်ိဳး မထားပါနဲ႔။ gold digger မလုပ္ပါနဲ႔။ အဲ... အဲလုိလုပ္တဲ့သူေတြကေတာ့ ရွိမွာပဲ။ အဲလုိလုပ္ေနရင္လည္း က်ားေတြက လုပ္ေနတယ္၊ မ ေတြက လုပ္ေနတယ္လို႔ တရားေသ သေဘာမထားပါနဲ႔။
(၄) ဘယ္ကိစၥမဆို ကုိယ္ေသခ်ာမသိေသးဘူးဆိုရင္.....တစ္ခုခုျဖစ္တိုင္း “မ” ေတြပဲ အျမဲမွန္တယ္၊ က်ား ေတြပဲ အျမဲမွန္တယ္ ဆိုတဲ့ ေကာက္ခ်က္ မဆြဲပါနဲ႔။ အခြင့္ၾကံဳတုန္း မတူတဲ့ လိင္ကုိ ေဆာ္လုိက္မယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္မ်ိဳး မထားပါနဲ႔။
(၅)
အမ်ိဳးသမီးဝါဒီ ျဖစ္တိုင္း ယဥ္လပ္ကို ေထာက္ခံစရာ မလုိဘူး။ ႏုိင္ငံေရးမွာ .... ကုိယ္က အမ်ိဳးသမီးဝါဒီ တစ္ေယာက္ျဖစ္ရံုနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ကို ေထာက္ခံစရာ မလိုဘူး။ ဒီလိုပဲ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ရံုနဲ႔ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ေလာက္ဘူး ဆုိျပီး မႏွိမ္သင့္ဘူး။ စြမ္းေဆာင္ျပသြားတဲ့ သူေတြ အမ်ားၾကီး။
(၆)
ဘယ္ ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္မွ ေယာက်ာ္းတိုင္းကုိ ကုိယ္စားမျပဳသလုိ ဘယ္မိန္းမ တစ္ေယာက္မွလည္း မိန္းမတိုင္းကုိ ကုိယ္စားမျပဳဘူး။
ေကာင္းကင္ကုိ (၁၁ ဒီဇင္ဘာ - ၂၀၁၅)
Facebook မွာ အရင္တင္ခဲ့တဲ့ ပုိ႔စ္ပါ။
ကၽြန္ေတာ္ အဓိက ေျပာခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြက
(၁)
ေယာက်ာ္းေတြ အကုန္လံုးကုိ သိမ္းၾကံဳး မေကာင္းေျပာတာ။ ဥပမာ “ေယာက်ာ္းမ်ားက ေဖာက္ျပားတတ္တယ္” ဆိုတာမ်ိဳး။ တကယ္ကေတာ့ ေယာက်ာ္းထဲမွာေရာ၊ မိန္းမထဲမွာပါ ေဖာက္ျပားတဲ့သူေတြ ရွိမယ္။ ထားပါေတာ့ ေယာက်ာ္းေတြက ေဖာက္ျပားတဲ့ ရာခုိင္ႏွႈန္းပုိမ်ားတယ္ပဲ ထားပါဦး။ ရာခုိင္ႏွႈန္း တကယ္မ်ားေနတယ္ ဆုိရင္ေတာင္.... ရာခုိင္ႏွႈန္းမ်ားတုိင္း အကုန္သိမ္းၾကံဳးေျပာျခင္းဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမွႈေတြ ျဖစ္လာေစတဲ့ အဓိက တရားခံပဲ။ ဥပမာ... ထိပ္တန္း သိပၸံပညာရွင္ ရာခုိင္ႏွႈန္းမွာ ေယာက်ာ္းမ်ားတာ၊ ထိပ္တန္း အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြမွာ ေယာက်ာ္းမ်ားတာကုိ ၾကည့္ျပီး မိန္းမေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြထက္ ညံ့တယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ မခ်သင့္သလုိေပါ့။
လိင္ခြဲျခား ဆက္ဆံျခင္း၊ racist ျဖစ္ျခင္း.... အဲဒါေတြမွာ ရာခုိင္ႏွႈန္းလုိ pattern ေတြကုိၾကည့္ျပီး stereotype သေဘာထားေတြ ေပၚလာၾကတာ။ လူတစ္ေယာက္ကုိ လူလို႔ပဲ ျမင္ႏုိင္ေအာင္ ၾကိဳးစားသင့္တယ္။
လူတစ္ေယာက္က ေဖာက္ျပန္ေနတာလို႔ မျမင္ဘဲ၊ လူတစ္ေယာက္က အတင္းေျပာေနတာလို႔ မျမင္ဘဲ .... ေယာက်ာ္းေတြ ေဖာက္ျပန္ေနတာ၊ မိန္းမေတြ အတင္းေျပာေနတာလုိ႔ ျမင္ျပီဆုိရင္ ခင္ဗ်ားကုိယ္တိုင္က စျပီး ခြဲျခား ဆက္ဆံတဲ့သူ ျဖစ္သြားျပီ။
(၂)
တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြမွာ reality ကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳျပီး အတင္းလုပ္ခ်င္ၾကတာ။
ဥပမာ... အကုန္လံုး အတင္းၾကီး လိုက္ညွိေၾကးဆိုရင္ ေဘာလံုးအသင္း တစ္သင္းမွာ က်ား/မ ဆိုတာေတြကို ေဖ်ာက္ျပီး ... လူ ၁၁ ေယာက္ရွိရင္ ျပီးေရာ... က်ားျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ တန္းတူ ကန္ၾကပါေစ... ဆို အလုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ က်ား/မ အသင္းမခြဲဘဲ တစ္သင္းမွာ မ ေျခာက္ေယာက္၊ က်ားငါးေယာက္ ရွိရမယ္ဆုိျပီး ဇြတ္အတင္း balance လုပ္ေနရင္လည္း ေကာင္းမွာ မဟုတ္ဘူး။ တကယ္လုပ္သင့္တာက အမ်ိဳးသမီး အသင္းေတြကုိလည္း လူေတြက တန္းတူ တန္ဖိုးထား အားေပးလာေအာင္၊ အမ်ိဳးသမီးအသင္းက အမ်ိဳးသမီးကစားသမားေတြ... အမ်ိဳးသားေတြနည္းတူ တန္းတူလစာမ်ိဳး ရလာေအာင္ ၾကိဳးစားရမွာ (ဒါက ဥပမာ ေပးရံု သက္သက္ပါ။ ေဘာလံုးကိစၥမွာ အဲလုိ အတင္းၾကီး လုိက္ညွိေနတဲ့သူလည္း မရွိပါဘူး)
တခ်ိဳ႕မိန္းမေတြဟာ ေယာက်ာ္းေတြထက္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ သန္စြမ္းျပီး ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္ကုိ အလဲထုိးပစ္ႏုိင္တာမ်ိဳးေတြ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ကြာျခားမွႈ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အရွိတရားကုိေတာ့ လက္ခံရမွာေပါ့။ မတူဘဲ ကြဲေနတာကုိ ေနရာတကာ အကုန္တူတယ္ ဆုိျပီး သြားလုပ္လို႔ မရဘူး။
တကယ္လုပ္သင့္တာက ... မိန္းမေတြက... ေယာက်ာ္းေတြထက္ ပုိစြမ္းတဲ့ ေနရာေတြလည္း အမ်ားၾကီး။ အဲဒီ က႑မ်ိဳးေတြကုိ၊ အဲဒီအပုိင္းမ်ိဳးေတြကုိလည္း တျခား က်ားေတြၾကီးစုိးေနတဲ့ က႑ေတြ နည္းတူ တန္ဖိုးထားေရး ၾကိဳးစားသင့္တယ္လို႔ ထင္တယ္။
(၃)
အခြင့္အေရး နဲ႔ အတူ တာဝန္ယူမွႈပါ ကပ္ပါလာမွာ။ သဘာဝအရ ရုပ္ပုိင္းဆိုင္ရာအရ အားနည္းတဲ့ က႑ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ဦးစားေပးတာ၊ lady first လုပ္တာကုိ လက္ခံေပမဲ့ .... ေနရာတကာမွာ အသာစီးလိုခ်င္ရင္က် အားနည္းေၾကာင္း ေထာက္ခံသလို ျဖစ္သြားမွာ။
ဥပမာ... က်န္းက်န္းမာမာ သန္သန္စြမ္းစြမ္း အသက္ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ေနရာမရဘဲ ရပ္ျပီး စီးေနရတယ္ ဆိုပါစို႔။ တကယ္ဆုိရင္ က်ားေတြဟာ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးကို လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အရ မေစာ္ကားဖုိ႔ဘဲ လိုတယ္။ ေနရာထျပီး ဖယ္ေပးစရာ မလိုဘူး။ ႏုိ႔မုိ႔ဆုိရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အားနည္သူ အသြင္ ေဆာင္သြားမယ္။ (ဒါေပမဲ ့လက္ေတြ႕မွာေတာ့ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အသားယူခ်င္တဲ ့က်ားေတြ ရွိေတာ့ ေနရာ ဖယ္ေပးလိုက္ပါ ။ အဲဒါက အမ်ိဳးသမီးေတြ အားနည္းလို႔ မဟုတ္ဘူး။ မေကာင္းတဲ့ေကာင္ေတြ ရွိေနလုိ႔ အေျခအေနအရ ကူညီလိုက္တဲ့ သေဘာ)
ျပီးေတာ့ ... လူေတြကို ေအတီအမ္စက္လို သေဘာမထားပါနဲ႔။ အေခ်ာင္လိုခ်င္စိတ္မ်ိဳး မထားပါနဲ႔။ gold digger မလုပ္ပါနဲ႔။ အဲ... အဲလုိလုပ္တဲ့သူေတြကေတာ့ ရွိမွာပဲ။ အဲလုိလုပ္ေနရင္လည္း က်ားေတြက လုပ္ေနတယ္၊ မ ေတြက လုပ္ေနတယ္လို႔ တရားေသ သေဘာမထားပါနဲ႔။
(၄) ဘယ္ကိစၥမဆို ကုိယ္ေသခ်ာမသိေသးဘူးဆိုရင္.....တစ္ခုခုျဖစ္တိုင္း “မ” ေတြပဲ အျမဲမွန္တယ္၊ က်ား ေတြပဲ အျမဲမွန္တယ္ ဆိုတဲ့ ေကာက္ခ်က္ မဆြဲပါနဲ႔။ အခြင့္ၾကံဳတုန္း မတူတဲ့ လိင္ကုိ ေဆာ္လုိက္မယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္မ်ိဳး မထားပါနဲ႔။
(၅)
အမ်ိဳးသမီးဝါဒီ ျဖစ္တိုင္း ယဥ္လပ္ကို ေထာက္ခံစရာ မလုိဘူး။ ႏုိင္ငံေရးမွာ .... ကုိယ္က အမ်ိဳးသမီးဝါဒီ တစ္ေယာက္ျဖစ္ရံုနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ကို ေထာက္ခံစရာ မလိုဘူး။ ဒီလိုပဲ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ရံုနဲ႔ မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္ေလာက္ဘူး ဆုိျပီး မႏွိမ္သင့္ဘူး။ စြမ္းေဆာင္ျပသြားတဲ့ သူေတြ အမ်ားၾကီး။
(၆)
ဘယ္ ေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္မွ ေယာက်ာ္းတိုင္းကုိ ကုိယ္စားမျပဳသလုိ ဘယ္မိန္းမ တစ္ေယာက္မွလည္း မိန္းမတိုင္းကုိ ကုိယ္စားမျပဳဘူး။
ေကာင္းကင္ကုိ (၁၁ ဒီဇင္ဘာ - ၂၀၁၅)
Facebook မွာ အရင္တင္ခဲ့တဲ့ ပုိ႔စ္ပါ။
Tuesday, November 24, 2015
နတ္အလို လူမလိုက္ႏုိင္
လူဆိုတာ
အရက္စက္ အယုတ္မာတတ္ဆံုး
သတၱဝါေတြ မဟုတ္လား။ လူေတြ
လက္ေတြ႕က်င့္သံုးေနၾက တာက
ၾကီးနုိင္ငယ္ညွဥ္းဝါဒပဲ။
လူေတြထက္ ဥာဏ္အားနည္းတဲ့
တိရစၦာန္ေတြအေပၚဆိုရင္
လူေတြဟာ ရက္ရက္စက္စက္ ေမြးျမဴ၊
သတ္စား၊ ခုိင္းစားၾကတယ္။
ဒါေပမဲ့
လူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ရွက္ေနတဲ့
သက္သက္လြတ္စားသူ တစ္ေယာက္ရွိတယ္။
လူေတြ အသားစားေနတာ၊ တိရိစၦာန္ေတြအေပၚ
လူေတြ ေခါင္းပံုျဖတ္ ေသြးစုပ္ေနတာ၊
ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ေနတာကို
မေက်မခ်မ္း ျဖစ္ေနတဲ့သူေပါ့။
မေက်မခ်မ္းျဖစ္ေပမဲ့ သူလည္း
ဘာမွ တတ္ႏုိင္တဲ့ ကိစၥေတာ့
မဟုတ္ဘူး။ သူသြားေျပာလည္း
ဟုိလူေတြက အေရးစုိက္မွာမွ
မဟုတ္တာ။ ဒီေတာ့ ဘာမွ မေျပာဘဲ
ေနမိတာေပါ့။ ေျပာလိုက္မွ
ဆန္႔က်င္ဘက္ရလဒ္ေတြ ထြက္ျပီး
ပိုဆုိးျပၾကမွာ၊ “ဘာျဖစ္လဲ။
သူတို႔ဘာသာ တိရစၦာန္ျဖစ္ေနလို႔
ငါတို႔စားတာ။ ဒီေလာက္သနားေနရင္
က်ားေလွာင္အိမ္ထဲ ဝင္ေနလိုက္ပါလား။
ေျမြကိုအိမ္ေပၚ ေခၚတင္ထားပါလား”
အဲလို အမုန္းစကားေတြ ထပ္ၾကားရမွာပဲ
အဖတ္တင္ႏုိင္သြားႏုိင္တယ္ေလ။
ေျပာလိုက္မွ ဆြေပးသလို
ျဖစ္ျပီးေတာင္ ပိုဆိုးသြားႏုိင္တယ္။
ဒီေတာ့ ကိုယ္ဘာမွမတတ္ႏုိင္သလိုမုိ႔
ႏွႈတ္ဆိတ္ေနလိုက္မိျပန္ေရာ။
စိတ္ထဲမွာေတာ့ ေၾကကြဲလို႔ေပါ့။
ဒါေပမဲ့
မရဘူး။ အဲဒီမွာ နတ္ ပညာရွိ
အုပ္စုဆီက အသံေတြ ထြက္လာေတာ့တာပဲ။
“မင္းကုိယ္တုိင္က သက္သက္လြတ္သမား
ဆုိေပမဲ့... အသားစားသူေတြနဲ႔
အစားခံရသူေတြၾကားမွာ မင္း...
ဘာမွမေျပာဘဲ
ၾကားေနေနတယ္ဆုိရင္ မင္းလည္း
အသားစားသူပဲ” ....
“မင္းဟာ
လူဆိုတဲ့ အၾကမ္းဖက္ေကာင္ေတြ
လုပ္တဲ့ ကိစၥမွာ ႏွႈတ္ဆိတ္ေနတယ္။
ဒီေတာ့ မင္းလည္း အၾကမ္းဖက္သမားပဲ” ....
“အနည္းဆံုး
ကုလသမဂၢလိုေတာ့ စုိးရိမ္ေၾကာင္း
ေၾကညာသင့္တယ္။
အနည္းဆံုး Facebook မွာ profile ေလးေတာ့
ေျပာင္းသင့္တယ္”
ဟုတ္သားပဲ။
ဒီေတာ့ သူ profile ေလး
ေျပာင္းလုိက္တာေပါ့။ ႏြားေလး
အသတ္ခံရေတာ့မယ့္ သနားစရာပံုေလး။
အဲဒီမွာ တခ်ိဳ႕ပညာရွိနတ္
ေတြဆီက အသံေတြ ထြက္လာျပန္ေရာ။
ဒီေကာင္ဟာ “ႏြားေတြကိုမွ
ေရြးသနားတဲ့ေကာင္” ဆိုတဲ့
အသံေတြ။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ ပညာရွိ
နတ္ေတြ ေျပာတာလည္း
တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းေတာ့ မွန္တယ္။
တခ်ိဳ႕လူေတြဟာ အဲလို
ခြဲျခားခြဲျခား
လုပ္ေနက် hypocrite ေကာင္ေတြေလ။
အဲဒါနဲ႔ ေနာက္တစ္ရက္က်ေတာ့
ဝက္ေလး အသတ္ခံရေတာ့မယ့္
သနားစရာပံုေလးကို
ေျပာင္းတင္လိုက္တာေပါ့။
အဲဒါလည္း မလြတ္ပါဘူး။ တျခား
ပညာရွိနတ္ေတြက ေျပာျပန္တယ္။
ဒီေကာင္ဟာ ဝက္ကိုမွ
ေရြးသနားတဲ့ေကာင္တဲ့။ ဒါေပမဲ့
သူကေတာ့ တကယ္ေစတနာနဲ႔
ေျပာင္းတာပါ။ ဒါေပမဲ့ လူေတြထဲမွာ
စံႏွႈန္းႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ေကာင္ေတြမ်ားေတာ့
သူုပါ သိမ္းၾကံဳးအေျပာခံရေတာ့တာေပါ့။
ေတာ္ျပီ။
ပရိုဖုိင္းပံုေျပာင္းျပီး
စာနာျပရတာ
စိတ္ရွႈပ္စရာ။ counterproductive ျဖစ္ေနျပီ။
စာသားေတြနဲ႔ပဲ စာနာေၾကာင္းျပေတာ့မယ္။
စာသားေတြနဲ႔ပဲ ေတာင္းပန္ေတာ့မယ္လို႔
သက္သက္လြတ္သမားေလး ေတြးလိုက္တယ္။
သူ႔ကုိယ္သူ
လူသားတစ္ရပ္လံုးရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူတစ္ေယာက္
အသြင္မ်ိဳးဖမ္းျပီး
စတုိင္အျပည့္နဲ႔ ဒီလိုကေလး ေရးလိုက္တယ္။
“ဒီလူဆိုးေတြဟာ
လူနာမည္ခံယူထားေပမဲ့ တကယ္ေတာ့
လူ မဟုတ္သူေတြပါ။ လူစိတ္
မရွိသူေတြပါ။ လူဆုိတဲ့
နာမည္ကုိ ခံျပီး လူ႔က်င့္ဝတ္ကို
မလုိက္နာၾကတဲ့ သူေတြပါ။
သူတို႔နဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔
မတူပါဘူး”။ အဲလိုကေလး ေရးျပီး
ေတာင္းပန္လိုက္တာေပါ့။
ဟန္ေဆာင္ေတာင္းပန္တာေတာ့
မဟုတ္ဘူး။ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ
ေတာင္းပန္လိုက္တာ။
စည္းျခားျပလိုက္တာေပါ့။
အဲလိုေတာင္းပန္လိုက္ေတာ့
နတ္ေတြရဲ႕ တံု႔ျပန္မွႈေလးေတြေတာ့
ရပါတယ္။ တံု႔ျပန္မွႈေတြကေတာ့
“ေဘာပဲ။ မင္းလည္း သူတုိ႔လို
လက္ႏွစ္ဘက္၊ ေျခႏွစ္ဘက္နဲ႔
လူစကား ေျပာေနတဲ့ေကာင္ပဲ။
သူတုိ႔လုိ ဝတ္စားဆင္ယင္ျပီး
သူတို႔လို ေနထုိင္ေနတဲ့ေကာင္။
မေကာင္းတဲ့ ေကာင္ေတြကို
ကုိယ့္အုပ္စုနဲ႔ မဆုိင္သလုိ၊
မေကာင္းတဲ့ေကာင္ေတြဟာ
လူမဟုတ္သလိုလုိ ေျပာျပီး...
ကုိယ့္အုပ္စုရဲ႕
ဂုဏ္သိကၡာကို အကာအကြယ္ေပးေနတာ။
လူေတြဘက္ကေန ဆင္ေျခဆင္လက္
ေပးေနတာ” တဲ့။
ကဲ ...
အသားစားတဲ့
လူေတြၾကားထဲက၊ အမ်ိဳးမ်ိုဳးေျပာေနၾကတဲ့
နတ္ေတြၾကားထဲက သက္သက္လြတ္သမားေလး
ဘာလုပ္ရမလဲဟင္။
ေကာင္းကင္ကုိ
Thursday, November 12, 2015
Obsession
ငါဟာ
ကပၸတိန္ ေအးဟက္(ဘ္)
ငါဟာ
ဂတ္(စ္)ဘီ
ငါဟာ
ခ်န္ထြန္းေအာင္
ငါဟာ
ဘၾကီးေအာင္ရဲ႕ ဆင္စြယ္ရုပ္ေလးကုိ
စြဲလန္းေနတဲ့ေကာင္။
ေကာင္းကင္ကို
(ႏုိဝင္ဘာ
၁၂)
၂၀၁၅
Ref
ဝတၳဳမ်ား
--------
Moby
Dick (by Herman Melville)
The
Great Gatsby (by F. Scott Fitzgerald)
နတ္ကာဖီ
(ေနဝင္းျမင့္)
ဘၾကီးေအာင္ညာတယ္
(မင္းသုဝဏ္)
Wednesday, November 11, 2015
အမွိႈက္ထဲတြင္ ရွာေဖြျခင္း
ေမးခြန္းက
ထူးဆန္းေနလည္း
ခက္မလိုလို
နဲ႔ လြယ္တယ္။
ကမၻာၾကီးစြန္႔ပစ္ခ်င္တဲ့
အတြင္းပစၥည္းေတြထဲမွာ
လူမေသဖူးတဲ့
အိမ္က မုန္ညင္းေစ့ထက္ ရွားတာေတြ
ဆြဲထုတ္ျပပါတဲ့။
ဒုကၡေတြက လက္ပူးလက္ၾကပ္ ခ်ေရးလိုက္တယ္။
(၁)
မ်က္ႏွာေပါင္းတင္ထားတဲ့
ျခေသၤ့ဝတ္ရုံေအာက္က
တက္ၾကြတဲ့
လူသားဝါဒီ
(၂)
လင္မယားကိစၥ
အနံ႔လုိက္ခံေနတဲ့ အဖြဲ႕ထဲက
အက်င့္သီလနဲ႔
ျပည့္စံုတဲ့
ေသာႏုတၱရ
(၃)
ဘုရားသခင္ကို
လည္ျပန္လွီးေနတဲ့ IS
အဖြဲ႕ထဲက
ဂုတ္က်ားေလာက္
ဦးေႏွာက္ရွိျပီး ေဘဘီလံုး
ေလာက္ ႏွလံုးသား ရွိတဲ့သူ။
ေကာင္းကင္ကို
Tuesday, November 3, 2015
ေမွာ္ရံုေတာ နဲ႔ ျခဴးပုိက္ဆံ
၁၉၉၈ ေလာက္တုန္းက ေမွာ္ရံုေတာမွာ ေမာလွျပီကုိ အရင္ဖတ္ျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္ေျခာက္လေလာက္ေနေတာ့ လစႏၵာနဲ႔ ျခဴးပုိက္ဆံကုိ ဖတ္ျဖစ္တယ္။ ေမွာ္ရံုေတာ ကုိ အရင္ဖတ္ထားတာ ဆိုေတာ့ ျခဴးပုိက္ဆံကုိ ဖတ္ျပီး တမ်ိဳးၾကီး ျဖစ္သြားတယ္။ ေမွာ္ရံုေတာ ထဲမွာက ေဂၚဂင္က စိတ္ကူးယဥ္သူရဲေကာင္း ဆန္ဆန္ ျဖစ္ေနျပီး၊ ျခဴးပုိက္ဆံထဲမွာက် (ေဂၚဂင္ကုိ မွီးျပီး ပံုေဖာ္ထားတဲ့) စထရစ္ကလန္ က ရက္စက္တဲ့သူလို ျဖစ္ေနတာကုိး။ အဲဒီတုန္းက ေမွာ္ရုံေတာကုိပဲ ပုိၾကိဳက္တယ္။ ျခဴးပုိက္ဆံ ကုိ သိပ္သေဘာမက်ဘူး။
ဒါေပမဲ့ အခုျပန္ေတြးၾကည့္ေတာ့ ေမွာ္ရံုေတာ က ဒရမာေတြမ်ား စာေရးဆရာ ဖန္တီးယူတာေတြမ်ားျပီး စိတ္ကူးယဥ္ဆန္သလို၊ အစစ္နဲ႔ ပုိေဝးသလို ခံစားရတယ္။ (ဝတၳဳေပမဲ့) ျခဴးပိုက္ဆံက သဘာဝ ပုိက်သလို ခံစားရတယ္။
ဘာသာျပန္ေတြပဲ ဖတ္ဖူးတာပါ။
Thursday, October 22, 2015
အရက္သမားမ်ား ဂုဏ္တက္ျခင္း
(၁)
ဘာသာေရး
ဆိုတာ အရက္သမား၊ ေဆးသမား
တစ္ေယာက္ကုိေတာင္ ဂုဏ္တက္သြားေစႏုိင္တယ္။
(၂)
ဘယ္လုိ
ဂုဏ္တက္ေစႏိုင္သလဲ?
ဘာသာေရး
အစြန္းေရာက္ျပီး ဘာသာေရးနာမည္နဲ႔
ဗံုးခြဲေနၾက၊ လူသတ္ေနၾကေတာ့....
အရက္သမား တစ္ေယာက္ကို ေတြ႕တဲ့အခါ
“ဟ...
ဒီေကာင္ကေတာ့
အရက္လည္း ေသာက္တယ္ကြ။
ေဆးေျခာက္လည္း ရွဴတယ္။ ဒါဆို ဒီေကာင္ ဘာသာေရး
အယူမသည္းတဲ့ေကာင္ပဲ။ ငါတုိ႔
ေၾကာက္စရာ မလိုေတာ့ဘူး”
ဆိုျပီးေတာ့။
(၃)
ဟုတ္ေတာ့လည္း
ဟုတ္တယ္။ ေနရာတကာ ဘုရားအေၾကာင္း
ေျပာတတ္တဲ့သူေတြ ေတြ႕ရင္
ခင္ဗ်ားလည္း ဘုရားသာ တေနေပေတာ့။
အဆင္မေျပဖို႔၊ ဒုကၡေရာက္ဖုိ႔က
၅၀ ရာခုိင္ႏွႈန္းေက်ာ္ ရွိတယ္။
(၄)
ေခတ္သစ္အျမင္မွာ၊ လူသားဝါဒီေတြရဲ႕ အျမင္မွာ အရက္ အလြန္အကၽြံ စြဲေနတဲ့လူကမွ တင့္တယ္ဦးမယ္။ ဘာသာေရး အလြန္အကၽြံစြဲလမ္းေနတဲ့လူက အျမင္မတင့္ေတာ့ဘူး။
(၄)
ေခတ္သစ္အျမင္မွာ၊ လူသားဝါဒီေတြရဲ႕ အျမင္မွာ အရက္ အလြန္အကၽြံ စြဲေနတဲ့လူကမွ တင့္တယ္ဦးမယ္။ ဘာသာေရး အလြန္အကၽြံစြဲလမ္းေနတဲ့လူက အျမင္မတင့္ေတာ့ဘူး။
ဘာသာေရး အလြန္အကၽြံ စြဲလမ္းမွႈဆိုတာ ရွက္တတ္မယ္ဆုိရင္ တကယ္ကုိ ရွက္စရာ။
ေကာင္းကင္ကို (ေအာက္တိုဘာ ၂၂)
Wednesday, October 21, 2015
ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီ
ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ လက္ေတြ႕ ေျပာင္းလဲေပးႏုိင္မွာ တစ္ဖြဲ႕ပဲ ရွိတယ္။ ၂၀၁၃ တုန္းက မိတၳီလာမွာ ရြက္ေဟာင္းေၾကြျပီး ရြက္သစ္ေဝမွႈေတြ ျဖစ္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ အဖြဲ႕ေပါ့။
သူတို႔ေၾကာင့္ အေဆာက္အဦး အေဟာင္းေတြ ေနရာမွာ အေဆာက္အဦးသစ္ေတြ ေပၚလာတယ္။ အမယ္... သူတို႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားက အလွဴေငြေတြေတာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ဝင္လာလိုက္ေသးတယ္။ လူေတြလည္း ေကာင္းကင္ဘံုတို႔ ၊ နတ္ျပည္တို႔ကို ျမန္ျမန္ေရာက္ေရာ။
ကဲ... ရြာစားေရ... ျမန္မာျပည္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔၊ ကမၻာမေက်အေၾကာင္း သီခ်င္းနဲ႔ ပုိ႔။
Friday, October 16, 2015
သက္ဆုိး
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ
ေရရွားေပမယ့္
တံလွ်ပ္ေတြေပါတယ္။
အနာဂတ္မဲ့
ခံစားခ်က္ေတြ ခဏေပ်ာက္ဖုိ႔
ပုလင္းေတြ
တစ္လံုးျပီး တစ္လံုး
ေဖာက္ခဲ့ရေပါ့။
အခုပုလင္းရဲ႕
expire
date ကုိ
စစ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့
ႏုိဝင္ဘာ
၈ ရက္။
လူတိုင္းေသရမယ့္
ေလာကမွာ
ကုိယ့္အတြင္းစိတ္
ငရဲကမၻာကို ေရွာင္ဖုိ႔
သိျပီးသား
မဲျပာပုဆိုး ရုပ္ရွင္ကုိ
ခဏျပန္ေမ့ထားျပီး
အတင္း
ရင္ခုန္ေနရတဲ့ အရသာမ်ိဳး။
ဘာမွလုပ္လို႔
မရတဲ့အတူတူ
ယူနီေဖာင္းအသစ္နဲ႔
ဘုရားသခင္ေတြဆီက ဆုေတာင္းၾကရ။
တင္ေအးရဲ႕
ေက်းဇူးေၾကာင့္
ဘန္ေကာက္ကလုိ
ကမၻာေက်ာ္ေတြရဲ႕
သရုပ္ျပသက္သက္
တင္းနစ္ပြဲမိ်ဳး မလိုေတာ့ဘူး။
တကယ္က
နာက်င္မွႈဆုိတာ
သတိျပဳတံု႔ျပန္မွႈေတြရဲ႕အစပါ။
ခုေတာ့
ထံုေဆးဆန္ဆန္ ထြက္ေပါက္ေတြေအာက္မွာ
တံု႔ျပန္လုိျခင္းေတြ
အသက္ေပ်ာက္ခဲ့။
ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုတာ
Coma
ရေနတဲ့
လူနာ၊
စက္အကူအညီနဲ႔
အသက္ဆက္ေနရေၾကာင္း သိဖုိ႔
ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္
မွန္ထ မၾကည့္ႏုိင္ရွာဘူး။
တစ္တိတိနဲ႔
ေရရွည္ ပ်က္စီးေနမယ့္အစား
ဝုန္းခနဲ
ျပိဳက်သြားမွ
ေနာင္တေတြက
ျပန္တည္ေဆာက္ၾကမွာမုိ႔
ျမန္မာႏုိင္ငံေရ...
မင္းကုိ
အထိန္းရပ္ျပီး
အဆင္းကုိဘီးတပ္ခ်င္တယ္။
ကၽြန္ေတာ္ဟာ
နည္းျပ
ျပဳတ္ေစခ်င္လို႔
ကုိယ့္အသင္း
ဂုိးျပတ္ ရွံဳးေစခ်င္သူတစ္ေယာက္။
စစ္အာဏာရွင္ေတြ
ျပဳတ္ဖို႔
ျပႆနာမီးေတာက္ေတြ
ျမန္မာႏုိင္ငံကို
ဂုိးျပတ္သြင္းပေစ။
ေကာင္းကင္ကုိ
(၁၆
ေအာက္တိုဘာ၊ ၂၀၁၅)
မွတ္ခ်က္။
။ သြင္းပေစ =
သြင္းပါေစ
ကို အသံထြက္အတိုင္း ေရးထားတာပါ။
Thursday, October 15, 2015
ေရႊဝါေရာင္ဆီကေန ထြက္လာတဲ့ အေတြး
ေရႊဝါေရာင္တုန္းက
ေခါင္းေဆာင္ ဘုန္းၾကီးအမ်ားစု၊
ေနာက္လိုက္ ဘုန္းၾကီး အမ်ားစု၊
ပါဝင္ၾကတဲ့ လူေတြ အမ်ားစုကုိ
ခ်ီးက်ဴးခ်င္ပါတယ္။ တကယ္
သတၱိရွိၾက၊ အနစ္နာခံခဲ့ၾက
ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ကုိ
လူမ်ိဳး၊ဘာသာေပါင္းစံု အတူတူ
လက္တြဲ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကတယ္။
ဒါေပမဲ့ အဲဒါက တစ္ပုိင္းပါ။
ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ
ႏုိင္ငံေရးမွာ အင္အားစုၾကီး
တစ္ခု အျဖစ္ ပါလာတာကုိ
သေဘာမက်ေတာ့ဘူး။ ေရရွည္မွာ
ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆုိးက်ိဳးပဲ
ပုိမ်ားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္တယ္။
သာမန္
ဘုန္းၾကီး တစ္ပါးခ်င္း NLD
ကုိ
ၾကိဳက္တာ၊ ၾကံ႕ဖြံ႕ကုိ
ၾကိဳက္တာမ်ိဳး၊ ဘယ္ပါတီကုိ
ေထာက္ခံတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့
အျပစ္ေျပာစရာ မရွိပါ။ ဝိနည္းေတြ
ဘာေတြ အသာထား။ ဒီႏုိင္ငံမွာ
ေနေနတဲ့ အတြက္ ဘယ္ပါတီကုိ
ၾကိဳက္တယ္၊ ဘယ္ပါတီကုိ
မၾကိဳက္ဘူး ဆုိတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ိဳးကေတာ့
လူေတြမွာေရာ၊ ဘုန္းၾကီးေတြမွာပါ
ရွိမွာပါ။ သာမန္ဘုန္းၾကီးတစ္ပါးက
သာမန္သေဘာမ်ိဳး ပါတီတစ္ခုခုကို
ေထာက္ခံတာ၊ မိတ္ေဆြေတြကို
“x
ပါတီကုိ
မဲေပးၾက၊ y
ပါတီကုိ
မဲေပးၾက” ဆိုျပီး မဲဆြယ္တာမ်ိဳးကုိေတာ့
ဆန္႔က်င္စရာ မရွိပါဘူး။
ခံစားခ်က္ဆုိတာက ဘယ္သူမွ
မကင္းႏုိင္ဘူးေလ။
ဒါေပမဲ့
ႏုိင္ငံေရးမွာ အင္အားစုၾကီးတစ္ခုလို၊
ဦးဝီရသူတို႔လို ဝင္ပါတာမ်ိဳးကုိေတာ့
ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္း
အျမင္အရ သေဘာမက်ေတာ့ဘူး။
ဒီမိုကေရစီအေရး ဘက္က
ဝင္ပါတယ္ဆုိရင္ေတာင္
သေဘာမက်ေတာ့ဘူး။
အေပၚမွာ
ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲ့တာ ရွိတယ္ေနာ္။
“မန္ဘုန္းၾကီးတစ္ပါးက
သာမန္သေဘာမ်ိဳး ပါတီတစ္ခုခုကို
ေထာက္ခံတာ၊ မိတ္ေဆြေတြကို
“x
ပါတီကုိ
မဲေပးၾက၊ y
ပါတီကုိ
မဲေပးၾက” ဆိုျပီး မဲဆြယ္တာမ်ိဳးကုိေတာ့
ဆန္႔က်င္စရာ မရွိပါဘူး”
လို႔။ ဒါေပမဲ့ နာမည္ၾကီးတဲ့
အရွိန္အဝါၾကီးတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြ
ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလိုမ်ိဳးေတာင္
မေျပာသင့္ဘူး။ နာမည္ၾကီးသူမို႔
ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုတစ္ခုလို
သက္ေရာက္လာမွာမို႔ ပုိျပီး
ေစာင့္ထိန္းသင့္ပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ secular
အေနအထားကို
ပ်က္ယြင္းေစႏုိင္မယ္လုိ႔
ထင္လုိ႔ပါ။ အင္အားစုၾကီး
တစ္ခုျဖစ္လာျပီဆုိရင္...
ေဝဖန္ဖုိ႔ဆိုတာက
သကၤန္းၾကီးခံေနမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္
ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ဆုိတဲ့
ဂုဏ္ပုဒ္ၾကီး ခံေနမယ္။
သာမန္လူေတြနဲ႔ ဝိတ္မမွ်ေတာ့ဘူး။
ဘာသာေရး ဂိုဏ္းကြဲမွႈေတြ၊
ဘာသာေရး ဘက္လိုက္မွႈေတြလည္း
ျဖစ္လာမယ္။
ဒီလုိပဲ
...
ဗုဒၶဘာသာမွ
မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္ဘာသာက ဘာသာေရး
ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ျဖစ္
ႏုိင္ငံေရးမွာ အင္အားစုၾကီးတစ္ခုလို
ဝင္မပါတာ ေကာင္းတယ္။ ထဲထဲဝင္ဝင္
ဝင္မပါတာ ေကာင္းတယ္။ တကယ္လုိ႔
ထဲထဲဝင္ဝင္ ဝင္ပါခ်င္ရင္လည္း
ရပါတယ္။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္
အျဖစ္ကို စြန္႔လႊတ္ျပီးမွ
ဝင္ပါလုိက္ပါ။
စစ္အာဏာရွင္ေတြကို
အရမ္း မုန္းတီးေပမဲ့ ဘာသာေရး
အာဏာရွင္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္
ပုိမုန္းပါတယ္။ အီဂ်စ္မွာ
မူစလင္ဘရားသားဟု(ဒ္)
သမၼတ
ေမာ္စီကုိ ျဖဳတ္ခ်ျပီး
စစ္အာဏာရွင္ေတြ အာဏာရလာခဲ့တဲ့
ကိစၥမွာ စစ္အာဏာရွင္ေတြကုိ
ကၽြန္ေတာ္ လံုးဝ မၾကိဳက္ပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရးမွာ ဘာသာေရး
အလြန္အက်ဴး စြက္ဖက္လာခဲ့တဲ့
မူစလင္ဘရားသားဟု(ဒ္)
ကုိ
ပုိျပီး မၾကိဳက္ပါဘူး။
စစ္အာဏာရွင္ေတြကို မုန္းတာထက္ကုိ
ဘာသာေရး အာဏာရွင္ေတြကို မုန္းတာက ပုိပါတယ္။
အာဏာရွင္အမ်ားစုကေတာ့
(စစ္+ဘာသာေရး)
အာဏာရွင္ေတြ
ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာက
အာဏာရွင္ေတြကလည္း အဲလို
အာဏာရွင္မ်ိဳးပါ။
ေကာင္းကင္ကို (၁၅၊ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၅)
Wednesday, October 14, 2015
ဖဲဝိုင္း
မူျပေတာ့လည္း တန္ဖုိးပိုတက္သြားတာေပါ့။ က်န္တာေတြ ခဏေမ့သြားၾကျပီး....
ဟင္ခနဲ၊ ဟာခနဲ ျဖစ္ျပီး .... "မလုပ္ပါနဲ႔ကြာ၊ တုိ႔ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ဘူး"
ဆုိတဲ့ အသံေတြ ထြက္လာေတာ့တာေပါ့။ ဖဲေတာင္ မကစားရေသးခင္ ညစ္တာေတြမ်ားေနတာ
လူေတြသိကုန္ေတာ့ တန္ဖုိးမဲ့သလို ျဖစ္ေနျပီေလ။ ဒီေတာ့ ကစားပြဲကို
တန္ဖုိးျမွင့္ေပးဖုိ႔၊ ပရုိမိုးရွင္း လုပ္ေပးဖုိ႔ လိုလာတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္
တန္ဖုိးလုပ္တဲ့အေနနဲ႔ မူျပလိုက္ရတာ ေနမွာ။
တကယ္ကေတာ့ ကုိယ္တိုင္ ကုလားဖန္ထုိး၊ ကုိယ္တိုင္ ဖဲခ်ိဳ:ထားသူေတြက... ကစားဖုိ႔ စိတ္အားအထက္သန္ဆံုး သူေတြ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ (ဒါေပမဲ့ ဒီေလာက္ညစ္ထားတဲ့ ၾကားက စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲျပီး သူတို႔ ေၾကာက္ေနတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္)
တကယ္ကေတာ့ ကုိယ္တိုင္ ကုလားဖန္ထုိး၊ ကုိယ္တိုင္ ဖဲခ်ိဳ:ထားသူေတြက... ကစားဖုိ႔ စိတ္အားအထက္သန္ဆံုး သူေတြ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ (ဒါေပမဲ့ ဒီေလာက္ညစ္ထားတဲ့ ၾကားက စိုးရိမ္စိတ္ လြန္ကဲျပီး သူတို႔ ေၾကာက္ေနတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္)
ကုလားဖန္ထုိးသူေတြက... တခ်ိဳ႕အိမ္ေတြ ေရၾကီး၊ ေျမျပိဳေနလုိ႔ ဖဲဝိုင္းကို
လာႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆုိျပီး စာနာသလိုလို၊ ဘာလုိလိုနဲ႔ ကစားပြဲ
ေရႊ႕ခ်င္သေယာင္ေယာင္ အမွတ္ ဝင္ယူလိုက္ၾကခ်င္ေသးတယ္။ မေရႊ႕ခ်င္တဲ့သူေတြကပဲ
စာနာစိတ္ မရွိသေယာင္ေယာင္ ဘာေယာင္ေယာင္ေပါ့။ ပုိင္ သကြာ။
(၁၄ ေအာက္တိုဘာ၊ ၂၀၁၅)
(၁၄ ေအာက္တိုဘာ၊ ၂၀၁၅)
Friday, September 18, 2015
အာလာဒင္မီးခြက္
လင္ဇီးကုိသာ ေသာက္
ေရာဂါမွန္သမွ် ေပ်ာက္လိမ့္မယ္။
ေရာဂါမွန္သမွ် ေပ်ာက္လိမ့္မယ္။
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ ေဝဒနာရွင္ေတြအတြက္
ဒါ...အစြမ္းထက္ ေဆးတစ္ပါး
“ေနာက္ဆံုးရထား”လည္း ျဖစ္တယ္။
ဒီေဆးေသာက္လုိက္ရင္
သက္ငယ္အလုပ္သမားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ( မဲဆြယ္ဓာတ္ပံုေတြအရ)
ျပည္တြင္းစစ္လည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။ (ပ်ားသကာစကားေတြအရ)
ကေလးစစ္သားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။
သူေဌးစစ္သားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။
ေျပာရင္းေျပာရင္းနဲ႔
"အာဏာရွင္စည္းခ်က္"ကုိ
"အာလာဒင္မီးခြက္"လိုေတာင္ ထင္လာျပီ။
ကဲ...ေျပာတာကမွ ခက္ေသးတယ္
ေတာ္ျပီ... အခ်ိန္မျဖဳန္းနဲ႔။
ေမွာ္ၾကိမ္လံုးနဲ႔ တို႔ေတာ့မယ္။
ေကာင္းကင္ကို (စက္တင္ဘာ ၁၈ – ၂၀၁၅)
ဒါ...အစြမ္းထက္ ေဆးတစ္ပါး
“ေနာက္ဆံုးရထား”လည္း ျဖစ္တယ္။
ဒီေဆးေသာက္လုိက္ရင္
သက္ငယ္အလုပ္သမားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ( မဲဆြယ္ဓာတ္ပံုေတြအရ)
ျပည္တြင္းစစ္လည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။ (ပ်ားသကာစကားေတြအရ)
ကေလးစစ္သားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။
သူေဌးစစ္သားလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ဘူး။
ေျပာရင္းေျပာရင္းနဲ႔
"အာဏာရွင္စည္းခ်က္"ကုိ
"အာလာဒင္မီးခြက္"လိုေတာင္ ထင္လာျပီ။
ကဲ...ေျပာတာကမွ ခက္ေသးတယ္
ေတာ္ျပီ... အခ်ိန္မျဖဳန္းနဲ႔။
ေမွာ္ၾကိမ္လံုးနဲ႔ တို႔ေတာ့မယ္။
ေကာင္းကင္ကို (စက္တင္ဘာ ၁၈ – ၂၀၁၅)
Thursday, September 17, 2015
ေရႊသမင္
အတုကိုခ်စ္ေနရတဲ့
အခုလုိေခတ္ထဲမွာ
ငါလည္း သားေကာင္မုိ႔
မညွာဘဲ တအားမေလွာင္ပါန႔ဲ။
ေမတၱာအလွကုိ ယံုတယ္ဆိုသူေတြ .... မယံုသလို ရန္ေထာင္ေနၾကတဲ့ေခတ္မွာ
ေခတ္ကာလကုိ မယံုဘူးဆိုသူေတြ .... ယံုသလို ဟန္ေဆာင္ေနရပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔
ေစာက္ခ်ိဳးမျပင္တဲ့ ပြဲကုိ
ေကာက္ရုိးတစ္မွ်င္လို ႏႊဲရဦးမယ္။
အေျခအေနေတြအရ
ေတြေဝေနလို႔ မရလို႔
“ေစာက္သံုးတျပား”မွ မက်တဲ့ယာဥ္ကုိ
“ေနာက္ဆံုးရထား” ထင္မိ။
ေကာင္းကင္ကို (စက္တင္ဘာ ၁၇ - ၂၀၁၅)
“ေစာက္သံုးတျပား”မွ မက်တဲ့ယာဥ္ = ေရြးေကာက္ပြဲ
အခုလုိေခတ္ထဲမွာ
ငါလည္း သားေကာင္မုိ႔
မညွာဘဲ တအားမေလွာင္ပါန႔ဲ။
ေမတၱာအလွကုိ ယံုတယ္ဆိုသူေတြ .... မယံုသလို ရန္ေထာင္ေနၾကတဲ့ေခတ္မွာ
ေခတ္ကာလကုိ မယံုဘူးဆိုသူေတြ .... ယံုသလို ဟန္ေဆာင္ေနရပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔
ေစာက္ခ်ိဳးမျပင္တဲ့ ပြဲကုိ
ေကာက္ရုိးတစ္မွ်င္လို ႏႊဲရဦးမယ္။
အေျခအေနေတြအရ
ေတြေဝေနလို႔ မရလို႔
“ေစာက္သံုးတျပား”မွ မက်တဲ့ယာဥ္ကုိ
“ေနာက္ဆံုးရထား” ထင္မိ။
ေကာင္းကင္ကို (စက္တင္ဘာ ၁၇ - ၂၀၁၅)
“ေစာက္သံုးတျပား”မွ မက်တဲ့ယာဥ္ = ေရြးေကာက္ပြဲ
Friday, September 11, 2015
ေျဖရဲမွေျဖ
သက္တံ့ေရာင္ ပရုိဖုိင္းတခ်ိဳ႕ကို ေမးခ်င္တယ္။
Gayတစ္ေယာက္ဟာ Gayဘဝမွာတင္ ဘုရားအျဖစ္ ပြင့္ခြင့္ရွိလား?
အမ်ိဳးသမီးဝါဒီတခ်ိဳ႕ကုိ ေမးခ်င္တယ္။
Proud to be a woman ဆိုရင္
နင္ကုိယ္တိုင္က
လိင္ကြဲျပားမွႈအေပၚ အေျခခံစဥ္းစားသူ ျဖစ္မေနဘူးလား?
အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္က
Proud to be a man လို႔ ေရးရင္ နင္ဘာေျပာမလဲ?
ေမတၱာဝါဒီတခ်ိဳ႕ကို ေမးခ်င္တယ္။
အထက္အရပ္၊ ေအာက္အရပ္ေတာင္မခ်န္
ရည္စူးျပီး ေမတၱာပို႔ၾကတဲ့အခါ
အေနာက္တံခါးက လူေတြအတြက္
ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ပါ ပါစ?
တံဆိပ္ေကာင္း ကိုယ့္ဟာကုိယ္ ယူတပ္ထားသူေတြအတြက္
ဒါေတြဟာ Litmus Test ပဲ...
ကဲ... ေျဖရဲမွေျဖ။
ေကာင္းကင္ကို (စက္တင္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၅)
မွတ္ခ်က္။ ။
ကၽြန္ေတာ္က ကဗ်ာပံုစံဆန္ဆန္ ေရးထားေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြ အကုန္ ထည့္ေရးးလို႔ မရပါဘူး။ ဘယ္ဟာက ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ဆုိခ်င္တာထက္၊ ဘယ္ဟာက မွန္တယ္လို႔ ဆုိခ်င္တာထက္ အေတြးေတြကို ဆြေပးဖုိ႔ပဲ ပုိရည္ရြယ္တာပါ။ လူတိုင္းလက္ခံျပီးသား အယူအဆမ်ိဳးဆုိ (အပ်င္းေျပသေဘာကလြဲရင္) အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး ဘာလို႔ေရးမွာလဲ။ ကုိယ္ေရးတာ ဖတ္လိုက္လို႔ ဘာအေတြးသစ္ေပၚလာမွာလဲ။
ျပီးေတာ့ ကဗ်ာလို သေဘာအရ အကုန္ထည့္ေရးလို႔ မရေတာ့ (ပထမပုိဒ္မွာ) ေဂးနဲ႔ပဲ ဥပမာေပးလိုက္ရတာပါ။ ခ်ဲ႕စဥ္းစားမယ္ဆုိရင္ ေဂးတင္မဟုတ္ဘဲ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ disabled person ေတြ လက္ရွိဘဝမွာတင္ ဘုရားျဖစ္ခြင့္ ရွိမရွိကုိ လူေတြဟာ စကားလံုးအရေတာင္မွ လက္ခံႏုိင္စြမ္း ရွိမရွိ၊ စကားလံုးအရေတာင္ သေဘာထားၾကီးေပးႏုိင္လား၊ ခါးခါးသီးသီးပဲလား ဆုိတာမ်ိဳး အပါအဝင္ ေတြးလို႔ရသေလာက္ ခ်ဲ႕ေတြးေစခ်င္တာပါ။
ဘုရားဆုိတာကုိလည္း ဘုရားေလာက္ပဲ မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။ ဘုရားေနရာမွာ တမန္ေတာ္ေတြ၊ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီးေတြ၊ အထင္ကရ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျဖစ္ႏုိင္မျဖစ္နုိင္...ဥပမာ ေဂးတစ္ေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ဟာ တမန္ေတာ္ေတြ၊ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီးေတြ ျဖစ္ႏုိင္မျဖစ္ႏုိင္ကို လူေတြ (စကားလံုးအရေတာင္) ဘယ္ေလာက္ လက္ခံႏုိင္စြမ္း ရွိသလဲ၊ ကုိယ့္ကိုယ္ကို ဘာဝါဒီ ညာဝါဒီ ခံယူထားသူေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ ျပတ္သားသလဲ ဆုိတာကို အေတြးဆြေပးခ်င္တာပါ။ ေသြးဆူေအာင္ ဆြေပးခ်င္တာ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ အေတြးဆူေအာင္ ဆြေပးခ်င္တာပါ။
Thursday, August 27, 2015
ဘုရား ျဖစ္ႏုိင္ မျဖစ္ႏုိင္
အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားျဖစ္ႏုိင္ မျဖစ္ႏုိင္ကုိ တခ်ိဳ႕ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။
တခ်ိဳ႕ကလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားျဖစ္ခြင့္ မရွိဘူးဆုိျပီး မေက်မနပ္ ညဥ္းညဴၾကတယ္။
တကယ္ေတာ့ အခုလို ေခတ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ၊ အမ်ိဳးသားေတြေရာ ဘယ္သူမွ
(ဘာသာၾကီးေတြက) ဘုရားမ်ိဳး၊ တမန္ေတာ္မ်ိဳး မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။
အလြန္ဆံုးျဖစ္ရင္ နတ္လို ဟာေတြေလာက္ပဲ ျဖစ္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ အုိရွိဳးေလာက္၊ Sai
Baba ေလာက္၊ ဒလိုင္းလားမားေလာက္ေတာ့ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။
ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြဟာ ေရွးတုန္းက ေပၚခဲ့လို႔သာ သိပ္အစစ္ေဆး မခံခဲ့ရတာ။ ဒီေခတ္မွာသာ ေပၚလာျပီဆုိရင္ အမ်ားစုက... "ဟုတ္မွဟုတ္ရဲ႕လား၊ ညာေနတာလား၊ စိတၱဇျဖစ္ေနတာလား" စတဲ့ သံသယေတြနဲ႔ စစ္ေဆးၾကလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ကပဲ သူတို႔ကုိ ဘုရားအျဖစ္ လက္ခံၾကလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ အခုလက္ရွိ ဘာသာၾကီးေတြကလို အမ်ားစုလက္ခံတဲ့ ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြ ေပၚလာဖုိ႔ဆိုတာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ကုိ ျပန္ေရာက္သြားမွပဲ ျဖစ္ႏုိင္မယ္ထင္တယ္။
ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြဟာ ေရွးတုန္းက ေပၚခဲ့လို႔သာ သိပ္အစစ္ေဆး မခံခဲ့ရတာ။ ဒီေခတ္မွာသာ ေပၚလာျပီဆုိရင္ အမ်ားစုက... "ဟုတ္မွဟုတ္ရဲ႕လား၊ ညာေနတာလား၊ စိတၱဇျဖစ္ေနတာလား" စတဲ့ သံသယေတြနဲ႔ စစ္ေဆးၾကလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ကပဲ သူတို႔ကုိ ဘုရားအျဖစ္ လက္ခံၾကလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ အခုလက္ရွိ ဘာသာၾကီးေတြကလို အမ်ားစုလက္ခံတဲ့ ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြ ေပၚလာဖုိ႔ဆိုတာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ကုိ ျပန္ေရာက္သြားမွပဲ ျဖစ္ႏုိင္မယ္ထင္တယ္။
ခုေခတ္လူေတြဟာ.... "ေရွးေခတ္တုန္းက တန္ခိုးရွင္ေတြ၊ ဘုရားေတြ... မိုးေပၚပ်ံႏုိင္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့ႏုိင္တယ္၊ လူနဲ႔ တိရစၦာန္စကားေျပာခဲ့တာေတြ
ရွိခဲ့ႏုိင္တယ္" ဆိုျပီး ဆက္ယံုေနၾကေသးေပမဲ့ အခုေခတ္လူတစ္ေယာက္ေယာက္က သူ
မုိးေပၚပ်ံႏုိင္တယ္လို႔ လာေျပာရင္ေတာ့ အမ်ားစုက ယံုၾကမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လိမ္ေနတာလို႔ ေျပာၾကလိမ့္မယ္။ အရူးလုိ႔ ေျပာၾကလိမ့္မယ္။
အစဥ္အဆက္လက္ခံလာမွႈေၾကာင့္သာ ေရွးကအျဖစ္ေတြကုိ ဆက္ယံုေနၾကတာ။ ဒီေတာ့ အခုေခတ္မွာ ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြ ေပၚဖုိ႔ဆုိတာ မလြယ္ေတာ့ဘူးေပါ့။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔၊ တမန္ေတာ္ျဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာရရင္ ... ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔ဆိုတာက လက္ခံမယ့္သူေတြ အံုလိုက္က်င္းလိုက္ လိုတယ္ေလ။ လူအမ်ားစုက ဘုရားဆုိတာ အမ်ိဳးသားပဲျဖစ္ရမယ္၊ တမန္ေတာ္ဆိုတာ အမ်ိဳးသားပဲ ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ လက္ခံထားတဲ့ေနာက္မွေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဘုရားေတြ တမန္ေတာ္ေတြ မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒါေတာင္ Goddess ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားမျဖစ္ရေတာ့လည္း ဘာအေရးလဲ။ အမ်ိဳးသမီး အုိင္စတိုင္းတို႔၊ အမ်ိဳးသမီး စတီဖင္ေဟာကင္းတုိ႔ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေပါ့။ မဒမ္က်ဴရီလို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ခြင့္ေတာ့ ရွိတယ္ေလ။ (တိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာေပါ့။ မတိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြေရာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ အဲေလာက္ျဖစ္ထြန္းဖို႔ ခက္တယ္။)
ဘာသာမဲ့ျပီးမွ... အမ်ိဳးသမီးဘုရား ေမွ်ာ္တာမ်ိဳး... တခါတေလ ေတြ႕ရတာလည္း ျပံဳးခ်င္စရာေတာ့ ေကာင္းတယ္။ (အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးကုိ ေထာက္ျပခ်င္ၾကတာ ေနမွာပါ)
ယံုၾကည္ခ်က္ကို အေျခခံၾကတဲ့ ဘာသာေရးပါဆိုမွ... လူေတြကေတာ့ သူတို႔ကုိးကြယ္မယ့္ ဘုရားေတြ တမန္ေတြဟာ အမ်ိဳးသားပဲ ျဖစ္ရမယ္တုိ႔၊ ဘာအမ်ိဳးအႏြယ္ပဲ ျဖစ္ရမယ္တုိ႔ ဆုိျပီး သူတုိ႔ဟာသူတို႔ သတ္မွတ္ၾကမွာပဲေလ။ သူတို႔က အဲလိုျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆျပီး ကုိးကြယ္ၾကတာကုိး။ ကုိယ္က အတင္း သြားျပင္လို႔မွ မရတာ။
တကယ္အေရးၾကီးတာက ဘုရားျဖစ္ခြင့္ မျဖစ္ခြင့္ထက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပညာသင္ခြင့္ေတြ၊ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြ ရဖုိ႔ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။
ေကာင္းကင္ကုိ (၂၇ ၾသဂုတ္၊ ၂၀၁၅)
အစဥ္အဆက္လက္ခံလာမွႈေၾကာင့္သာ ေရွးကအျဖစ္ေတြကုိ ဆက္ယံုေနၾကတာ။ ဒီေတာ့ အခုေခတ္မွာ ဘုရားေတြ၊ တမန္ေတာ္ေတြ ေပၚဖုိ႔ဆုိတာ မလြယ္ေတာ့ဘူးေပါ့။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔၊ တမန္ေတာ္ျဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာရရင္ ... ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔ဆိုတာက လက္ခံမယ့္သူေတြ အံုလိုက္က်င္းလိုက္ လိုတယ္ေလ။ လူအမ်ားစုက ဘုရားဆုိတာ အမ်ိဳးသားပဲျဖစ္ရမယ္၊ တမန္ေတာ္ဆိုတာ အမ်ိဳးသားပဲ ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ လက္ခံထားတဲ့ေနာက္မွေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ဘုရားေတြ တမန္ေတာ္ေတြ မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒါေတာင္ Goddess ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘုရားမျဖစ္ရေတာ့လည္း ဘာအေရးလဲ။ အမ်ိဳးသမီး အုိင္စတိုင္းတို႔၊ အမ်ိဳးသမီး စတီဖင္ေဟာကင္းတုိ႔ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေပါ့။ မဒမ္က်ဴရီလို ျဖစ္ေအာင္လုပ္ခြင့္ေတာ့ ရွိတယ္ေလ။ (တိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာေပါ့။ မတိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြေရာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြေရာ အဲေလာက္ျဖစ္ထြန္းဖို႔ ခက္တယ္။)
ဘာသာမဲ့ျပီးမွ... အမ်ိဳးသမီးဘုရား ေမွ်ာ္တာမ်ိဳး... တခါတေလ ေတြ႕ရတာလည္း ျပံဳးခ်င္စရာေတာ့ ေကာင္းတယ္။ (အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးကုိ ေထာက္ျပခ်င္ၾကတာ ေနမွာပါ)
ယံုၾကည္ခ်က္ကို အေျခခံၾကတဲ့ ဘာသာေရးပါဆိုမွ... လူေတြကေတာ့ သူတို႔ကုိးကြယ္မယ့္ ဘုရားေတြ တမန္ေတြဟာ အမ်ိဳးသားပဲ ျဖစ္ရမယ္တုိ႔၊ ဘာအမ်ိဳးအႏြယ္ပဲ ျဖစ္ရမယ္တုိ႔ ဆုိျပီး သူတုိ႔ဟာသူတို႔ သတ္မွတ္ၾကမွာပဲေလ။ သူတို႔က အဲလိုျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆျပီး ကုိးကြယ္ၾကတာကုိး။ ကုိယ္က အတင္း သြားျပင္လို႔မွ မရတာ။
တကယ္အေရးၾကီးတာက ဘုရားျဖစ္ခြင့္ မျဖစ္ခြင့္ထက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပညာသင္ခြင့္ေတြ၊ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြ ရဖုိ႔ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။
ေကာင္းကင္ကုိ (၂၇ ၾသဂုတ္၊ ၂၀၁၅)
Friday, August 21, 2015
ဂုဏ္
ဦးခ်စ္ေမာင္နဲ႔
မ်က္မွန္ပါတာခ်င္းတူတယ္။
အိုးေဝဦးညိဳျမနဲ႔
စကားကုိ ေလးလံုးကြဲေအာင္ မေျပာတတ္တာခ်င္းတူတယ္။
အုိင္းစတိုင္းနဲ႔
ေခါင္းမျဖီးတာခ်င္းတူတယ္။
ဒဂုန္တာရာနဲ႔
ေမ့တတ္တာခ်င္းတူတယ္။
ေရႊဥေဒါင္းနဲ႔
ေမြးေန႔ခ်င္းတူတယ္။
ဝိန္းရြန္နီနဲ႔လည္း
ေမြးေန႔ခ်င္းတူတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းထက္ေတာ့ နည္းနည္းသာတယ္။
သူက စက္ဘီးမစီးတတ္ဘူး။
ကၽြန္ေတာ္က ေနာက္ကလူတင္ျပီး စက္ဘီးမစီးတတ္ဘူး။
ေကာင္းကင္ကို (ၾသဂုတ္ ၂၁ - ၂၀၁၅)
အတၳဳပၸတၱိေတြ ဖတ္ရင္း ၾကံဖန္ ဂုဏ္ယူခဲ့ရတာေတြပါ။ :D
Saturday, August 15, 2015
ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဖိႏွိပ္သူ
ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဖိႏွိပ္သူ
--------------------------
မတရားမွႈ တစ္ခုမွာ ၾကားေနရင္ ဖိႏွိပ္သူ ဘက္က ရပ္တည္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲလို႔ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ဒက္စ္မြန္တူးတူးရဲ႕ စကားကုိ ကုိးကားျပီး ေျပာၾကတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ စကားပါ။ အဲဒီစကားရပ္ေၾကာင့္ လူေတြကို ေစ့ေဆာ္သလိုျဖစ္ျပီး၊ မခံခ်င္စိတ္ကုိ ဆြေပးသလိုျဖစ္ျပီး မတရားမွႈေတြလည္း နည္းနည္းပါးပါး ပုိေလ်ာ့သြားႏုိင္တယ္ေလ။
ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲဒီ စကားရပ္ကုိ သိပ္ၾကိဳက္တာေပါ့။ ေနရာတကာလည္း ဝင္ပါခ်င္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ့္ကိုယ္ကုိ ျပန္သံုးသပ္ၾကည့္ေတာ့ မတတ္သာဘူးလို႔ယူဆျပီး ၾကားေနခဲ့ရတဲ့ ကိစၥေတြ ဟုိးအရင္တည္းက အမ်ားၾကီး။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဖိႏွိပ္သူ အၾကိမ္ၾကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။
မိဘေတြက ကေလးကို မတရား ရုိက္တာကို ဒီတုိင္းၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။ ဆရာမ က ေက်ာင္းသားေတြကုိ မတရားႏွိပ္စက္တာကို ဒီတိုင္းၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။ ဇနီးမယားက လင္ေယာက်ာ္းကို ၊ လင္ေယာက်ာ္းက ဇနီးမယားကို ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ မတရား ေဆာ္ပေလာ္တီးတာကို ဒီတိုင္း ၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။
ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ လူေတြဟာ... ျမင့္ျမတ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ခံရတဲ့ လူေတြက အစ အမ်ားစုက မတရားမွႈေတြကို လက္ပုိက္ၾကည့္ေနၾကသူေတြပါ။ တိရစၦာန္ေတြကို လူေတြ စားဖုိ႔အတြက္ တစ္သက္လံုး အက်ဥ္းခ်ထား၊ ခုိင္းထားျပီး ေနာက္ဆံုးမွာ သတ္စားၾကတယ္။ အဲဒါကို တရားမွ်တတယ္လို႔ ဘယ္လိုသတ္မွတ္ႏုိင္မွာလဲ။
တရားမွ်တမွႈ ဆိုတာဟာ လူေတြအတြက္ပဲ သီးသန္႔ လုပ္ထားတဲ့ အရာၾကီးလား။ (ဒါလည္း လူတိုင္းအျပည့္အဝ မခံစားရပါဘူး။) လူအခ်င္းခ်င္းအတြက္ပဲ သီးသန္႔ဖယ္ထားတာကေရာ တကယ္ တရားမွ်တမွႈကို ျမတ္ႏုိးလို႔ ဟုတ္ပါ့မလား။ ဇာတ္တူသူ အခ်င္းခ်င္းမို႔ (အခ်င္းခ်င္းခ်ရင္း မ်ိဳးမတံုးေအာင္) သီးသန္႔ဖယ္ထားတာမ်ားလား။ ဒက္စ္မြန္တူးတူးရဲ႕ စကားအရ ဆုိရင္ေတာ့ လူအမ်ားစုဟာ ဖိႏွိပ္သူေတြ ျဖစ္ကုန္ေရာ။
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ညွာညွာတာတာနဲ႔ ရမည္ရွာၾကည့္ေတာ့လည္း ေနရာတကာ ဝင္ဖိုက္ေနရင္ ေလာကၾကီးနဲ႔ ဘယ္လိုမွ အဆင္ေျပမွာ မဟုတ္ဘူး ဆုိတဲ့ ဆင္ေျခဆင္လက္ေလး ကုိ ရလာတယ္။ ဥပမာ အလုပ္ရွင္က သူ႔ကေလးကို မတရားရုိက္ေနတာကို ကိုယ္က ဝင္ေျပာရင္ ကုိယ္ပဲ အလုပ္ျပဳတ္သြားမွာေပါ့။ ဆရာမက ကုိယ့္သူငယ္ခ်င္းကုိ မတရား ရုိက္တာကို ဝင္ေျပာရင္ ကိုယ္ပါ... အာစရိယ ဂုိဏ္းဝင္ ဆရာကို ေစာ္ကားသူလို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ သတ္မွတ္ျခင္း ခံရႏုိင္တယ္။ ကုိယ္က အားသာေနခ်ိန္မွာ ဝင္ပါေပးရတာ လြယ္ေပမဲ့ ကုိယ္က အားနည္းခ်ိန္မွာ ဝင္ပါရင္ မူလ ႏွိပ္စက္ခံရသူကုိလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ မကူညီႏုိင္တဲ့အျပင္ ကုိယ္လည္း ဒုကၡေရာက္သြားႏုိင္တယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္က တစ္ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခါင္းထဲ စြဲလာပါေလေရာ။ အခ်ိန္တုိင္းမွာ သတၱိမွ အလံုအေလာက္ မရွိခဲ့တာ။
ဒီလိုနဲ႔ လူေတြဟာ တစ္ခုခုကို ဝင္ပါေတာ့မယ္ ဆုိရင္ ကုိယ့္အင္အားနဲ႔ ဖိႏွိပ္သူရဲ႕ အင္အားကုိ ခ်ိန္ဆလာရေတာ့တယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ သတၱိလည္း သိပ္မရွိၾကေပမဲ့ ဟန္ေဆာင္ေကာင္းၾကတာေပါ့။ ကိုယ္လ်စ္လ်ဴရွႈခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြ၊ မဆိုင္သလို ေနခဲ့တဲ ့ကိစၥေတြကို တတ္ႏုိင္သမွ် ေဖာ့ေတြး၊ ဖံုးဖိျပီး ကုိယ္ဝင္ပါတဲ ့ကိစၥေတြကိုမွ ဇန္းတင္ၾကေတာ့တာေပါ့။ ဟုတ္တယ္ေလ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္မွ သူရဲေကာင္းလို႔ မထင္ရင္ ဘယ္သူက လာထင္မွာလဲ။ ေလာကၾကီးမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ လိမ္ရတာဟာ အက်ိဳးအရွိဆံုး ကိစၥၾကီး မဟုတ္လား။
ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕မွာ အမ်ားစု သာမန္လူေတြဟာ အေျခအေနအရ... လုပ္ႏုိင္စြမ္း သိပ္မရွိၾကဘူးကုိး။ မတရားမွႈ တစ္ခုမွာ ဝင္ပါဖုိ႔ ဆိုတာမွာ အင္အားကို ခ်ိန္ဆလာၾကေတာ့တယ္။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းကို အသာထားပါဦး။ ကမၻာ့ အင္အားအၾကီးဆံုး ႏုိင္ငံၾကီးေတြေတာင္ သူတုိ႔ဝင္ပါမယ့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အင္အားကုိ တြက္ဆျပီးမွ ဝင္ပါၾကေတာ့တယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔၊ ေျမာက္ကိုရီးယားတုိ႔ရဲ႕ မတရားမွႈ တခ်ိဳ႕မွာ ဘယ္နုိင္ငံၾကီးေတြမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ဝင္မပါၾကဘူးေလ။
ဒီလိုနဲ႔ “ၾကားေနရင္ ဖိႏွိပ္သူ ဘက္က ရပ္တည္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ” ဆိုတဲ့ စကားဟာ ဝင္ပါဖုိ႔ တြန္႔ဆုတ္ေနသူေတြအတြက္ေတာ့ ရပ္တည္ခ်က္ ဓားျပတုိက္ခံရသလို စကားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါေလေရာ။
ေနာက္ဆံုးေတာ့... Milgram စမ္းသပ္ခန္းထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေက်ာင္းသားေတြကုိ ဗို႔အား ၃၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ shock တိုက္လို႔။
ေကာင္းကင္ကို (၁၅ ၾသဂုတ္ ၂၀၁၅)
--------------------------
မတရားမွႈ တစ္ခုမွာ ၾကားေနရင္ ဖိႏွိပ္သူ ဘက္က ရပ္တည္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲလို႔ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ဒက္စ္မြန္တူးတူးရဲ႕ စကားကုိ ကုိးကားျပီး ေျပာၾကတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ စကားပါ။ အဲဒီစကားရပ္ေၾကာင့္ လူေတြကို ေစ့ေဆာ္သလိုျဖစ္ျပီး၊ မခံခ်င္စိတ္ကုိ ဆြေပးသလိုျဖစ္ျပီး မတရားမွႈေတြလည္း နည္းနည္းပါးပါး ပုိေလ်ာ့သြားႏုိင္တယ္ေလ။
ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲဒီ စကားရပ္ကုိ သိပ္ၾကိဳက္တာေပါ့။ ေနရာတကာလည္း ဝင္ပါခ်င္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ့္ကိုယ္ကုိ ျပန္သံုးသပ္ၾကည့္ေတာ့ မတတ္သာဘူးလို႔ယူဆျပီး ၾကားေနခဲ့ရတဲ့ ကိစၥေတြ ဟုိးအရင္တည္းက အမ်ားၾကီး။ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ဖိႏွိပ္သူ အၾကိမ္ၾကိမ္ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။
မိဘေတြက ကေလးကို မတရား ရုိက္တာကို ဒီတုိင္းၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။ ဆရာမ က ေက်ာင္းသားေတြကုိ မတရားႏွိပ္စက္တာကို ဒီတိုင္းၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။ ဇနီးမယားက လင္ေယာက်ာ္းကို ၊ လင္ေယာက်ာ္းက ဇနီးမယားကို ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ မတရား ေဆာ္ပေလာ္တီးတာကို ဒီတိုင္း ၾကည့္ေနခဲ့ရဖူးတယ္။
ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ လူေတြဟာ... ျမင့္ျမတ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ခံရတဲ့ လူေတြက အစ အမ်ားစုက မတရားမွႈေတြကို လက္ပုိက္ၾကည့္ေနၾကသူေတြပါ။ တိရစၦာန္ေတြကို လူေတြ စားဖုိ႔အတြက္ တစ္သက္လံုး အက်ဥ္းခ်ထား၊ ခုိင္းထားျပီး ေနာက္ဆံုးမွာ သတ္စားၾကတယ္။ အဲဒါကို တရားမွ်တတယ္လို႔ ဘယ္လိုသတ္မွတ္ႏုိင္မွာလဲ။
တရားမွ်တမွႈ ဆိုတာဟာ လူေတြအတြက္ပဲ သီးသန္႔ လုပ္ထားတဲ့ အရာၾကီးလား။ (ဒါလည္း လူတိုင္းအျပည့္အဝ မခံစားရပါဘူး။) လူအခ်င္းခ်င္းအတြက္ပဲ သီးသန္႔ဖယ္ထားတာကေရာ တကယ္ တရားမွ်တမွႈကို ျမတ္ႏုိးလို႔ ဟုတ္ပါ့မလား။ ဇာတ္တူသူ အခ်င္းခ်င္းမို႔ (အခ်င္းခ်င္းခ်ရင္း မ်ိဳးမတံုးေအာင္) သီးသန္႔ဖယ္ထားတာမ်ားလား။ ဒက္စ္မြန္တူးတူးရဲ႕ စကားအရ ဆုိရင္ေတာ့ လူအမ်ားစုဟာ ဖိႏွိပ္သူေတြ ျဖစ္ကုန္ေရာ။
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ညွာညွာတာတာနဲ႔ ရမည္ရွာၾကည့္ေတာ့လည္း ေနရာတကာ ဝင္ဖိုက္ေနရင္ ေလာကၾကီးနဲ႔ ဘယ္လိုမွ အဆင္ေျပမွာ မဟုတ္ဘူး ဆုိတဲ့ ဆင္ေျခဆင္လက္ေလး ကုိ ရလာတယ္။ ဥပမာ အလုပ္ရွင္က သူ႔ကေလးကို မတရားရုိက္ေနတာကို ကိုယ္က ဝင္ေျပာရင္ ကုိယ္ပဲ အလုပ္ျပဳတ္သြားမွာေပါ့။ ဆရာမက ကုိယ့္သူငယ္ခ်င္းကုိ မတရား ရုိက္တာကို ဝင္ေျပာရင္ ကိုယ္ပါ... အာစရိယ ဂုိဏ္းဝင္ ဆရာကို ေစာ္ကားသူလို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ သတ္မွတ္ျခင္း ခံရႏုိင္တယ္။ ကုိယ္က အားသာေနခ်ိန္မွာ ဝင္ပါေပးရတာ လြယ္ေပမဲ့ ကုိယ္က အားနည္းခ်ိန္မွာ ဝင္ပါရင္ မူလ ႏွိပ္စက္ခံရသူကုိလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ မကူညီႏုိင္တဲ့အျပင္ ကုိယ္လည္း ဒုကၡေရာက္သြားႏုိင္တယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္က တစ္ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခါင္းထဲ စြဲလာပါေလေရာ။ အခ်ိန္တုိင္းမွာ သတၱိမွ အလံုအေလာက္ မရွိခဲ့တာ။
ဒီလိုနဲ႔ လူေတြဟာ တစ္ခုခုကို ဝင္ပါေတာ့မယ္ ဆုိရင္ ကုိယ့္အင္အားနဲ႔ ဖိႏွိပ္သူရဲ႕ အင္အားကုိ ခ်ိန္ဆလာရေတာ့တယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ သတၱိလည္း သိပ္မရွိၾကေပမဲ့ ဟန္ေဆာင္ေကာင္းၾကတာေပါ့။ ကိုယ္လ်စ္လ်ဴရွႈခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြ၊ မဆိုင္သလို ေနခဲ့တဲ ့ကိစၥေတြကို တတ္ႏုိင္သမွ် ေဖာ့ေတြး၊ ဖံုးဖိျပီး ကုိယ္ဝင္ပါတဲ ့ကိစၥေတြကိုမွ ဇန္းတင္ၾကေတာ့တာေပါ့။ ဟုတ္တယ္ေလ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္မွ သူရဲေကာင္းလို႔ မထင္ရင္ ဘယ္သူက လာထင္မွာလဲ။ ေလာကၾကီးမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ လိမ္ရတာဟာ အက်ိဳးအရွိဆံုး ကိစၥၾကီး မဟုတ္လား။
ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕မွာ အမ်ားစု သာမန္လူေတြဟာ အေျခအေနအရ... လုပ္ႏုိင္စြမ္း သိပ္မရွိၾကဘူးကုိး။ မတရားမွႈ တစ္ခုမွာ ဝင္ပါဖုိ႔ ဆိုတာမွာ အင္အားကို ခ်ိန္ဆလာၾကေတာ့တယ္။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းကို အသာထားပါဦး။ ကမၻာ့ အင္အားအၾကီးဆံုး ႏုိင္ငံၾကီးေတြေတာင္ သူတုိ႔ဝင္ပါမယ့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အင္အားကုိ တြက္ဆျပီးမွ ဝင္ပါၾကေတာ့တယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔၊ ေျမာက္ကိုရီးယားတုိ႔ရဲ႕ မတရားမွႈ တခ်ိဳ႕မွာ ဘယ္နုိင္ငံၾကီးေတြမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ဝင္မပါၾကဘူးေလ။
ဒီလိုနဲ႔ “ၾကားေနရင္ ဖိႏွိပ္သူ ဘက္က ရပ္တည္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ” ဆိုတဲ့ စကားဟာ ဝင္ပါဖုိ႔ တြန္႔ဆုတ္ေနသူေတြအတြက္ေတာ့ ရပ္တည္ခ်က္ ဓားျပတုိက္ခံရသလို စကားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါေလေရာ။
ေနာက္ဆံုးေတာ့... Milgram စမ္းသပ္ခန္းထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေက်ာင္းသားေတြကုိ ဗို႔အား ၃၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ shock တိုက္လို႔။
ေကာင္းကင္ကို (၁၅ ၾသဂုတ္ ၂၀၁၅)
Friday, May 22, 2015
Determinism ႏွင့္ ပတ္သတ္၍
နိဒါန္း
-------
အပိုင္း (၁) က… အေတြးအေခၚေကာင္းတဲ့ ဘုန္းဘုန္းတစ္ပါးကုိ ကၽြန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးထားတာပါ။
တခ်ိဳ႕လူေတြကို အာေပါက္မတတ္ ရွင္းျပရင္ေတာင္ ေျပာခ်င္တဲ့သေဘာကုိ နားမလည္ဘဲ ေလွ်ာက္ျပီး ျပန္ေျပာၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာ… ဘုန္းဘုန္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးရင္ စကားအမ်ားၾကီး ေျပာစရာ မလိုဘူး။ အေသးစိတ္ေျပာစရာ မလိုဘူး။ တန္းသေဘာေပါက္တယ္။ သူ ျပန္ေဆြးေနြးတာလည္း ရွိတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕လူေတြက ဘုန္းၾကီးေတြ ဘာသာေရးကလြဲလုိ႔ ဘာမွ မသိဘူးလို႔ အကုန္သိမ္းၾကံဳးေျပာရင္ ကၽြန္ေတာ္ မၾကိဳက္တာ။ တကယ္က ထက္သန္သူဆိုရင္ သူတုိ႔မွာ ေလ့လာခ်ိန္ေတြ ပုိရ၊ ေတြးခ်ိန္ေတြ ပုိရလို႔ ပုိသိပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ လူျဖစ္ျဖစ္ ဘုန္းၾကီးျဖစ္ျဖစ္ ေတြးဖုိ႔ အေျခအေန သိပ္မေပးၾကေတာ့ မေတြးၾက၊ မသိၾကဘူး။
တခ်ိဳ႕လူေတြကို ကုိယ္က စိတ္ရွည္ရွည္ ထပ္တလဲလဲ ရွင္းျပေပမဲ့ ဘယ္လိုမွ နားမလည္ၾကဘူးဆိုတာမွာ... ကိုယ္က ရွင္းျပတာ ညံ့တာလည္း ပါမယ္။ သူတို႔ေတြ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က ေပကပ္ျပီး ေတြးရုိးေတြးစဥ္အတုိင္း ေတြးေနၾကတာလည္း ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕လူေတြဆို ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ "အေတြးသမား...သူမ်ားနဲ႔ မတူဘူး" လို႔လည္း ေလွ်ာက္ေျပာေသးတယ္ … တစ္ခုခု နက္နဲသေယာင္ရွိတာကို ရွင္းျပျပီဆုိရင္... သူတို႔က အေရးမပါတာေတြ.... ေျပာျပီးသားဟာေတြကို အတင္း လာလာျငင္းေနေတာ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ထပ္ကုန္ေရာ။ ဘာသာေရး အေၾကာင္းပါ ႏြယ္လာရင္ ပုိဆုိးေသးတယ္။ ဘယ္လိုမွ ဘာသာေရးကုိခြာျပီး မေတြးၾကေတာ့ဘူး။ တစ္ခါတစ္ခါ... ကုိယ္ေျပာတာေတြကို သူတို႔ တစ္မ်ိဳး သေဘာေပါက္သြားၾကမွန္း ကိုယ္က သိေနျပီ။ သူတို႔က မသိေသးဘူး။ အြန္လိုင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ အျပင္မွာျဖစ္ျဖစ္ Determinism နဲ႔ Free Will အေၾကာင္း ေျပာတုိင္း အဲလိုျဖစ္တတ္တယ္။
ဘုန္းဘုန္းကေတာ့ ျခြင္းခ်က္။ သံုးေလးေၾကာင္းေလာက္နဲ႔တင္ ကၽြန္ေတာ္ ဘာေျပာခ်င္မွန္း တန္းသိတယ္။ အပိုင္း(၁) မွာ နည္းနည္း ရွည္သြားတာက ဖတ္သူမေရြး ပုိနားလည္လာေအာင္ နည္းနည္း ထပ္ျဖည့္ထားလိုက္လို႔ ရွည္ေနတာပါ။
တကယ္က ကၽြန္ေတာ္ ေရးတာေတြက အနက္ၾကီးးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ လူေတြကိုက ေတြးရမွာ ပ်င္းၾကတာ။
အပိုင္း (၁)
------------
ဘုန္းဘုန္းက ေမးလာတာက Determinism ဟာ chaos သီအုိရီ နဲ႔ ဝိေရာဓိ ျဖစ္မေနဘူးလား။ random သေဘာနဲ႔ ဝိေရာဓိ ျဖစ္မေနဘူးလားလို႔ ေမးထားတာပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာထားတာေတြက...
တစ္ခါတစ္ခါ ျပဌာန္းခံရတယ္ ဆုိေပမဲ့ တရားေသ ပံုေသကားခ်ပ္ၾကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ random ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမိ်ဳးနဲ႔လည္း လံုးဝ ကင္းေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဥပမာ….software အံစာတံုး တစ္ခုမွာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေျခာက္ခု ရွိတယ္ ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီ အံစာတံုးဟာ ဂဏန္းတစ္ခုုခုကို တခုခုကုိ ဗဟုိျပဳျပီးေတာ့ လႊဲမယ္ ဆုိပါစုိ႔။ အံစာတုန္းက ေျခာက္ခုပဲရွိမွာကေတာ့ ပံုေသပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ကေန ေျခာက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၂ ကေန ၇…. ဒါမွမဟုတ္ ၃ ကေန ၈ အဲလုိ ကြာသြားမယ္။ software အံစာတံုးေနာ္။
အဲဒါကို
ေဘာလံုးပြဲနဲ႔ ဥပမာေပးမယ္ဆုိရင္ ရီးယဲမက္ဒရစ္ နဲ႔ သူနဲ႔ ကြာတဲ့ ဆန္ဒါးလန္းဆုိပါစုိ႔။ ရီးယဲလ္ရဲ႕ အရည္အခ်င္းက ၄ ကုိ ဗဟုိ ျပဳျပီး လႊဲေနမယ္။ ဆန္ဒါးလန္းက ၁ ကိုဗဟုိျပဳျပီး လႊဲေနမယ္။ ဗဟုိမွတ္ကေန အတုိးအေလ်ာ့ သံုးခုစီ ရွိသြားႏုိင္တယ္ ဆုိပါစုိ႔။ +၃ ဒါမွမဟုတ္ -၃ (အနုတ္ ၃ ေပါ့) အဲဒါဆုိရင္ ရီးယဲလ္က ၄ကို ဗဟုိျပဳထားတာဆိုေတာ့ ၇ ဂိုးကေန ၁ ဂိုးအထိ သြင္းႏုိင္မယ္ဆုိပါစုိ႔။ ဆန္းဒါးလန္ကေတာ့ ၁ကို ဗဟိုျပဳထားတာ ဆိုေတာ့ (အႏုတ္ကိုေတာ့ ဒီေနရာမွာ ထားလိုက္ေတာ့) အျမင့္ဆံုး ၄ ဂုိးသြင္းႏုိင္မွာေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ရီးယဲလ္ကပဲ ႏုိင္လိမ့္မယ္။
ျပဌာန္းျပီးသားလုိကိုး။ ဒါေပမဲ့ ရီးယဲလ္က ၄ အႏုတ္ ၃ ျဖစ္ျပီး (ရီးယဲလ္ ကံအဆုိးဆံုးေန႔ျဖစ္ျပီး လႊဲလိုက္တဲ့ လွိႈင္းရဲ႕ အနိမ့္ဆံုးကုိ ေရာက္သြားခ်ိန္) ၁ဂိုးပဲ ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆန္းဒါးလန္းက ကံဇာတာ တက္ျပီး +၃ လႊဲတဲ့ ရက္ ျဖစ္ေနရင္ ဆန္ဒါလန္းက ၄ ဂိုးရသြားမယ္။ ရီးယဲလ္ ရံွႈးသြားမယ္။ အဲဒီသေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။ စာတအားေလ့လာထားတဲ့လူဟာ စာေမးပြဲမွာ ကံတအားဆုိးျပီး (သူ႔ကံၾကမၼာက ဟုိးေအာက္ဆံုးအထိ လႊဲလိုက္လို႔) ၄၁ မွတ္ပဲ ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကံစြတ္ျပီး ၄၂ မွတ္ ရတဲ့အခါ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမယ္။ ဆုိလိုတာက စာေလ့လာျခင္း မေလ့လာျခင္းေတြက ျပဌာန္းထားတယ္ ဆုိေပမဲ့ random သေဘာမ်ိဳးကလည္း ရွိေနျပီး ကေမာက္ကမေတြ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမွာပါ။ (မွတ္ခ်က္။ ။ အဲဒီ random သေဘာဆုိတာကလည္း nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ အျပဌာန္းခံ ရလဒ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္)
ဂိမ္းေတြကုိ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ ကစားၾကည့္။ တစ္ေခါက္နဲ႔ တစ္ေခါက္ တူမွာ မဟုတ္ဘူး။ အေသ ပရုိဂရမ္ေရးထားေပမယ့္ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ေရးထားေတာ့ (အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ပရုိဂရမ္က ျပဌာန္းထားေတာ့) တစ္ခါနဲ႔ တစ္ခါ မတူဘူး။ လူေတြဆုိ ျဖစ္စဥ္ေတြ ပုိကြဲေတာ့မွာေပါ့။
ဂိမ္းေတြမွာလို ဇာတ္လမ္းေက်ာရုိးေလာက္ျပီး တူျပီး အေသးစိတ္ဇာတ္ကြက္ေတြ ကြာသြားမွာပဲ။
ဒီကမၻာၾကီးသာ အစကေန ျပန္ျဖစ္မယ္ဆုိရင္လည္း သတၱဝါေတြက အတၱစိတ္ေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေအာင္ ရုန္းကန္ အႏုိင္လုၾက ျပိဳင္ဆုိင္ၾကမယ္ ဆုိတဲ့ ဇာတ္လမ္းေက်ာရုိးေတာ့ တူျပီးေတာ့၊ အေသးစိတ္ဇာတ္ကြက္ေတြ (ဥပမာ ရွိလာမယ့္ သတၱဝါ အမ်ိဳးအစားက အစ) အခုနဲ႔ အမ်ားၾကီးကြဲသြားမယ္လို႔ ထင္တယ္။
အတၱစိတ္ေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေရး ၾကိဳးပမ္းရမယ္ ဆုိတဲ့ ျပဌာန္းခ်က္က အတူတူျဖစ္ေပမဲ့ တကယ္ျဖစ္မယ့္ဟာေတြက်ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ျပဌာန္းျပဌာန္း အမ်ားၾကီး ကြာသြားမယ္။
အပိုင္း (၂)
-------------
အပိုင္း (၂) ကေတာ့ အရင္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္ ေတြးေလ့ ေရးေလ့ ရွိတာေတြကို အခု ျပန္ေတြးျပီး အသစ္ေရးထားတာပါ။
တကယ္ေတာ့ determinism ဆိုတာ တန္ခိုးရွင္ၾကီးက ျပဌာန္းေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ nature နဲ႔ nurture က ျပဌာန္းေနတယ္လို႔ ေျပာတာ၊ သဘာဝ နိယာမဆုိတာ အဲဒီ့ nature နဲ႔ nurture ကုိ ေျပာတာပါ။
လူေတြက တစ္ခုခုဆုိ ေလးေလးနက္နက္ မေတြးၾကဘူး။ ဒီလူ ဒီဟာကုိ လက္ခံမထားရင္ ဟုိဟာကုိ လက္ခံတာပဲ ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ တရားေသ ေတြးတတ္ၾကတယ္။
determinism နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာလိုက္မယ္ဆုိရင္…. လူေတြက ေသခ်ာ မေတြးေတာ့ဘဲ determinism ဆိုတာ ဘုရားသခင္ကုိ လက္ခံတဲ့ဟာလို႔ ခပ္တိမ္တိမ္ ေလွ်ာက္ေျပာတတ္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်မ္းထဲက ဘုရားေတြကုိ တရားေသ လက္ခံတဲ့ ဝါဒ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ကုိ မကုိးကြယ္ရင္ ျငိဳျငင္တဲ့ ဘုရားေတြ၊ သူ႔ဘာသာဝင္ေတြကုိပဲ မ်က္ႏွာသာေပးမယ္ဆိုတဲ့ ဘုရားေတြကုိ မ်က္ေစ့မွိတ္ ယံုေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဒႆန ပညာရွင္ေတြက အဲေလာက္ထိ မတိမ္ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ေလာကနိယာမရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံထားရတယ္၊ free will မရွိဘူးဆိုတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ determinism ရဲ႕ သေဘာကုိ ရွင္းျပလိုက္ရင္လည္း ျမန္မာမွာ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွင္းျပရင္ေတာင္ နားမလည္ၾကတဲ့သူ မ်ားတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒႆန နယ္ပယ္မွာ free will ရွိမရွိ က အခုအခ်ိန္အထိ အေျဖမေပၚေသးဘဲ ေဆြးေႏြးေနၾကရတဲ့ အရာပါ။ လြယ္လြယ္ေလး၊ ရမ္းေျပာလိုက္လို႔ ရတဲ့ဟာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူးး။
တိမ္လြန္းတဲ့ တခ်ိဳ႕အယူအဆေတြကို ေဘးဖယ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္…determinism ဆိုတာ ကမၻာၾကီးေပၚမွာ အျမင့္ကေန အရာဝတၳဳ တစ္ခုခု ပစ္ခ်လိုက္ရင္ (ကမၻာ့ဆြဲအားေၾကာင့္ပဲ ဆိုၾကပါစုိ႔) ကမၻာမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကုိ က်လာမယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာတရားမ်ိဳးကို အားလံုး လိုက္နာရတယ္ ဆိုတဲ့သေဘာ။ အဲလုိပဲ လူတစ္ေယာက္ဟာ သူ႔ gene ရဲ႕ အကန္႔အသတ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ရုိက္ခတ္မွႈ၊ သမုိင္းရဲ႕ ျပဌာန္းထားမွႈ၊ ႏုိင္ငံေရးေတြ အေျခအေနေတြရဲ႕ ျပဌာန္းထားမွႈ အဲဒါေတြရဲ႔ ျပဌာန္းမွႈေတြကို ခံရျပီး ေဘာင္တစ္ခု အတြင္းမွာပဲ ျဖစ္ႏုိင္မယ္။ ေဘာင္ကို ေက်ာ္လုိ႔ မရဘူးဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဘုရားသခင္ ဖန္ဆင္းသမွ်အတိုင္း လုိက္ျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့ တိမ္လြန္းတဲ့ အယူအဆမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ Nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံရတယ္ ဆုိတဲ့သေဘာပါ။
Soft determinism ဆိုရင္ ဒီတစ္ခုက လြဲျပီး က်န္တာေတြ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတဲ့ တရားေသဆန္ဆန္မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ ေပးရရင္ ရုပ္ရွင္ ဇာတ္ညႊန္းလုိ ဟာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဂိမ္းလို ဟာမ်ိဳးပါ။ ဥပမာ ေပးၾကည့္မယ္။ အံစာတံုးကုိ လွိမ့္လိုက္မယ္ ဆုိပါစုိ႔။ တကယ္က က်ခ်င္တဲ့ ဂဏန္း က်မယ္ ဆိုေပမဲ့ determinism ေဘာင္အတြင္းမွာလည္း ဝင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ၁ ကေန ၆ အတြင္းကေန မလြတ္နုိင္လုိ႔ပါ။ တစ္ျပိဳင္တည္းမွာပဲ random ဆိုတဲ့ ေဘာင္ထဲမွာလည္း ဝင္ေနျပန္ေရာ။ ၁ ကေန ၆ အတြင္း ေျခာက္ခုထဲကေတာ့ က်ခ်င္ရာ က်မွာကုိး။ အဲဒီသေဘာမ်ိဳးပါ။
တစ္ဆင့္တက္ျပီး ဂိမ္းနဲ႔ ဥပမာ ေပးမယ္။ ဂိမ္းဆုိတာ ပရုိဂရမ္ အေသေရးျပီး သတ္မွတ္ျပဌာန္းျပီးသားပါ။ ဒါေပမဲ့ random နံပါတ္ေတြ က်ပန္းထုတ္ျပီး … ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီး ရိွေနတယ္။ ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းလို အေသမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာ နဲ႔ ခင္ဗ်ားနဲ႔ ဂိမ္းကစားတယ္ ဆိုပါစုိ႔။ အၾကိ္မ္တစ္ရာ ကစားလည္း တစ္ၾကိမ္နဲ႔ တစ္ၾကိမ္ ထပ္တူက်ခ်င္မွ က်မယ္။ ဒီလိုဆုိေတာ့ အဲဒီဂိမ္းဟာ ျပဌန္းခံ မဟုတ္ဘူး။ လြတ္လပ္မွႈ ရွိတယ္လို႔ ထင္ရလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္က အဲဒီဂိမ္းကုိ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီးအတြက္ ပရုိဂရမ္ဆြဲျပီး သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားျပီးသား။ ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းလို တရားေသ မဟုတ္တာဘဲ ရွိမယ္။
ဥပမာ …. ေဘာလံုးကန္တဲ့ ဂိမ္းဆုိပါေတာ့။ ကစားသမားတစ္ေယာက္ ေဘာလံုး ရတဲ့ အေနအထားမွာ ပရုိဂရမ္ စိတ္ကူးယဥ္ ေရးၾကည့္မယ္။ ပရုိဂရမ္ထဲမွာ ၁ ကေန ၇ အထိ random နံပါတ္ ထုတ္လုိက္မယ္ဗ်ာ။
(ဥပမာေနာ္)။ ၁ က်ရင္ လိမ္ေခါက္လွည့္ထြက္။ ၂ ဂဏန္းက်မယ္ဆုိရင္ ေဘာလံုးက တစ္ဘက္အသင္းလူဆီ မွားေပး၊ ၃ ဂဏန္းက်မယ္ဆုိရင္ တစ္ဘက္အသင္းက ဖ်က္တာ ခံရ။ ၄ ဆိုရင္ ေနာက္ျပန္ကစ္ ကေလးနဲ႔ ကုိယ့္လူဆီကုိယ္ေပး။ ၅က်ရင္ အေဝးၾကီးကုိ ကန္တင္။ ၆ က်ရင္ ေရွ႕ကုိ (နီးနီးေလးကိုေပး) ၇ က်ရင္ အေဝးကေန ဂိုးထဲကုိ ကန္သြင္း ဆုိပါစုိ႔။ ပရုိဂရမ္နဲ႔ ျပဌာန္းထားျပီးသားဆုိေပမဲ့ ဂိမ္းၾကီးတစ္ခုလံုးဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခက ၇ ခုတည္း မကေတာ့ဘူး။ သိန္းနဲ႔ သန္းနဲ႔ ခ်ီသြားေတာ့မွာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေတာ့ ကစားကစား ထပ္တူျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ဂိမ္းဟာ လံုးဝလြတ္လပ္ျပီး ျဖစ္ခ်င္ရာ ျဖစ္ေနတာလား ဆုိေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဂိမ္းပရုိဂရမ္ရဲ႕ နိယာမေတြကုိ အတိအက်လိုက္နာျပီး ျဖစ္ေနတာ။
တစ္ဆင့္တက္ျပီး လက္ေတြ႕ေလာကက အျဖစ္တစ္ခုကုိ ယူသံုးျပီး determinism အေၾကာင္း (ဥပမာနဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္ ေျပာၾကည့္ပါမယ္)။ ဥပမာ ဆုိေတာ့ ရွင္းရလြယ္ေအာင္ တအားရွႈပ္မယ့္ အပိုင္းကိုေတာ့ ခ်န္ထားခဲ့မယ္ေနာ္။
ထင္လင္းဦး အဖမ္းခံရတဲ့ ကိစၥဆိုပါစုိ႔။ ထင္လင္းဦးကုိ သူ႔ ဗီဇ (ဗီဇလုိ႔ပဲ အလြယ္သံုးလုိက္ပါရေစ။) ဗီဇကလည္း ျပဌာန္းမယ္။ လူ႔ဗီဇ ဆုိတာက နက္နဲ ရွႈပ္ေထြးပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ထင္လင္းဦး ဆီမွာ ထင္ရာကုိ ထုတ္ေျပာတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ အျမင္မေတာ္တာကုိ မေျပာပဲ မ်ိဳသိပ္ထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ မဟုတ္တာကုိ မဟုတ္မွန္းသိေအာင္ သူ႔ဗီဇနဲ႔ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္က သူ႔ကို ပုံသြင္းထားျပီးသား အေျခအေန ဆုိပါစုိ႔။ သူေဟာေျပာမယ့္ အခ်ိန္မွာ… သူ႔မွာ ထင္ရာထုတ္ေျပာမယ့္ သေဘာ (နံပါတ္တစ္ ပဲထားလိုက္ပါ)၊ ဒါမွမဟုတ္ မ်ိဳသိပ္ထားမယ့္ သေဘာ (နံပါတ္ႏွစ္ ဆုိပါစုိ႔)] သူ ေဟာေျပာခါနီး အခ်ိန္မွာ သူ႔ဦးေႏွာက္ထဲမွာ အံစာေခါက္လိုက္တဲ့ သေဘာမ်ိဳး ဆိုပါစုိ႔။ အံစာေခါက္တာမွ နံပါတ္ ၁(ထုတ္ေျပာခ်င္တဲ့စိတ္) မဲေပါက္ ပါေလေရာ။ (မွတ္ခ်က္။ ဒါက အလြယ္ေျပာတာေနာ္။ တကယ္က သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ သက္ေရာက္မယ့္ အျခား ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ အခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိဦးမွာ။ အဲလို ရွိတယ္ဆုိေပမဲ့ ထင္လင္းဦးဟာ အျမဲတမ္းေတာ့ ထုတ္ေျပာဖုိ႔ခ်ည္း ဆံုးျဖတ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ထုတ္မေျပာတဲ ့အခ်ိန္ေတြလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ အဲဒီ တဒဂၤမွာ သူ႔ဦးေႏွာက္လွိႈင္းေတြရဲ႕ random အံစာေခါက္သလို သေဘာမ်ိဳး အဆံုးအျဖတ္လည္း ပါတယ္ပဲ ထားလိုက္ပါ) နံပါတ္ ၁ မဲေပါက္ပါေလေရာ။ ဒီေတာ့ ေျပာပစ္ ေဝဖန္ပစ္လိုက္ေရာ။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ အေနအထားမွာက အဲလုိေျပာတာကုိ မၾကိဳက္တဲ့ အင္အားစု ၾကီးက အားေကာင္းေနေရာ။ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြကလည္း အဲဒီ အင္အားစုၾကီးကို မ်က္ႏွာသာ ေပးေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေထာင္ထဲဝင္ရေရာေပါ့။ အဲဒီျဖစ္စဥ္မွာ nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကို ခံရတာကို ဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈ ခံရတာကုိ ျမင္ေအာင္ အေသးစိတ္ စိတ္ကူး ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ ဗီဇဆိုတာမွာ ထင္လင္းဦးရဲ႕ ဗီဇတင္ မကဘူး။ မဘသက သူေတြရဲ႕ ဗီဇ၊ မဘသကို အားေပးသူေတြရဲ႕ ဗီဇ။ ကမၻာ့အၾကမ္းဖက္မွႈေတြက လူေတြအေပၚ မဘသေတြအေပၚ သက္ေရာက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြ။ အဲဒါေတြေပၚ အေျခခံျပီး ျဖစ္လာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ေတြပါမယ္။ soft determinism ဆိုတာ အဲလုိ nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံေနရတယ္လုိ႔ ေျပာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ဒါပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႔ က်ိန္းေသၾကီး ၾကိဳရွိေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘး။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနတာ ။အဲဒီမွာမွ တစ္ဒဂၤေလးအတြင္းမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ random သေဘာမ်ိဳးလည္း ပါဦးမယ္။
soft determinism ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္ကို ကူးျပရရင္
Soft Determinism is the theory that human behaviour and actions are wholly determined by causal events, but human free will does exist when defined as the capacity to act according to one's nature (which is shaped by external factors such as heredity, society and upbringing)
ေကာင္းကင္ကုိ (ေမ ၁၇ - ၂၀၁၅)
Facebook မွာ အရင္တင္ခဲ့တဲ့ ပို႔စ္ပါ။
နိဒါန္း
-------
အပိုင္း (၁) က… အေတြးအေခၚေကာင္းတဲ့ ဘုန္းဘုန္းတစ္ပါးကုိ ကၽြန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးထားတာပါ။
တခ်ိဳ႕လူေတြကို အာေပါက္မတတ္ ရွင္းျပရင္ေတာင္ ေျပာခ်င္တဲ့သေဘာကုိ နားမလည္ဘဲ ေလွ်ာက္ျပီး ျပန္ေျပာၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာ… ဘုန္းဘုန္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးရင္ စကားအမ်ားၾကီး ေျပာစရာ မလိုဘူး။ အေသးစိတ္ေျပာစရာ မလိုဘူး။ တန္းသေဘာေပါက္တယ္။ သူ ျပန္ေဆြးေနြးတာလည္း ရွိတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕လူေတြက ဘုန္းၾကီးေတြ ဘာသာေရးကလြဲလုိ႔ ဘာမွ မသိဘူးလို႔ အကုန္သိမ္းၾကံဳးေျပာရင္ ကၽြန္ေတာ္ မၾကိဳက္တာ။ တကယ္က ထက္သန္သူဆိုရင္ သူတုိ႔မွာ ေလ့လာခ်ိန္ေတြ ပုိရ၊ ေတြးခ်ိန္ေတြ ပုိရလို႔ ပုိသိပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ လူျဖစ္ျဖစ္ ဘုန္းၾကီးျဖစ္ျဖစ္ ေတြးဖုိ႔ အေျခအေန သိပ္မေပးၾကေတာ့ မေတြးၾက၊ မသိၾကဘူး။
တခ်ိဳ႕လူေတြကို ကုိယ္က စိတ္ရွည္ရွည္ ထပ္တလဲလဲ ရွင္းျပေပမဲ့ ဘယ္လိုမွ နားမလည္ၾကဘူးဆိုတာမွာ... ကိုယ္က ရွင္းျပတာ ညံ့တာလည္း ပါမယ္။ သူတို႔ေတြ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က ေပကပ္ျပီး ေတြးရုိးေတြးစဥ္အတုိင္း ေတြးေနၾကတာလည္း ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕လူေတြဆို ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ "အေတြးသမား...သူမ်ားနဲ႔ မတူဘူး" လို႔လည္း ေလွ်ာက္ေျပာေသးတယ္ … တစ္ခုခု နက္နဲသေယာင္ရွိတာကို ရွင္းျပျပီဆုိရင္... သူတို႔က အေရးမပါတာေတြ.... ေျပာျပီးသားဟာေတြကို အတင္း လာလာျငင္းေနေတာ့ အေၾကာင္းအရာေတြ ထပ္ကုန္ေရာ။ ဘာသာေရး အေၾကာင္းပါ ႏြယ္လာရင္ ပုိဆုိးေသးတယ္။ ဘယ္လိုမွ ဘာသာေရးကုိခြာျပီး မေတြးၾကေတာ့ဘူး။ တစ္ခါတစ္ခါ... ကုိယ္ေျပာတာေတြကို သူတို႔ တစ္မ်ိဳး သေဘာေပါက္သြားၾကမွန္း ကိုယ္က သိေနျပီ။ သူတို႔က မသိေသးဘူး။ အြန္လိုင္းမွာ ျဖစ္ျဖစ္၊ အျပင္မွာျဖစ္ျဖစ္ Determinism နဲ႔ Free Will အေၾကာင္း ေျပာတုိင္း အဲလိုျဖစ္တတ္တယ္။
ဘုန္းဘုန္းကေတာ့ ျခြင္းခ်က္။ သံုးေလးေၾကာင္းေလာက္နဲ႔တင္ ကၽြန္ေတာ္ ဘာေျပာခ်င္မွန္း တန္းသိတယ္။ အပိုင္း(၁) မွာ နည္းနည္း ရွည္သြားတာက ဖတ္သူမေရြး ပုိနားလည္လာေအာင္ နည္းနည္း ထပ္ျဖည့္ထားလိုက္လို႔ ရွည္ေနတာပါ။
တကယ္က ကၽြန္ေတာ္ ေရးတာေတြက အနက္ၾကီးးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ လူေတြကိုက ေတြးရမွာ ပ်င္းၾကတာ။
အပိုင္း (၁)
------------
ဘုန္းဘုန္းက ေမးလာတာက Determinism ဟာ chaos သီအုိရီ နဲ႔ ဝိေရာဓိ ျဖစ္မေနဘူးလား။ random သေဘာနဲ႔ ဝိေရာဓိ ျဖစ္မေနဘူးလားလို႔ ေမးထားတာပါ။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာထားတာေတြက...
တစ္ခါတစ္ခါ ျပဌာန္းခံရတယ္ ဆုိေပမဲ့ တရားေသ ပံုေသကားခ်ပ္ၾကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ random ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမိ်ဳးနဲ႔လည္း လံုးဝ ကင္းေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဥပမာ….software အံစာတံုး တစ္ခုမွာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေျခာက္ခု ရွိတယ္ ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီ အံစာတံုးဟာ ဂဏန္းတစ္ခုုခုကို တခုခုကုိ ဗဟုိျပဳျပီးေတာ့ လႊဲမယ္ ဆုိပါစုိ႔။ အံစာတုန္းက ေျခာက္ခုပဲရွိမွာကေတာ့ ပံုေသပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ကေန ေျခာက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၂ ကေန ၇…. ဒါမွမဟုတ္ ၃ ကေန ၈ အဲလုိ ကြာသြားမယ္။ software အံစာတံုးေနာ္။
အဲဒါကို
ေဘာလံုးပြဲနဲ႔ ဥပမာေပးမယ္ဆုိရင္ ရီးယဲမက္ဒရစ္ နဲ႔ သူနဲ႔ ကြာတဲ့ ဆန္ဒါးလန္းဆုိပါစုိ႔။ ရီးယဲလ္ရဲ႕ အရည္အခ်င္းက ၄ ကုိ ဗဟုိ ျပဳျပီး လႊဲေနမယ္။ ဆန္ဒါးလန္းက ၁ ကိုဗဟုိျပဳျပီး လႊဲေနမယ္။ ဗဟုိမွတ္ကေန အတုိးအေလ်ာ့ သံုးခုစီ ရွိသြားႏုိင္တယ္ ဆုိပါစုိ႔။ +၃ ဒါမွမဟုတ္ -၃ (အနုတ္ ၃ ေပါ့) အဲဒါဆုိရင္ ရီးယဲလ္က ၄ကို ဗဟုိျပဳထားတာဆိုေတာ့ ၇ ဂိုးကေန ၁ ဂိုးအထိ သြင္းႏုိင္မယ္ဆုိပါစုိ႔။ ဆန္းဒါးလန္ကေတာ့ ၁ကို ဗဟိုျပဳထားတာ ဆိုေတာ့ (အႏုတ္ကိုေတာ့ ဒီေနရာမွာ ထားလိုက္ေတာ့) အျမင့္ဆံုး ၄ ဂုိးသြင္းႏုိင္မွာေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ ရီးယဲလ္ကပဲ ႏုိင္လိမ့္မယ္။
ျပဌာန္းျပီးသားလုိကိုး။ ဒါေပမဲ့ ရီးယဲလ္က ၄ အႏုတ္ ၃ ျဖစ္ျပီး (ရီးယဲလ္ ကံအဆုိးဆံုးေန႔ျဖစ္ျပီး လႊဲလိုက္တဲ့ လွိႈင္းရဲ႕ အနိမ့္ဆံုးကုိ ေရာက္သြားခ်ိန္) ၁ဂိုးပဲ ရတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆန္းဒါးလန္းက ကံဇာတာ တက္ျပီး +၃ လႊဲတဲ့ ရက္ ျဖစ္ေနရင္ ဆန္ဒါလန္းက ၄ ဂိုးရသြားမယ္။ ရီးယဲလ္ ရံွႈးသြားမယ္။ အဲဒီသေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိတယ္။ စာတအားေလ့လာထားတဲ့လူဟာ စာေမးပြဲမွာ ကံတအားဆုိးျပီး (သူ႔ကံၾကမၼာက ဟုိးေအာက္ဆံုးအထိ လႊဲလိုက္လို႔) ၄၁ မွတ္ပဲ ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကံစြတ္ျပီး ၄၂ မွတ္ ရတဲ့အခါ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမယ္။ ဆုိလိုတာက စာေလ့လာျခင္း မေလ့လာျခင္းေတြက ျပဌာန္းထားတယ္ ဆုိေပမဲ့ random သေဘာမ်ိဳးကလည္း ရွိေနျပီး ကေမာက္ကမေတြ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနမွာပါ။ (မွတ္ခ်က္။ ။ အဲဒီ random သေဘာဆုိတာကလည္း nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ အျပဌာန္းခံ ရလဒ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္)
ဂိမ္းေတြကုိ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ ကစားၾကည့္။ တစ္ေခါက္နဲ႔ တစ္ေခါက္ တူမွာ မဟုတ္ဘူး။ အေသ ပရုိဂရမ္ေရးထားေပမယ့္ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ေရးထားေတာ့ (အဆင့္ျမင့္ျမင့္ ပရုိဂရမ္က ျပဌာန္းထားေတာ့) တစ္ခါနဲ႔ တစ္ခါ မတူဘူး။ လူေတြဆုိ ျဖစ္စဥ္ေတြ ပုိကြဲေတာ့မွာေပါ့။
ဂိမ္းေတြမွာလို ဇာတ္လမ္းေက်ာရုိးေလာက္ျပီး တူျပီး အေသးစိတ္ဇာတ္ကြက္ေတြ ကြာသြားမွာပဲ။
ဒီကမၻာၾကီးသာ အစကေန ျပန္ျဖစ္မယ္ဆုိရင္လည္း သတၱဝါေတြက အတၱစိတ္ေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေအာင္ ရုန္းကန္ အႏုိင္လုၾက ျပိဳင္ဆုိင္ၾကမယ္ ဆုိတဲ့ ဇာတ္လမ္းေက်ာရုိးေတာ့ တူျပီးေတာ့၊ အေသးစိတ္ဇာတ္ကြက္ေတြ (ဥပမာ ရွိလာမယ့္ သတၱဝါ အမ်ိဳးအစားက အစ) အခုနဲ႔ အမ်ားၾကီးကြဲသြားမယ္လို႔ ထင္တယ္။
အတၱစိတ္ေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေရး ၾကိဳးပမ္းရမယ္ ဆုိတဲ့ ျပဌာန္းခ်က္က အတူတူျဖစ္ေပမဲ့ တကယ္ျဖစ္မယ့္ဟာေတြက်ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ျပဌာန္းျပဌာန္း အမ်ားၾကီး ကြာသြားမယ္။
အပိုင္း (၂)
-------------
အပိုင္း (၂) ကေတာ့ အရင္ကတည္းက ကၽြန္ေတာ္ ေတြးေလ့ ေရးေလ့ ရွိတာေတြကို အခု ျပန္ေတြးျပီး အသစ္ေရးထားတာပါ။
တကယ္ေတာ့ determinism ဆိုတာ တန္ခိုးရွင္ၾကီးက ျပဌာန္းေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ nature နဲ႔ nurture က ျပဌာန္းေနတယ္လို႔ ေျပာတာ၊ သဘာဝ နိယာမဆုိတာ အဲဒီ့ nature နဲ႔ nurture ကုိ ေျပာတာပါ။
လူေတြက တစ္ခုခုဆုိ ေလးေလးနက္နက္ မေတြးၾကဘူး။ ဒီလူ ဒီဟာကုိ လက္ခံမထားရင္ ဟုိဟာကုိ လက္ခံတာပဲ ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ တရားေသ ေတြးတတ္ၾကတယ္။
determinism နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး ေျပာလိုက္မယ္ဆုိရင္…. လူေတြက ေသခ်ာ မေတြးေတာ့ဘဲ determinism ဆိုတာ ဘုရားသခင္ကုိ လက္ခံတဲ့ဟာလို႔ ခပ္တိမ္တိမ္ ေလွ်ာက္ေျပာတတ္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်မ္းထဲက ဘုရားေတြကုိ တရားေသ လက္ခံတဲ့ ဝါဒ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ကုိ မကုိးကြယ္ရင္ ျငိဳျငင္တဲ့ ဘုရားေတြ၊ သူ႔ဘာသာဝင္ေတြကုိပဲ မ်က္ႏွာသာေပးမယ္ဆိုတဲ့ ဘုရားေတြကုိ မ်က္ေစ့မွိတ္ ယံုေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ဒႆန ပညာရွင္ေတြက အဲေလာက္ထိ မတိမ္ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ေလာကနိယာမရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံထားရတယ္၊ free will မရွိဘူးဆိုတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ determinism ရဲ႕ သေဘာကုိ ရွင္းျပလိုက္ရင္လည္း ျမန္မာမွာ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွင္းျပရင္ေတာင္ နားမလည္ၾကတဲ့သူ မ်ားတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒႆန နယ္ပယ္မွာ free will ရွိမရွိ က အခုအခ်ိန္အထိ အေျဖမေပၚေသးဘဲ ေဆြးေႏြးေနၾကရတဲ့ အရာပါ။ လြယ္လြယ္ေလး၊ ရမ္းေျပာလိုက္လို႔ ရတဲ့ဟာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူးး။
တိမ္လြန္းတဲ့ တခ်ိဳ႕အယူအဆေတြကို ေဘးဖယ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္…determinism ဆိုတာ ကမၻာၾကီးေပၚမွာ အျမင့္ကေန အရာဝတၳဳ တစ္ခုခု ပစ္ခ်လိုက္ရင္ (ကမၻာ့ဆြဲအားေၾကာင့္ပဲ ဆိုၾကပါစုိ႔) ကမၻာမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကုိ က်လာမယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာတရားမ်ိဳးကို အားလံုး လိုက္နာရတယ္ ဆိုတဲ့သေဘာ။ အဲလုိပဲ လူတစ္ေယာက္ဟာ သူ႔ gene ရဲ႕ အကန္႔အသတ္၊ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ရုိက္ခတ္မွႈ၊ သမုိင္းရဲ႕ ျပဌာန္းထားမွႈ၊ ႏုိင္ငံေရးေတြ အေျခအေနေတြရဲ႕ ျပဌာန္းထားမွႈ အဲဒါေတြရဲ႔ ျပဌာန္းမွႈေတြကို ခံရျပီး ေဘာင္တစ္ခု အတြင္းမွာပဲ ျဖစ္ႏုိင္မယ္။ ေဘာင္ကို ေက်ာ္လုိ႔ မရဘူးဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဘုရားသခင္ ဖန္ဆင္းသမွ်အတိုင္း လုိက္ျဖစ္တယ္ ဆုိတဲ့ တိမ္လြန္းတဲ့ အယူအဆမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ Nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံရတယ္ ဆုိတဲ့သေဘာပါ။
Soft determinism ဆိုရင္ ဒီတစ္ခုက လြဲျပီး က်န္တာေတြ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတဲ့ တရားေသဆန္ဆန္မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ ေပးရရင္ ရုပ္ရွင္ ဇာတ္ညႊန္းလုိ ဟာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ဂိမ္းလို ဟာမ်ိဳးပါ။ ဥပမာ ေပးၾကည့္မယ္။ အံစာတံုးကုိ လွိမ့္လိုက္မယ္ ဆုိပါစုိ႔။ တကယ္က က်ခ်င္တဲ့ ဂဏန္း က်မယ္ ဆိုေပမဲ့ determinism ေဘာင္အတြင္းမွာလည္း ဝင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ၁ ကေန ၆ အတြင္းကေန မလြတ္နုိင္လုိ႔ပါ။ တစ္ျပိဳင္တည္းမွာပဲ random ဆိုတဲ့ ေဘာင္ထဲမွာလည္း ဝင္ေနျပန္ေရာ။ ၁ ကေန ၆ အတြင္း ေျခာက္ခုထဲကေတာ့ က်ခ်င္ရာ က်မွာကုိး။ အဲဒီသေဘာမ်ိဳးပါ။
တစ္ဆင့္တက္ျပီး ဂိမ္းနဲ႔ ဥပမာ ေပးမယ္။ ဂိမ္းဆုိတာ ပရုိဂရမ္ အေသေရးျပီး သတ္မွတ္ျပဌာန္းျပီးသားပါ။ ဒါေပမဲ့ random နံပါတ္ေတြ က်ပန္းထုတ္ျပီး … ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီး ရိွေနတယ္။ ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းလို အေသမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာ နဲ႔ ခင္ဗ်ားနဲ႔ ဂိမ္းကစားတယ္ ဆိုပါစုိ႔။ အၾကိ္မ္တစ္ရာ ကစားလည္း တစ္ၾကိမ္နဲ႔ တစ္ၾကိမ္ ထပ္တူက်ခ်င္မွ က်မယ္။ ဒီလိုဆုိေတာ့ အဲဒီဂိမ္းဟာ ျပဌန္းခံ မဟုတ္ဘူး။ လြတ္လပ္မွႈ ရွိတယ္လို႔ ထင္ရလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္က အဲဒီဂိမ္းကုိ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီးအတြက္ ပရုိဂရမ္ဆြဲျပီး သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားျပီးသား။ ရုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းလို တရားေသ မဟုတ္တာဘဲ ရွိမယ္။
ဥပမာ …. ေဘာလံုးကန္တဲ့ ဂိမ္းဆုိပါေတာ့။ ကစားသမားတစ္ေယာက္ ေဘာလံုး ရတဲ့ အေနအထားမွာ ပရုိဂရမ္ စိတ္ကူးယဥ္ ေရးၾကည့္မယ္။ ပရုိဂရမ္ထဲမွာ ၁ ကေန ၇ အထိ random နံပါတ္ ထုတ္လုိက္မယ္ဗ်ာ။
(ဥပမာေနာ္)။ ၁ က်ရင္ လိမ္ေခါက္လွည့္ထြက္။ ၂ ဂဏန္းက်မယ္ဆုိရင္ ေဘာလံုးက တစ္ဘက္အသင္းလူဆီ မွားေပး၊ ၃ ဂဏန္းက်မယ္ဆုိရင္ တစ္ဘက္အသင္းက ဖ်က္တာ ခံရ။ ၄ ဆိုရင္ ေနာက္ျပန္ကစ္ ကေလးနဲ႔ ကုိယ့္လူဆီကုိယ္ေပး။ ၅က်ရင္ အေဝးၾကီးကုိ ကန္တင္။ ၆ က်ရင္ ေရွ႕ကုိ (နီးနီးေလးကိုေပး) ၇ က်ရင္ အေဝးကေန ဂိုးထဲကုိ ကန္သြင္း ဆုိပါစုိ႔။ ပရုိဂရမ္နဲ႔ ျပဌာန္းထားျပီးသားဆုိေပမဲ့ ဂိမ္းၾကီးတစ္ခုလံုးဆိုရင္ ျဖစ္ႏုိင္ေျခက ၇ ခုတည္း မကေတာ့ဘူး။ သိန္းနဲ႔ သန္းနဲ႔ ခ်ီသြားေတာ့မွာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေတာ့ ကစားကစား ထပ္တူျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ဂိမ္းဟာ လံုးဝလြတ္လပ္ျပီး ျဖစ္ခ်င္ရာ ျဖစ္ေနတာလား ဆုိေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဂိမ္းပရုိဂရမ္ရဲ႕ နိယာမေတြကုိ အတိအက်လိုက္နာျပီး ျဖစ္ေနတာ။
တစ္ဆင့္တက္ျပီး လက္ေတြ႕ေလာကက အျဖစ္တစ္ခုကုိ ယူသံုးျပီး determinism အေၾကာင္း (ဥပမာနဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္ ေျပာၾကည့္ပါမယ္)။ ဥပမာ ဆုိေတာ့ ရွင္းရလြယ္ေအာင္ တအားရွႈပ္မယ့္ အပိုင္းကိုေတာ့ ခ်န္ထားခဲ့မယ္ေနာ္။
ထင္လင္းဦး အဖမ္းခံရတဲ့ ကိစၥဆိုပါစုိ႔။ ထင္လင္းဦးကုိ သူ႔ ဗီဇ (ဗီဇလုိ႔ပဲ အလြယ္သံုးလုိက္ပါရေစ။) ဗီဇကလည္း ျပဌာန္းမယ္။ လူ႔ဗီဇ ဆုိတာက နက္နဲ ရွႈပ္ေထြးပါတယ္။
ျပီးေတာ့ ထင္လင္းဦး ဆီမွာ ထင္ရာကုိ ထုတ္ေျပာတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ခါ အျမင္မေတာ္တာကုိ မေျပာပဲ မ်ိဳသိပ္ထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ မဟုတ္တာကုိ မဟုတ္မွန္းသိေအာင္ သူ႔ဗီဇနဲ႔ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္က သူ႔ကို ပုံသြင္းထားျပီးသား အေျခအေန ဆုိပါစုိ႔။ သူေဟာေျပာမယ့္ အခ်ိန္မွာ… သူ႔မွာ ထင္ရာထုတ္ေျပာမယ့္ သေဘာ (နံပါတ္တစ္ ပဲထားလိုက္ပါ)၊ ဒါမွမဟုတ္ မ်ိဳသိပ္ထားမယ့္ သေဘာ (နံပါတ္ႏွစ္ ဆုိပါစုိ႔)] သူ ေဟာေျပာခါနီး အခ်ိန္မွာ သူ႔ဦးေႏွာက္ထဲမွာ အံစာေခါက္လိုက္တဲ့ သေဘာမ်ိဳး ဆိုပါစုိ႔။ အံစာေခါက္တာမွ နံပါတ္ ၁(ထုတ္ေျပာခ်င္တဲ့စိတ္) မဲေပါက္ ပါေလေရာ။ (မွတ္ခ်က္။ ဒါက အလြယ္ေျပာတာေနာ္။ တကယ္က သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေပၚ သက္ေရာက္မယ့္ အျခား ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ အခ်က္ေတြ အမ်ားၾကီး ရွိဦးမွာ။ အဲလို ရွိတယ္ဆုိေပမဲ့ ထင္လင္းဦးဟာ အျမဲတမ္းေတာ့ ထုတ္ေျပာဖုိ႔ခ်ည္း ဆံုးျဖတ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ထုတ္မေျပာတဲ ့အခ်ိန္ေတြလည္း ရွိလိမ့္မယ္။ အဲဒီ တဒဂၤမွာ သူ႔ဦးေႏွာက္လွိႈင္းေတြရဲ႕ random အံစာေခါက္သလို သေဘာမ်ိဳး အဆံုးအျဖတ္လည္း ပါတယ္ပဲ ထားလိုက္ပါ) နံပါတ္ ၁ မဲေပါက္ပါေလေရာ။ ဒီေတာ့ ေျပာပစ္ ေဝဖန္ပစ္လိုက္ေရာ။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ အေနအထားမွာက အဲလုိေျပာတာကုိ မၾကိဳက္တဲ့ အင္အားစု ၾကီးက အားေကာင္းေနေရာ။ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြကလည္း အဲဒီ အင္အားစုၾကီးကို မ်က္ႏွာသာ ေပးေနတယ္။ ဒီေတာ့ ေထာင္ထဲဝင္ရေရာေပါ့။ အဲဒီျဖစ္စဥ္မွာ nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကို ခံရတာကို ဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈ ခံရတာကုိ ျမင္ေအာင္ အေသးစိတ္ စိတ္ကူး ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ ဗီဇဆိုတာမွာ ထင္လင္းဦးရဲ႕ ဗီဇတင္ မကဘူး။ မဘသက သူေတြရဲ႕ ဗီဇ၊ မဘသကို အားေပးသူေတြရဲ႕ ဗီဇ။ ကမၻာ့အၾကမ္းဖက္မွႈေတြက လူေတြအေပၚ မဘသေတြအေပၚ သက္ေရာက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြ။ အဲဒါေတြေပၚ အေျခခံျပီး ျဖစ္လာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ေတြပါမယ္။ soft determinism ဆိုတာ အဲလုိ nature နဲ႔ nurture ရဲ႕ ျပဌာန္းမွႈကုိ ခံေနရတယ္လုိ႔ ေျပာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက ဒါပဲ ျဖစ္ရမယ္လို႔ က်ိန္းေသၾကီး ၾကိဳရွိေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘး။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနတာ ။အဲဒီမွာမွ တစ္ဒဂၤေလးအတြင္းမွာ ျဖစ္သြားတဲ့ random သေဘာမ်ိဳးလည္း ပါဦးမယ္။
soft determinism ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္ကို ကူးျပရရင္
Soft Determinism is the theory that human behaviour and actions are wholly determined by causal events, but human free will does exist when defined as the capacity to act according to one's nature (which is shaped by external factors such as heredity, society and upbringing)
ေကာင္းကင္ကုိ (ေမ ၁၇ - ၂၀၁၅)
Facebook မွာ အရင္တင္ခဲ့တဲ့ ပို႔စ္ပါ။
Wednesday, May 13, 2015
ဓားေသြးေက်ာက္
အပ္ေၾကာင္းထပ္ေနတဲ့
အျမင္ေတြကုိ
မစင္ေတြလို… လူေတြပါခ်။
ေရာဂါေဟာင္းေလာင္းနဲ႔
တခ်ိဳ႕ ပညာရွိေခါင္းေတြမွာ
ဘက္စံုသံုး ညီမွ်ျခင္း
တစ္ေၾကာင္းရွိေနသလား
ဘယ္အခ်ိန္ပဲၾကည့္လိုက္ၾကည့္လိုက္…
ဒီအေတြးဘူတာပဲ ဆုိက္တယ္။
အေရးထဲ…
အလွဴပြဲက သီခ်င္းက
အရံခံုေပၚမွာေတာင္
ရွိမေနတဲ့ သူေတြကုိ
ေသြးပူေလ့က်င့္ခန္း
ဆင္းခုိင္းျပန္တယ္။
ကမၻာေပၚက အၾကမ္းဖက္မွႈတိုင္း
အတြက္
နတ္ဘုရားေတြကို
အဆိပ္တစ္ခြက္စီ ကပ္ခ်င္တယ္။
အိပ္မက္ထဲမွာ
လူေတြရဲ႕ လက္ခ်က္နဲ႔
ဗုဒၶနဲ႔ မိုဟာမက္
ႏွစ္ဦးစလံုး
ဓားေသြးေက်ာက္လို
ျပဳန္းလိုိ႔။
ေကာင္းကင္ကုိ (၁၃
ေမ၊ ၂၀၁၅)
Subscribe to:
Posts (Atom)
Posts
