Self Connection (အပိုင်း ၅) - ဗုဒ္ဓဘာသာနဲ့ ဆူဖီထဲက အကောင်းမြင်ဝါဒ

 ၂၀၁၈ ခုနှစ်တုန်းက ရေးပြီး မတင်ခဲ့ဖြစ်တာကို ခုလို ဆိုးဝါးလှတဲ့ ရက်စက်လှတဲ့၊ ကိုယ်စိုက်ပျိုးသလို မရိတ်သိမ်းရတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာ၊ မရေရာမှုတွေ များလှတဲ့ ခေတ်ကြီးမှာ ဒီနေ့ညနေ ကိုယ့်ဘာသာပြန်ဖတ်ဖြစ်တယ်။ အဆိုးမြင်အတွေးပဲ ကဲလေ့ရှိတဲ့ ကိုယ့်ကိုယ့်ကိုလည်း သတိပေးရင်းပေါ့။

*****

အကောင်းမြင်ဝါဒမှာလည်း အဆင့်အမျိုးမျိုး ရှိတယ်လို့ထင်တယ်။ ပေါ်လီယာနာရဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒကတော့ နည်းနည်း ပေါ့ရွှတ်ရွှတ်နိုင်နေမလား။

(( ကျွန်တော်ကြိုက်တဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒ - အရှင်ပုဏ္ဏ ))

ကျမ်းတွေအရဆို …. ဆိုးသွမ်းရက်စက်သူတွေ အရမ်းပေါတဲ့ ဒေသတစ်ခုကို အရှင်ပုဏ္ဏဆိုတဲ့ ရဟန်းတစ်ပါးက သာသနာပြု သွားမယ်ဆိုတော့၊ သူ့မှာ လုံလောက်တဲ့ စိတ်နှလုံး အရည်အသွေးရှိမရှိ ဗုဒ္ဓက ဆန်းစစ်ချင်လို့ သူ့ကို မေးခွန်းတွေ မေးတယ်။ အဲဒီလူဆိုးတွေက အရမ်းဆိုးတဲ့လူတွေ၊ ချစ်သားကို ဆဲရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတော့… ဆဲတယ်ဆိုတာ လူကိုနာကျင်အောင်လုပ်တာမှ မဟုတ်တာ၊ ခဲတွေနဲ့ ပေါက်၊ တုတ်တွေနဲ့ရိုက်တာမျိုး ဆိုရင်သာ နာကျင်မှာလို့ ပြန်ဖြေတယ်။ စကားလုံးတွေလောက်တော့ သည်းခံမယ်ဆိုတဲ့သဘောပေါ့။

ဒီလိုဆို ခဲတွေနဲ့ ပေါက်လာရင်ရော ဆိုတော့၊ ခဲတွေနဲ့ သာမန် ပေါက်တာက လူကိုသေစေတာမှ မဟုတ်တာ၊ သည်းခံပြီး သာသနာပြုမယ် ဆိုပြီး ပြန်ဖြေတယ်။

ဒါဆို သေစေတဲ့အထိ နှိပ်စက်ရင်ရောလို့ မေးတော့ … တချို့သူတွေဆို အသက်သေဖို့အရေး ကိုယ့်ဟာကိုယ်တောင် အားထုတ်ရသေးတာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်တောင် သတ်သေရသေးတာ၊ ဒီတော့ လူတိုင်းဟာ သေမှာပဲမို့ အဲဒါကြောင့်လည်း တွန့်သွားပြီး သာသနာမပြုဝံ့စရာ မရှိလို့ ပြန်ဖြေတယ်။ ဒီနေရာမှာ အရှင်ပုဏ္ဏဟာ အကောင်းတွေချည်းပဲ ဖြစ်လာမယ်ဆိုတဲ့ အလွန်အကျွံ အကောင်းမြင်ဝါဒီ၊ အပေါစား အကောင်းမြင်ဝါဒီ မဟုတ်။ အကောင်းရော၊ အဆိုးရော ဖြစ်နိုင်တယ် ဆိုတာကိုပါ တွက်ထားတယ်။ အဆိုးဖြစ်လာခဲ့ရင် ဘယ်လို ရင်ဆိုင်မလဲ၊ ဘယ်လို အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းမလဲ ဆိုတာကိုပဲ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတာ။

ပြီးတော့ ဖြစ်သမျှအကြောင်း အကောင်းချည်း ဆိုပြီး ကြိုးစားအားထုတ်မှု ကင်းမဲ့တဲ့ အပေါစား အကောင်းမြင်ဝါဒီမျိုးလည်း မဟုတ်။ လုပ်စရာ ရှိတာ၊ သူလုပ်သင့်တာကို အရင်လုပ်ပြီးမှ ဖြစ်လာမယ့် အကျိုးဆက်ကို အကောင်းဖြစ်စေ၊ အဆိုးဖြစ်စေ နောက်တွန့်မသွားအောင်၊ စိတ်တည်ငြိမ်မှု မပျက်ပြားအောင် အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းမယ့် အကောင်းမြင်ဝါဒီမျိုးလို့ ပြောလို့ရတယ်။

ပြီးတော့ တခုခုကို မလုပ်ရဲလို့ မလုပ်ခင်ကတည်းက မလုပ်လိုက်တာ ကောင်းတယ်ဆိုပြီး ကြံဖန်စိတ်ဖြေတဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒမျိုးလည်း မဟုတ်။ လုပ်စရာရှိတာ လုပ်သင့်တာကို မဆုတ်မနစ်တဲ့ဇွဲနဲ့လုပ်ပြီး ဖြစ်လာသမျှ result အပေါ် …. ကိုယ်စိုက်တဲ့အတိုင်း မရိတ်သိမ်းရလည်း အကောင်းမြင်တဲ့ဝါဒပေါ့။

အကောင်းမြင်ဝါဒီဆိုတိုင်း မျှောလိုက်သူလို့ အပေါ်ယံအတွေးလေးနဲ့ ထင်ကြတဲ့သူတွေဟာ ဒီပုံပြင်ကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။ အကောင်းမြင်ဝါဒီထဲမှာ အလွယ်တကူ မျှောလိုက်တဲ့သူတွေလည်း ရှိမယ်။ အရှင်ပုဏ္ဏကို အကောင်းမြင်ဝါဒသမားလို့ ပြောလို့ ရပေမဲ့ သူဟာ မျှောလိုက်သူမဟုတ်။

သူ သာသနာပြုတဲ့အခါမှာ အယူမှား (လို့ သူထင်တာတွေကို) ချေဖျက်ရမယ်။ လူတွေရဲ့ နှလုံးသားမှာ တရားဓမ္မထွန်းကားလာအောင် ခက်ခက်ခဲခဲ စည်းရုံးရမယ်။ ရေသာခို မျှောလိုက်ခြင်း မဟုတ်ဘဲ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာကို လုပ်ပြီးမှ ဖြစ်လာမယ့် အကျိုးဆက် ဆိုးနေခဲ့ရင်လည်း မတုန်လှုပ်အောင် နှလုံးသွင်းခြင်းပါ။ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာကို လုပ်ပြီး ဖြစ်လာမယ့်အကျှိုးဆက်ကို ကိုယ်က ရင်ဆိုင်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်မှုရှိတဲ့ အဆင့်မြင့် အကောင်းမြင်ဝါဒမျိုးပါ။

အရှင်ပုဏဟာ သူနောက်မတွန့်သွားဖို့အရေး ကြံဖန်ပြီး ဆွဲတွေးတယ်၊ ပိုဆိုးမယ့် အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ အတင်းဆွဲတွေးတယ်လို့ စွပ်စွဲချင်သူတွေလည်း ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အတွေးဆိုတာက tool တစ်ခုမို့ ကြိုက်သလို တွေးလို့ ရပါတယ်။ အရှင်ပုဏ္ဏဟာ ပိုဆိုးတဲ့ နှိုင်းရအတွေးနဲ့နှိုင်းပြီး ဒီလောက်မဆိုးသေးပါဘူးလို့ တွေးတာဟာ အတွေးကို tool တစ်ခုလို လှလှပပ အသုံးချသွားတာလို့ပဲ ပြောချင်တယ်။ အရှင် ပုဏ္ဏဟာ စိတ်ဆင်းရဲမယ့် အတွေးကို မတွေးဘဲ၊ အတွေးတွေကို သူလိုသလို filter လုပ်တယ်လို့ စွပ်စွဲလာမယ်ဆိုရင်လည်း တကယ်က လူတိုင်းဟာ အတွေးကို filter လုပ်ကြတာချည်းပါပဲ။ အဆိုးပဲတွေးသူကလည်း အတွေးကို filter လုပ်ကြတာချည်းပဲ။

အဆိုးတွေးမှ အရှိတရားလို့ ထင်နေတာကလည်း မှားပါတယ်။ အဆိုးတွေးသူဟာလည်း filter လုပ်ပြီးတွေးကြတာပါပဲ။ လူဟာ တစ်ချိန်မှာ အာရုံတစ်မျိုးပဲ စိုက်နိုင်တော့ အတွေးတစ်ခုထဲကို ယူပြီး ကျန်တာတွေကို filter လုပ်လိုက်ရတာ မဟုတ်လား။ အဲကွန်းအခန်းထဲမှာ ဇိမ်လေးနဲ့ ထိုင်ပြီး၊ အရသာရှိတဲ့ နေ့လည်စာကို စားနေရပေမဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့လက ကားအရောင်းအဝယ်မှာ ဆယ်သိန်းရှုံးတာကို တွေးပြီး စိတ်ပျက်ချင် ပျက်နေမယ်။ တခြားတစ်ယောက်ကတော့ အဲဒိအခြေအနေမှာ အစားအသောက်လေး ကောင်းလိုက်တာလို့ တွေးချင်တွေးနေမယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတွေဟာ ဒုတိယ တစ်ယောက်ကို အပေါစားအကောင်းမြင်သမားတို့ (ဒါမှမဟုတ်) အရှိတရားနဲ့ ဝေးနေသူလို့ ပြောတတ်ပေမဲ့၊ ပထမတစ်ယောက် အဆိုးမြင်သမားကိုတော့ အရှိတရားကို သိသူလို့ မြင်တတ်ကြတယ်။ တကယ်ကတော့ အတွေးကို filter လုပ်ကြရတာချင်း အတူတူပဲ။ ကားပြန်ရောင်းတာ ရှုံးတဲ့အကြောင်းတွေးနေသူဟာ အစားအသောက်ကောင်းကြောင်း တွေးဖို့ အပါအဝင် တစ်လောကလုံးကို လျစ်လျူူရှုပြီးအတိတ်က အဆိုးကို ပြန်တွေးနေတယ်။ ပစ္စုပ္ပန်မှာ သက်သောင့်သက်သာ ဖြစ်နေတဲ့ အရှိတရားနဲ့တောင် ကင်းကွာနေသေးတယ်။ အဆိုးမြင်သမားက တစ်လောကလုံးကို လျစ်လျူရှှုပြီး သူ့ကားအရောင်းအဝယ်ကြောင်း တွေးနေသလို၊ အကောင်းမြင် သမားကတော့ တစ်လောကလုံးကို လျစ်လျူရှှုပြီး သူ့အစားအသောက်ကောင်းကြောင်း ပစ္စုပ္ပန်ကို အာရုံစိုက်နေတယ်ဆိုတာမှာ ဘယ်သူက အရှိတရားနဲ့ ပိုနီးသလဲ။ ဘယ်သူက လိမ္မာရာကျသလဲ။ filter လုပ်ရတာချင်း အတူတူဆိုရင်တောင် ဘယ်သူက ပိုအမြော်အမြင်ရှိသလဲ။

ဒီတော့ စိတ်ချမ်းသာဖို့ဆိုရင် စိတ်ဆင်းရဲမှ ဉာဏ်ရင်မြင့်တယ်တို့၊ စိတ်ဓာတ်ကျနေမှ ဉာဏ်ရင်မြင့်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆတွေကိုလည်း ဖျောက်ဖို့လိုပါတယ်။ နို့မို့ဆိုရင် ကိုယ့်စိတ်က ဉာဏ်ရင်မြင့်မှှုကို စွဲလမ်းနေတာေြှကာင့် (ဒါမှမဟုတ်) တခြားလူတွေက ကိုယ် ဉာဏ်ရည်မြင့်တယ်လို့ ထင်လာစေဖို့အတွက် အမြဲ စိတ်ဓာတ်ကျနေရာ၊ စိတ်ဓာတ်ကျပြနေရတော့မှာပါ။ ဘယ်တော့မှ လွတ်မှာမဟုတ်။ ဗုဒ္ဓတို့၊ အိုင်းစတိုင်းတို့၊ စတီဖင်ဟောကင်းတို့ဟာလည်း အမြဲ စိတ်ဓာတ်ကျနေကြတဲ့သူတွေ မဟုတ်ပါဘူူး။ လောကကြီးကို နေရာတကာ အဆိုးလိုက်မြင်သူတွေ မဟုတ်ကြပါဘူး။ အဆိုးမြင်သင့်တာကိုမြင်ပြီး အဲဒီအဆိုးတွေကိုလည်း တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ရင်ဆိုင်နိုင်အောင် နှလုံးသွင်းကြသူတွေပဲဖြစ်တယ်။

ရူမီရဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒ

ရူမီရဲ့ ဧည့်ဂေဟာ ကဗျာကလည်း အဲဒီလိုမျိုး အကောင်းမြင်ဝါဒပဲ။ ရူမီရဲ့ ကဗျာထဲက သဘောတရားကို အကောင်းမြင်ဝါဒလို့ နာမည်တပ်မယ်ဆိုရင် အဲဒါဟာ အရာရာကို လက်ခံရင်ဆိုင်ရဲတဲ့အကောင်းမြင်ဝါဒမျိုးပါ။

The Guest House

This being human is a guest house.

Every morning a new arrival.

A joy, a depression, a meanness,

some momentary awareness comes

as an unexpected visitor.

Welcome and entertain them all!

Even if they are a crowd of sorrows,

who violently sweep your house

empty of its furniture,

still, treat each guest honorably.

He may be clearing you out

for some new delight.

The dark thought, the shame, the malice.

meet them at the door laughing and invite them in.

Be grateful for whatever comes.

because each has been sent

as a guide from beyond.

— Jellaludin Rumi

ရူမီရဲ့ ကဗျာကို ကြည့်လိုက်ရင် အရာရာဟာ အကောင်းတွေပဲ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ရေးမထားဘူး။ Depression တို့ sorrow တို့ ကြုံရမယ်။ “Even if they are a crowd of sorrows, who violently sweep your house” အဲဒီစာသားတွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် သူ့အမြင်ဟာ အလွန်အကျွံ အကောင်းမြင်ဝါဒ မဟုတ်မှန်း သိသာတယ်။ အဆင့်နိမ့်တဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒဆိုရင်တော့ လောကမှာ အမြဲ ကောင်းတာတွေပဲ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ချက်အမှားမျိုး ထားကောင်းထားမယ်။ အရှိတရားနဲ့ ကင်းလွတ်နေမယ်။ ရူမီရဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒမျိုးက အဲလိုမဟုတ်ဘူး။ ပျော်စရာတွေရော၊ ကိုယ့်ဘဝ ကို ဗြောင်းဆန်သွားစေမယ့် အရာတွေလည်း ကြုံရမယ်။ ဘယ်ဟာကြုံကြုံ မတုန်လှှုပ်ဘူး၊ မတုန်လှှုပ်အောင် ကြိုးစားပါ ဆိုတဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒမျိုး။ အကောင်းတွေချည်းပဲ ဖြစ်လာမှာလို့ စွတ်ယုံကြည်ခိုင်းတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ အကောင်းတွေလာလာ အဆိုးတွေလာလာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရင်ှဆိုင်နိုင်မယ့် စိတ်နှလုံး မွေးခိုင်းတာမျိုး။ အကောင်းတွေရော၊ အဆိုးတွေရော ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ရေးထားတာမို့ အရှိတရားနဲ့ လွတ်နေတဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒမျှိုး မဟုတ်ဘူးရယ်။ ပြီးတော့ အဲဒါတွေဟာ အမြဲဖြစ်မနေဘူး။ တလှည့်စီ လာမယ်ဆိုတဲ့သဘောလေး။ ရူမီကတော့ အစ္စလာမ်ဘက်က စိတ်အတွင်းပိုင်းကို အဓိက ထားတဲ့ ဆူဖီပေါ့။ ဆူဖီဟာ အစ္စာလမ်ဆိုပေမယ့် mainstream အစ္စလာမ်နဲ့ သိပ်မတူဘဲ ဇင်ဗုဒ္ဓဘာသာတို့၊ တာအိုတို့နဲ့ ပိုဆင်တယ်။

ရူမီရဲ့ အကောင်းမြင်ဝါဒကို ဗုဒ္ဓဘာသာစကားအရ ဆိုရင်တော့ အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းခြင်းလို့ ပြောရမယ်။

guest house လို့ သုံးနှုင်းထားခြင်းအားဖြင့် မျိုးစုံလာမယ်ဆိုတဲ့သဘော။ ပြီးတော့ ခဏပဲ ဆိုတဲ့သဘော။ အပျော်မှာလည်း အရမ်းမတွယ်ငြိ၊ depression မှာလည်း အရမ်းမတွယ်ငြိပဲ …. ကြုံတုန်းကြုံခိုက်မှာ ဧည့်သည်လို့ပဲ အသင့်အတင့် နှလုံးသွင်းခိုင်းတဲ့သဘော။

ကောင်းကင်ကို (၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ရေးခဲ့သည်။ တကယ်တော့ မက်ဆင်ဂျာမှာ မိတ်ဆွေတယောက်ကို အဲဒီတုန်းက လက်တန်း စာရိုက်ပြောပြဖူးတဲ့ဟာကို ပို့စ်အဖြစ် ပြန်ပြောင်းထားခဲ့တာ