Self-connection (3) - တရားထိုင်တဲ့ လူတစ်ယောက်ဟာ စက်ရုပ်ဖြစ်သွားနိုင်လား။

 (၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာတုန်းက ကျွန်တော်ရေးဖူးတယ်။ "စက်ရုပ်က လူတွေကို လုံးဝ လွှမ်းမိုးဖို့ ဆိုတာကတော့ သူတို့ကို survival instinct တွေ၊ ego တွေပါ ထည့်ပေးမှ ရမယ်ထင်တယ်။ အတ္တလုံးဝ မရှိရင်၊ ရှင်သန်ကျန်ရစ်လိုစိတ် မရှီရင် တည်တံ့ဖို့၊ လူတွေကို လွှမ်းနိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ " - ၂၀၂၀ ဒီဇင်ဘာ

တနည်းအားဖြင့်တော့ အေအိုင်ကို လူနဲ့တူအောင်လုပ်ချင်ရင် survival instinct တွေ၊ ego တွေ၊ အစွဲအလမ်းတွေ ထည့်ပေးရမယ်ပေါ့။ အဲဒါနဲ့ ပြောင်းပြန်ဆိုရင်ရော။ လူဟာ အတ္တနဲ့ အစွဲအလမ်းမရှိရင် စက်ရုပ်လို၊ အေအိုင်လို ဖြစ်သွားမှာလား။

ပြောချင်တာက ဒီမှာ။ ကျွန်တော်က ဖရီးသင့်ကာ နဲ့ agnostic ဆိုပေမယ့် ဘာသာရေး ဒဿနထဲမှာ ကိုယ့်ကို အများဆုံးလွှမ်းမိုးတာက ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ တာအို နဲ့ ဆူဖီပေါ့။ အမှန်တရား အရှိတရားမဟုတ်ဘဲ တစ်ကိုယ်ရည် အကြိုက်အရ ပြောရရင် တာအိုပြီးရင် ဗုဒ္ဓဘာသာ အတွေးအခေါ်ကို အနှစ်သက် အမြတ်နိုးဆုံးပေါ့။ (ကျန်တာတွေကို နှိမ်ချလိုရင်း မရှိဘူးနော်။ ပြီးတော့ ဘယ်ဘာသာကိုမှ အကြွင်းမဲ့ ယုံကြည်လက်ခံ ကြိုက်နှစ်သက်ခြင်းလည်း မရှိဘူး)

ဗုဒ္ဓဘာသာရဲ့ mediation ကို၊ Hindu ဂုရုတွေနဲ့ spiritual ဂုရုတွေပြောတဲ့ တချို့ meditation တွေကိုလည်း ကြိုက်တယ်ပေါ့။ ကျွန်တော်က အတွေးများတဲ့သူဆိုတော့ အရာရာကိုတွေးပြီး စိတ်ပင်ပန်းတတ်သူကိုး။ အတွေးတွေ ပယ်ရတာ (တကယ်တော့ ပယ်လို့မရဘဲ ထိန်းချုပ်လို့မရဘဲ စောင့်ကြည့်ရတာ) ကို ကြိုက်တယ်။ အတွေးတွေ နည်းသွားမယ်။ အတွေးတွေ ရှိနေလည်း အဲဒီအတွေးတွေနောက်ကို မလိုက်သလို အတွေးတွေ မလိုချင်ဘူးလို့လည်း မဆန့်ကျင်ဘူးပေါ့။ အတွေးတွေ အပေါ် အစွဲကျွတ်သွားမယ်။ သောကတွေနည်းသွားမယ်။ အစွဲတွေလည်း နည်းသွားမယ်ပေါ့။

အေအိုင်ပေါ်လာတဲ့အခါမှာပြဿနာတခု ဝင်လာတယ်။ mediation ကို ကြိုက်ပေမယ့် သံသယ တခု ဝင်လာတယ်။ ငါတို့ လူအဖြစ် ဖြစ်တည်နေတာ၊ လူပီသနေတာက အတ္တတွေ အစွဲအလမ်းတွေ ရှိနေလို့လို့။ အေအိုင်မှာ အဲဒါတွေ မရှိနိုင်တော့ အေအိုင်ဟာ လူလို ဖြစ်မလာတော့ဘူး။ စက်နဲ့တီးတဲ့ ဂီတသံက လူကိုယ်တိုင်တီးတာထက် ပိုမြန်ပိုကောင်းလည်း ခုတီးပြနေတာက လူဆိုတဲ့ အစွဲနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ပိုမြတ်နိုးကြမှာ မဟုတ်လား။ ပန်းချီကို စိတ်ကူးမကွန့်မြူးဘဲ ပုံတူဆွဲထားတာဆိုရင်တောင် အဲဒီပန်းချီကို ဓာတ်ပုံထက် ပိုနှစ်သက်ကြမှာပဲ။ လူက ဆွဲထားလို့။ လူသားချင်းဆိုတဲ့ အစွဲနဲ့ လူလူချင်း ပိုအားပေးကြတာလည်း ပါမယ်။ စက်လို လွယ်လွယ်လေးနဲ့ လုပ်နိုင်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ကြိုးစားအားထုတ်ပြီးမှ အနှစ်နှစ်အလလပါရမီဖြည့်ဆည်းပြီးမှ ရလာတဲ့အရာတွေဆိုတာကို သိတဲ့အသိနဲ့ အစွဲနဲ့ ပိုပြီးတန်ဖိုးထားကြမယ်။ အစွဲဖြုတ်ကြည့်လိုက်ရင်တော့ (ရလဒ် ကိုပဲကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့) အတူတူ ဖြစ်နေမှာ။ mediation လုပ်တယ်ဆိုတာက အစွဲဖြုတ်ဖို့လေ။ ခန္ဓာကိုယ်ကိုတောင် ငါအဖြစ် မစွဲရတော့၊ ကိုယ့်အတွေးတွေကို အရှိတရားအဖြစ် မစွဲရတော့ဘူးဆိုတော့ အနုပညာတွေ၊ ဒါက handmade တို့ homemade တို့ လူက တီးခတ်ထားတာတို့ဆိုတဲ့ အစွဲတွေပါ အရေးပါတော့မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဒါဆိုရင် တရားထိုင်လိုက်ရင် စက်ရုပ်ဆန်သွားမလား၊ စက်ရုပ်ဖြစ်သွားမလား လို့ သံသယ ဝင်မိတယ်။ ပူပင်သောကတွေ လျော့ချင်တယ်ဆိုပေမယ့် ပူပင်သောက လုံးဝ မရှိတော့ရင်၊ အတွေးတွေ လုံးဝမရှိတော့ရင်၊ အတ္တမရှိတော့ရင် စက်ရုပ်ဖြစ်သွားမှာလား။

ဟိုတလောက ကိုပိုင်သွန်ဲ့ဆွေးနွေးတော့ သူကတော့ အတွေးတွေ မရှိတော့၇◌င်တောင် affection ဆိုတာ ကျန်ခဲ့မယ်တဲ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီကျန်ခဲ့မယ့် affection ဆိုတာကို ကျွန်တော် နားမလည်ဘူး။ spiritual စာအုပ်တွေထဲမှာပြောတဲ့ အတ္တဆိုတာ ပျောက်သွားရင် ချစ်ခြင်းမေတ္တာ love ဆိုတဲ့အရာ (loving kindness) ဆိုတဲ့ အရာကတော့ ကျန်နေဦးမှာလား။ အဲလိုဆိုရင်တော့ လူဟာ တရားထိုင်တာ ရာနှုန်းပြည့်အောင်မြင်သွားရင်လည်း စက်ရုပ်ဖြစ်စရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ စက်ရုပ်ကလည်း အဲဒီ affection မရမချင်း လူဖြစ်မလာနိုင်ဘူး။ (အဲဒီ affection ဆိုတာကို physical fundamental အဆင့်ထိ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကြည့်ရင်တော့လည်း အဲဒါသည်ပင် ဘာမှမဟုတ်တဲ့ အရာဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဒါကိုတော့ ပြောလိုရင်း မဟုတ်တော့ ထားပါတော့။) အဲဒီ affection ဆိုတာက တခြား သတ္တဝါတချို့မှာရော ရှိနိုင်မလား။

ပြီးတော့ ညီငယ် လပြည့်နဲ့လည်း ဟိုနေ့ညက ဆွေးနွေးသေးတယ်။ လပြည့်ကို ကျွန်တော်က အဲဒီ အစွဲအကုန်ပယ်လိုက်ရင် လူက စက်ရုပ်ဖြစ်သွားမလားဆိုတဲ့ သံသယကို ပြောတော့ သူက ပြန်ပြောတာက….ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် သူ့ကို ပြောဖူးတာတခုရှိတယ်တဲ့။ “ဗုဒ္ဓက ခံစားမှု (အတ္တ)တိုင်းကို မပယ်ဘူးလို့ အကိုလည်း ပြောခဲ့ပါတယ်တဲ့။ ကျွန်တော်ပြောတာကို ကျွန်တော်မမှတ်မိဘူး။ လပြည့်က ဆက်ပြောတယ်။ “ကျွန်တော်အတ္တ အကုန်ပယ်ဖူးတယ်။ လိုချင်စိတ်အကုန်လျှော့မိတဲ့အခိုက်မှာ ကျွန်တော်တုန်တက်လာတယ်။ ကျွန်တော် ဒီလောကမှာ နေစရာမရှိတော့ဘူးလို့ ခံစားလိုက်ရဘူးတယ်။ ဗုဒ္ဓက မဇ္ဈိမပါ။ အလယ်အလတ်ပါ။ လူဖြစ်တည်စေမယ့် သမားရိုးကျ ခံစားမှုတွေကို သူလက်ခံမယ်။ ပိုတာကိုသာ သူဖြတ်ခိုင်းမှာ”

ဒါတွေကိုက မင်းတို့က… လက်တွေ့လုပ်မကြည့်ဘဲ…လျှောက်တွေးနေတာ၊ လျှောက်စဉ်းစားနေတာလို့ ပြောလို့ရပေမယ့် အဲဒါမျိုးကလည်း ပညာကို ပိတ်ပင်ခြင်းပါပဲ။ ဒါက ပရမ်းပတာ ပူလောင်တဲ့ အတွေးတော့ မဟုတ်ဘဲ functional thinking ပါ။ အမှန်တရားတို့ အရှိတရားတို့ absolute truth တို့ မဟုတ်ပေမယ့် တခုခုမလုပ်ခင် functional thinking ကတော့ လိုတော့လိုတယ်။ နို့မို့ ကျွန်တော် တရားတအားပေါက်ပြီး စက်ရုပ်ဖြစ်သွားခဲ့ရင် ဘယ်သူတာဝန်ယူမှာလဲ။ ကဲ။

Functional thinking သဘောဟာလည်း အေအိုင်က လိုက်တုလို့ရမယ်ဆိုရင်တောင် လောလောဆယ်တော့ လူ့ဖြစ်တည်မှုထဲက တစ်ခုပါပဲ။

အတွေးတွေဟာ အရှိတရားမဟုတ်ကြောင်း၊ အမှန်တရားစစ်စစ်မဟုတ်ကြောင်းကတော့ ကိုပိုင်သွန်က bayesian brain ဆိုပြီး ခဏခဏ ပြောတယ်။ အပြည့်အစုံတော့ ကျွန်တော် အသေးစိတ် သဘောမပေါက်ပေမယ့် အဲဒီ concept ကို ဖမ်းမိပါတယ်။ နောက် ကျွန်တော်လည်းဖတ်ဖူးပြီး ကိုယ်ပိုင်သွန်လည်း ခဏခဏပြောတဲ့ တရုတ် တာအိုဝါဒ မာစတာ တယောက်ရဲ့ စကားပေါ့။ သူ့အသံထွက်တော့ ကျွန်တော်မသိ။ ကိုပိုင်သွန်ကတော့ ကျွမ်းဇီ လို့ အသံထွက်တယ်။ အင်တာနက်မှာ ရှာကြည့်တော့လည်း ကျွမ်းဇီလိုလို ကျွမ်းဇာလိုလိုပဲ။ ထားပါတော့။ တနေ့ သူက အိပ်မက်မက်တယ်။ အိပ်မက်ထဲက သူက လိပ်ပြာဖြစ်နေတာ။ သူနိုးလာတော့ သူက ဒီလိုတွေးတယ်။ တကယ့်အဖြစ်က လူက လိပ်ပြာဖြစ်ကြောင်း အိပ်မက်မက်တာလား။ နိုးလာချိန်ဟာ တကယ်တော့ လိပ်ပြာက လူဖြစ်ကြောင်း အိပ်မက်မက်နေတာလားပေါ့။ အိပ်မက်ဟုတ်မဟုတ် သိရအောင် ဆွဲဆိတ်ကြည့်ရလို့ နာတယ်ဆိုရင်လည်း အဲဒါက အိပ်မက်ထဲမှာ ဆွဲဆိတ်ကြည့်ပြီး အိပ်မက်ထဲမှာ နာတာ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာလေ။ science နယ်ပယ်ထဲတော့ အကျုံးမဝင်တဲ့ ဒဿနပေါ့။ Falsification လုပ်လို့မရလို့။ လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတောင် အိပ်မက်ထဲမှာ ဆွဲဆိတ်ကြည့်သလိုမျိုး အိပ်မက်ထဲက falsification လို့ ပြောလို့ ရနေတာပဲ။

ထားပါတော့။ အိပ်ပျော်ခြင်းနဲ့ တရားထိုင်ခြင်း မတူပေမယ့် တရားထိုင်ခြင်းရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးက အတွေးတွေ ပယ်သတ်ဖို့ဆိုရင် အိပ်ပျော်ခြင်းလောက် အတွေးတွေကို ပယ်သတ်နိုင်တာ ရှိဦးမလား။ ဒါကြောင့် ဒလိုင်းလားမားက ပြောတာဖြစ်မယ်။ Sleep Is the Best Meditation။ ဒါပေမယ့် တဘက်မှာက အိပ်နေတဲ့အချိန်ဆိုတာ (အနားယူတာ၊ မှတ်ဉာဏ် ပြန်တည်ဆောက်တာ ဘာညာတွေ မရှိမဖြစ်ဆိုပေမယ့်) တကယ်ဆို လူ့ဘဝ တန်ဖိုးတွေကို သူက တည်ဆောက်တာမဟုတ်ဘူး။ တနည်းအားဖြင့် ပြောရရင် ရှင်သန်ခြင်းဆိုတာကို အိပ်နေချိန်တွေက တည်ဆောက်တာ မဟုတ်ဘဲ နိုးနေချိန်တွေက တည်ဆောက်တာ။ ဒါဆို တရားထိုင်တာကရော အဲလို အားတွေပြန်ဖြည့်ပေးရုံ ဘဝအမောပြေစေရုံ သက်သက်ပဲလား။ ၂၄နာရီ တရားထိုင်နေမယ်ဆိုရင် ရှင်သန်ခြင်းရဲ့ အဓိပ္ပါယ် ကျန်နေနိုင်သေးသလား။ အတ္တတွေ အစွဲတွေ ရာနှုန်းပြည့် မရှိတော့ဘူးဆိုရင် လူတစ်ယောက်ဟာ စက်ရုပ်ဖြစ်သွားနိုင်လား။ ဖြစ်ဖြစ် မဖြစ်ဖြစ် စိတ်ပူလောင်တာတွေ လျော့ဖို့ တရားကတော့ ထိုင်ရဦးမှာပဲ။ ပြီးတော့ သီအိုရီအရသာ စဉ်းစားတာ။ ကိုယ်က အချိန်ပြည့် တရားထိုင်နိုင်မယ့်သူလည်း မဟုတ်ဘူး။

ဒါက အများလက်ခံထားတဲ့ စာအုပ်တွေအတိုင်း လိုက်ရေးတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတော့ ကြိုက်သလို မန့်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာသာရေးစာအုပ်တွေထဲက ဟာတွေနဲ့ မတူဘူးလို့တော့ မပြောပါနဲ့။ အဲဒါတွေအတိုင်း လက်ခံယုံကြည်နေတာ မဟုတ်လို့၊ အဲဒီက ချပေးတဲ့အတိုင်း လိုက်တွေးးထားတာ မဟုတ်လို့။

ဒီလိုအကြောင်းအရာတွေ လျှောက်ရေးနေတာအတွက် ခေါင်းစဉ်ကိုတော့ တသမတ်တည်းဖြစ်အောင် Self-connection 1,2,3 လို့ ပေးထားပါတယ်။ လျှောက်ရေးတယ်ဆိုတာလည်း တကယ် လျှောက်ရေးလို့ သုံးတာပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီနေရာက "လျှောက်" ဆိုတဲ့စကားလုံးက အများသတ်မှတ်ထားတဲ့ဘောင်တွေကို ဂရုမစိုက်တဲ့ သဘောကို ပြောတာ။ အများသတ်မှတ်တဲ့ ဘောင်မုတ်ဘဲ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ပိတ်မိနေတဲ့ ဘောင်ထဲတော့ ရောက်ချင်ရောက်နေမှာပေါ့လေ။