တော်လှန်ရေး တောက် (တော်လှန်ရေး တာအို)

အာဏာရှင်တွေကို အတိုက်အခံတွေက တော်လှန်ကြတယ်။ အဲဒီအတိုက်အခံတွေထဲမှာ အာဏာရှင် စရိုက်တွေနဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာသူတွေ ရှိလာရော။ (အနည်းစုပါ၊ အကုန်မဟုတ်)

အဲဒါနဲ့ အဲဒီ အတိုက်အခံတွေကို ထောက်ပြမယ့် third party ဆိုတာတွေ ပေါ်လာတယ်။ အတိုက်အခံထဲက အတိုက်အခံတွေပါ။ ဘယ်ဘက်ကမှ လက်မခံလို သတ္တိပိုကောင်းကြရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီထဲမှာလည်း ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် third party ဖြစ်သူတွေ၊ နေရာမရလို့ third party ယောင် ဆောင်လာသူတွေ ပါလာရော။ (အနည်းစုပါ၊ အကုန်မဟုတ်)။ ဥပမာ စစ်ကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်တောင် ဖြစ်သွားခဲ့သေးတဲ့ ဦးသိန်းညွန့်ရဲ့သား၊ ခိုင်မင်းတို့ပေါ့။ စေတနာနဲ့ လူမုန်းခံ ထောက်ပြသူတွေစေ၊ မတရားတာကို မကြိုက်လို့ လူမုန်းခံ ထောက်ပြသူတွေကို ..... အဲလို ခိုင်မင်းတို့လို သူ့အဖေ နေရာမရလို့ third party ယောင်ဆောင်လာသူတွေက ဇွတ် ဝင်ရောလာရော။ တချို့ကလည်း ရိုးတော့ စေတနာမှန်ထင်ပြီး လက်ခံကြတာပေါ့။ အဲလိုနဲ့ fourth party ထောင်ရမလိုတောင် ဖြစ်လာတယ်။ ဟဲဟဲ

ဒီလိုနဲ့ မြန်မာ့ နိုင်ငံရေးမှာ freedom of expression ကို အသုံးချရမှာတောင် ခပ်လန့်လန့် ဖြစ်လာကြတယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ ပြောသင့်တာတွေ့ရင်တောင် ဝင်ပြောရမှာကို စိတ်အားမထက်သန်ဘဲ ဖြစ်လာကြတယ်။

ကဗျာဆရာ မောင်ဖီလာ ရေးဖူးတဲ့ သဘောတစ်ခု သတိရတယ်။ စာသားအတိအကျတော့ မမှတ်မိဘူး။ ဘာမှမရေးခြင်းအားဖြင့် အရည်အချင်းကို ထိန်းသိမ်းထားတယ် ဆိုလားပဲ။

လောက်ဇူ ရဲ့ Taoism ကလည်းပြောတယ်။ Flow လေးကို ဝင်မနှောင့်နဲ့တဲ့။ သူ့သဘောသူဆောင်နေတဲ့ အရာလေးတွေကို ဝင်မနှောင့်ခြင်းဟာ တချို့အခြေအနေတွေမှာ အလုပ်ဖြစ်တယ်။ (ထိုင်နေလို့တော့ မရဘူးပေါ့လေ၊ flow အတိုင်းတော့ လိုက်ရတယ်)

တကယ်စစ်မှန်တဲ့ တော်လှန်ရေးဆိုတာလည်း လူတစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ သူ့သဘောသူဆောင်နေတာ။ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီထက် တော်လှန်ရေးက ပိုကြီးတယ်။ အောင်မြင်စေချင်ရင် flow အတိုင်းတော့ လိုက်ရတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် တော်လှန်ရေးထက် လူတစ်ယောက်ချင်းက ပိုကြီးသယောင်နဲ့ ဝင်နှောင့်လို့တော့ အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီလိုဆိုတော့ မဝေဖန်ရဘူးလား။ ဝေဖန်ရမှာပေါ့။ ဝေဖန်ခြင်းကိုက တော်လှန်ရေးပဲ။ ဒါပေမယ့် ဥပမာ ထပ်ပေးရရင် တော်လှန်ရေး အကျိုး၊ တော်လှန်ရေး flow မဟုတ်ဘဲ ..... ခိုင်မင်းတို့လို ကိုယ်ကျိုး flow အတွက် ဝင်ပါတာ၊ ဝင်လုပ်တာကျ အနှောင့်အယှက်ပဲ ဖြစ်စေတယ်။ အဲလိုမျိုးဆိုရင်တော့ အဲဒါမျိုး လုပ်မယ့်အစား ငြိမ်ငြိမ်လေး နေတာကတောင် ပိုကောင်းသေးတယ်။

လက်ရှိကာလ ဘယ်သူ့ကိုမှ ဦးတည်ရေးခြင်း မဟုတ်။ ပွဲရှာခြင်း မဟုတ်။ ခိုင်မင်းအကြောင်း တွေးမိလို့။

All reactions:

3Mg Yay Chan, Banyar Chan Mon and 1 other

[ ခေါင်းထဲက အသံတွေ - အပိုင်း (၁) ]

 အသံတစ်ခုက ပြောတယ်။ ဟိုကောင် မင်းကို ဆဲနေပြီ။ 

တကယ်တော့ ဆဲလိုက်တဲ့သူရဲ့ အသံမှာ ဘာအဓိပ္ပါယ်မှ မရှိ။ အားလုံး သဘောတူ ပညတ်ထားတဲ့ လူလုပ် အဓိပ္ပါယ်တွေပဲ ရှိတယ်။ အဲဒီ ယေဘုယျသဘောတူညီထားတဲ့ လူလုပ် ပညတ်တွေက ကျွန်တော်တို့ကို ကျွန်ပြုထားတယ်။ မင်းကို ခွေးလို့ ပြောရင် မင်း နှလုံးခုန်သံတွေ မြန်လာရမယ်၊ မျက်နှာနီရဲ၊ အသံပြောင်းပြီး ဒေါသထွက်လာရမယ် စသည်ဖြင့်ပေါ့။ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ ဘာတွေ ဖြစ်လာလဲ အသေးစိတ်တော့ ကျွန်တော် မသိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် လူလုပ် ပညတ်စကားတစ်ခွန်း ပြောလိုက်တာနဲ့ ကြားရသူ (အများစုဟာ) ဟို လူလုပ်ပညတ်  စကားရဲ့ အမိန့်ကို သွယ်ဝိုက် နာခံရသလို ဖြစ်သွားတယ်။ ကျွန်ပြုခံရသလို ဖြစ်သွားတယ်။

ဒီနည်းနဲ့ ခွေးလို့ ပြောခံရရင် နာ၊ ငါ…မသားလို့ ပြောခံရရင်နာ၊ သောက်ပေါ လို့ ပြောခံရရင်နာကြရရော။ ခွေးလို့ ပြောလိုက်တဲ့သူက ကိုယ့်ကို နာစမ်းကွာ၊ လောင်စမ်းကွာလို့ သွယ်ဝိုက် အမိန့်ပေးလိုက်တာနဲ့ အတူတူပဲ။ တကယ်လို့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မရှိတဲ့ ဂြိုဟ်သားစကားတခုခုနဲ့ (ကမ္ဘာပေါ်က ဘယ်သူမှ နားမလည်တဲ့ ဘာသာစကား တခုခုနဲ့ လာဆဲတယ်ဆိုပါတော့။ လေသံတွေ၊ အမူအရာတွေမှာလည်း အီမိုးရှင်း မဲ့နေတယ်ဆိုပါတော့)။ ဒါဆို ဆဲခံရလည်း အားလုံး သဘောတူ ပညတ်ထားတာ မရှိတော့ ဘယ်သူမှ နာမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲဒီဖြစ်စဉ်မှာဆို ဘာဖြစ်သွားသလဲဆိုတော့ ဆဲသူက သူဖြစ်စေချင်တဲ့ သွယ်ဝိုက်အမိန့်ကို …. နားထောင်သူဆီ ပို့ပေးမယ့် ယာဥ◌် မရှိတော့တာနဲ့ တူတယ်။ ဒီတော့ အဲဒီ သွယ်ဝိုက်အမိန့် (လောင်စမ်းကွာ ဆိုတဲ့ အမိန့်နဲ့ စေတနာ)က တဘက်လူဆီ မရောက်တော့ဘူး အဆက်ပြတ်သွားတယ်။ စကားလုံးတွေအပေါ် ကျွန်တော်တို့ ခံစားကြတယ်၊ နာကြတယ်၊ တုံပြန်ကြတယ် ဆိုတာက လူလုပ်ပညတ်တွေအပေါ် ဒီလိုပြောရင် ဒီလိုနာ ဆိုပြီး ငယ်ငယ်ကတည်းက ရိုက်သွင်းခံထားရခြင်းနဲ့ survival instinct ပေါင်းပြီး ဖြစ်လာတာ ထင်ပါတယ်။ အမူအရာတွေနဲ့ တခြားအရာတွေအပေါ် တုံ့ပြန်မှုကတော့ survival instinct အရ ဖြစ်မယ်။ 

ဒီတော့ စကားလုံးတွေအတိုင်း လိုက်ခံစားကြရတဲ့ ကျွန်တော်တို့ဟာ လူလုပ်ပညတ်တွေရဲ့ ကျွန်ပြုခံရတာနဲ့ တူတယ်။ အဲလိုလူလုပ်ပညတ် တွေရဲ့ ကျေးကျွန်မဖြစ်ချင်ရင် စကားလုံးတွေကို လိုက်မခံစားနဲ့။ နောက်ဆုံး ပြောရရင် ကိုယ့်ခေါင်းထဲ ပေါ်လာတဲ့ စကားလုံးတွေကိုတောင် လိုက်မခံစားနဲ့။ ကိုယ့်ခေါင်းထဲက အသံက ၊ ကိုယ့်ခေါင်းထဲက လူလုပ်ပညတ်က ဟေ့ကောင် …. အပြစ်ခံစားစမ်းဆိုပြီး သွယ်ဝိုက် အမိန့်ပေးချင်ပေးနေမယ်။ ဟေ့ကောင် မင်းသောက်သုံးမကျဘူး၊ စိတ်ဓာတ်ကျစမ်းလို့ အမိန့်ပေးချင် ပေးနေမယ်။ လိုက်မခံစားနဲ့။

သူများပြောတဲ့ အသံဖြစ်စေ (သူများရဲ့ သွယ်ဝိုက်အမိန့် ဖြစ်စေ)၊ ကိုယ့်ခေါင်းထဲက အသံဖြစ်စေ (ကိုယ့်ခေါင်းထဲက သွယ်ဝိုက် အမိန့်ဖြစ်စေ) ….. ဗုဒ္ဓဘာသာ စကားလုံးနဲ့ ဆိုရရင် သူ့သဘောသူဆောင်နေတာ။ မိုးလေး မိနစ်ပိုင်း ရွာသလို၊ စကားလုံးမိုးလေး သူများပါးစပ်ဖျားမှာ ဖြစ်စေ၊ ကိုယ့်ခေါင်းထဲမှာ ဖြစ်စေ မိနစ်ပိုင်းလောက် မိုးရွာနေတာ။ အချိန်တန်ရင် တိတ်သွားလိမ့်မယ်။ 

ဒါပေမယ့် မျက်ကွယ်ပြုလို့ မရတာက တစ်ခုရှိတယ်။ လူတွေမှာ သက်ရှိတွေမှာ အဲလို response တွေ ပေါ်လာတာက evolution ဖြစ်စဉ် အရ။ အဲလိုမှ မဟုတ်ရင် အသက်ရှင်သန်ဖို့တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒီတော့ သဘာဝ အရကို အခြေအနေအလိုက် တုံပြန်မှုတွေ (အခြေအနေ ဆိုတာမှာ သူများပြောတဲ့ စကား၊ သူများ အမူအရာ၊ ရန်ပြုမယ့် တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ အသံ၊ အမူအရာ) စတာတွေ ပါတော့ အဲဒါတွေကို တုံ့ပြန်ပြီး အသက်ရှင်သန်ဖို့ ရုန်းကန်နိုင်အောင် သဘာဝက ထည့်ပေးထားတာတွေ။ မီးလောင်နေတာကို  မိုးရွာနေသလို ထပ်တူပြုပြီး အချိန်တန် တိတ်သွားလိမ့်မယ်လို့ တွေးရင်တော့ မီးကျွမ်း သင်္ဂြိုဟ်ပြီးသား ဖြစ်သွားနိုင်သလိုပေါ့။ တုံ့ပြန်ခြင်းက သက်ရှိ နဲ့ သက်မဲ့ ခြားနာစေတဲ့ အရာလည်း ဟုတ်တော့ လုံးလုံးတော့ မျက်ကွယ်ပြုလို့ မရဘူးနော်။ 

ဒါပေမယ့် အဲဒီ fight or flight response ဟာ ဒီနေ့ခတ်လူတွေမှာ နေရာတကာ အကျင့်ပါကုန်တာ။ အဓိက survival အတွက်ပဲ မဟုတ်တော့ဘဲ နေရာတကာ ဖြစ်လာတယ်။ ဆဲခံရလည်း အဲဒီ response တွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဝေဖန်ခံရလည်း ဖြစ်လာတယ်။ ဆဲခံရ၊ ဝေဖန်ခံရတာ မရှိတောင် ကိုယ့်အတွေးနဲ့တင် အန္တရာယ်ကို ကိုယ့်ဘာသာ ဖန်ဆင်းပြီး သူတော့ ငါ့ကိုဆဲတော့မလား၊ ငါ့ကို ဝေဖန်တော့ မလား စသည်ဖြင့် ခေါင်းထဲက အသံတွေက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဒုက္ခပေးလာတယ်။ ငါ နောက်နှစ်ကျရင် အဆင်ပြေပါ့မလား စသည်ဖြင့် လူဟာ သူများ သွယ်ဝိုက်အမိန့်တွေရဲ့ ကျေးကျွန်သာ မက ကိုယ့်ခေါင်းထဲက အသံတွေရဲ့ ကျေးကျွန်လုံးလုံးဖြစ်လာတယ်။ ကိုယ့်ဘာသာ အတွေးတစ္ဆေကို ဖန်တီးပြီး ကိုယ်ဖန်တီးတဲ့ တစ္ဆေကို ကိုယ့်ဘာသာပြန်ကြောက်လာကြတယ်။ 

ဥပေက္ခာပါရမီ ဆိုတာကို ထိထိရောက်ရောက် ကျင့်ချင်ရင် သူများတွေကို ဥပေက္ခာပြုရမှာ မဟုတ်ဘဲ  ကိုယ့်ခေါင်းထဲက တရားလွန်အသံတွေကိုပါ ဥပေက္ခာပြုနိုင်ရမှာ။ ခေါင်းထဲက အသံတွေကို ငါနဲ့ ထပ်တူ ပြုထားရင်တော့ ဥပေက္ခာပြုလို့ ရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ငါ့အတွေး၊ ငါ့အလို၊ ငါ့ကို ဝိုင်းပြောနေကြတယ်၊ ငါက သနားစရာ ဆိုပြီး ငါထဲမှာ တဝဲဝဲ တလည်လည် ဖြစ်နေမှာပါ။ တရားမှတ်တယ် ဆိုတာကလည်း ခေါင်းထဲက အသံတွေဟာ absolute truth မဟုတ်ဘူးလို့ သိအောင်လုပ်ခြင်းလို့ တခါတရံမှာ ပြောလို့ရနိုင်မလား မသိ။  (ဒါပေမယ့် အသံတိုင်းကို ဥပေက္ခာပြုရင်တော့ survival မဖြစ်နိုင်တာတော့ ရှိတာပေါ့)။ survival မဖြစ်ပြန်ရင်လည်း ဖြစ်တည်မှုဆိုတာ လုံးဝမရှိတော့ဘူး၊ အဲဒါနဲ့အတူ တရားသိခြင်းတွေ wisdom တွေပါ မရှိနိုင်တော့ဘူးဆိုတော့ survival ဆိုတာကလည်း လုံးဝ လျစ်လျူရှုရမယ့် အရာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် survival နောက်ပဲ လိုက်နေရင် လူဟာ survival ရဲ့ ကျေးကျွန်ဖြစ်နေပြီး အာရုံငါးပါးရဲ့ တိုက်ရိုက်အမိန့် သွယ်ဝိုက်အမိန့်တွေ စတာတွေထဲမှာပဲ နစ်မြုပ်သွားမှာပါ။ 

ဒီလိုနဲ့ paradox အတွေးတစ်ခု ပေါ်လာတယ်။  survival (ရှင်သန်ရေး) နောက်ပဲ လိုက်နေရရင် ရှင်သန်မှု မရှိတော့ဘူး။ ရှင်သန်ရေးနောက်ပဲ လိုက်နေရရင် (ရှင်သန်မှုအစစ်/တန်ဖိုးရှိတဲ့ ရှင်သန်မှု) မရှိတော့ဘူး။ စက်ယန္တရားလို တုံ့ပြန်မှု၊ ရှင်သန်လိုမှုရဲ့ ကျွန်ပြုခံရခြင်းပဲ ရှိတော့မယ်။ရှင်သန်လိုစိတ်ကို မေ့ပြီး ကဗျာတစ်ပုဒ်၊ ပန်းချီကားတစ်ချပ်၊ သိပ္ပံသဘောတရားတစ်ရပ်၊ ဖီလော်ဆော်ဖီ အတွေး အဲဒါတွေကို နစ်နေတဲ့ အချိန်မှာသာ ကိုယ့်အတ္တကိုမေ့ပြီး သက်ဆိုင်ရာ အနုပညာ/ပညာရပ် အတွေးထဲမှာ စီးမျောပျော်ဝင်ပြီး ကြောင့်ကြမှုကင်းနေတဲ့ အချိန်တွေမှာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ ရှင်သန်မှုလေးတွေပါ။ (အဲဒါလည်း absolute truth တော့ မဟုတ်ဘဲ၊ ကိုယ်ရှုထောင့်ကနေကိုယ် တန်ဖိုးရှိကြောင်း ဆိုချင်တာပါ။) ကိုယ့်အတွေးထဲမှာ ရှင်သန်ခြင်းအတွက် မကြောင့်ကြနေတဲ့ အချိန်တွေကမှ လွတ်မြောက်မှုရှိရှိ ရှင်သန်နေချိန်ပါ။

နောက်တခါမှာ ခေါင်းထဲက ကိုယ့်အတွေးတစ်ခုက ကိုယ့်ကိုဖိစီးပြီး စိတ်ထောင်းကိုယ်ကြေ ဖြစ်နေရင် အဲဒီအတွေးက ကိုယ်နဲ့မဆိုင်လို့ မှတ်ယူလိုက်ပါ။ ခေါင်းထဲက ဆူညံသံအနှောင့်အယှက် တစ်ခုလို့ ယူဆလိုက်ပါ။ 

ဒီမော်တော်ကား ဥပမာကတော့ ယူကျုဗီွဒီယို တစ်ခုမှာ ကြည့်ဖူးတာပါ။ ခေါင်းထဲက အသံတွေ တစ်နည်းအားဖြင့် အတွေးတွေဟာ လမ်းမှာဖြတ်သွားနေကြတဲ့ ကားတွေလိုပါပဲ။ ကားတွေ တစ်စီးချင်း နောက်ကို ပြေးလိုက်ဖို့ မလိုသလို အတွေးတွေနောက်ကိုလည်း ပြေးလိုက်ဖို့ မလိုပါဘူး။ တစ်ဘက်မှာ အဲဒီ လမ်းပေါ်က ကားတွေ အစီးတိုင်းကို မလာနဲ့လို့ လိုက်တားနေဖို့ မသင့်သလို သူ့ဘာသာသူ ခေါင်းထဲ ပေါ်လာတဲ့ အတွေးတွေကို မလိုချင်ဘူးဆိုပြီး လမ်းပေါ်မှာ ကားတွေကို လိုက်တားနေသလို အတွေးတွေကို လိုက်တားနေဖို့ မလိုပါဘူး။ မိုးရွာနေသလို ၊ လမ်းပေါ်မှာ ကားတွေ သူ့ဘာသာသူ သွားနေသလို သူ့သဘောသူဆောင်နေတာလို့ မှတ်လိုက်ပါ။ စိတ်သက်သာရာ ရသွားပါမယ်၊ စိတ်ငြိမ်းချမ်းသွားပါလိမ့်မယ်။ 

နောက်တစ်ခုက ဒီစာကရော ခေါင်းထဲက အသံတွေပဲ မဟုတ်ဘူးလား။ ဟုတ်ပါတယ်။ absolute truth မဟုတ်ပါ။ Absolute truth အနေနဲ့ ရေးတာ မဟုတ်ဘဲ tool တစ်ခု အနေနဲ့ ရေးတာပါ။ ဒါပေမယ့် ရောက်တတ်ရာရာ သောကအတွေး ဖိစီးမှုအတွေးနဲ့ ၊ စုစုစည်းစည်း ဆင်ခြင်မှု အတွေးတွေ၊ functional ဖြစ်တဲ့အတွေးတွေက ကွာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အားလုံးအဆင်ပြေ၊ မှန်လည်းမှန်၊ လွတ်မြောက်မှုလည်း ပေးမယ့် အားလုံးကို တပြိုင်တည်း ပြေလည်စေမယ့် လှေနံဓားထစ် ဖော်မြူလာတော့ မရှိပါဘူး။  

ဒါမျိုးရေးတော့ မင်းရော သူများလာဆဲလာရင် ခံနိုင်မှာလားဆိုတော့ မခံနိုင်ပါ။ တအားလောင်ပါတယ်။ အဲလို ခံနိုင်လို့ ၊ spiritual ပိုင်း အဆင့်မြင့်နေလို့ရေးတာမဟုတ်ပါဘူး။ တအားလောင်တတ်လို့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် ဆုံးမရင်း ရေးတာပါ။ ဖတ်ဖူးတာ တစ်ခုရှိတယ်။ အိုဘားမားက ဂေးတစ်ယောက်ကို မေးတာထင်တယ်။ သေချာမမှတ်မိပေမယ့် သဘောကိုတော့ မှတ်မိပါတယ်။ ခင်ဗျားက ဂေးလားဆိုတော့ ဟိုလူက ပြန်ဖြေတယ်။ ကျွန်တော် လိင်ဆက်ဆံနေတဲ့အချိန် သို့မဟုတ် လိင်စိတ်ပေါ်နေတဲ့ အချိန်မှာပဲ ဂေးပါတဲ့။ ကျန်တဲ့အချိန်မှာတော့ အကုန်လုံးနဲ့ အတူတူပါပဲတဲ့။ အဲလိုပဲ ကဗျာဆရာတစ်ယောက်ဟာလည်း ကဗျာရေးနေတဲ့ အချိန်မှာသာ သို့မဟုတ် ကဗျာ သို့မဟုတ် အနုပညာခံစားနေတဲ့အချိန်မှာပဲ ကဗျာဆရာပါ။ တရားသဘောကိုလည်း အဲဒီအတိုင်းပါပဲ။ ကျွန်တော် ဒီစာအတိုင်း ဆင်ခြင်မိတာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ လတ်တလော သတိကပ်နေချိန်၊ သို့မဟုတ် ဆင်ခြင်မိချိန်မှာပဲ အသုံးချနိုင်မှာပါ။ ကျန်တဲ့အချိန်မှာတော့ အကုန် အတူတူပါပဲ။ သတိမကပ်ချိန်မှာ ပေါက်ကွဲမိကြမှာပါ။ 

ကောင်းကင်ကို (ရေးသားချိန် 26, August, 2023)

ပုံက- AI

Minimialization လုပ်ဖို့တောင် မလိုတော့တဲ့အထိ 

 ဒီပစ္စည်း ငါမလို 

 ဒီခံစားချက် ငါမလို

ဒီအသိအမှတ်ပြုမှု ငါမလို

ဒီအောင်မြင်မှု ငါမလို

ဒီရှောင်ကြဉ်မှု ငါမလို

ရှင်သန်ကျန်ရစ်ဖို့တောင် မလိုတော့တဲ့အထိ 

တကူးတက သေဆုံးဖို့လည်း မလိုတော့တဲ့အထိ 

Minimalization လုပ်လိုက်ချင်တယ်။ 

ကောင်းကင်ကို

သိပ္ပံ ၊ self-taught ၊ အဟန့်အတား ၊ crackpot… အဲဒါတွေ အကြောင်း သောင်းပြောင်းထွေလာ

 သိပ္ပံ ၊ self-taught ၊ အဟန့်အတား ၊ crackpot… အဲဒါတွေ အကြောင်း သောင်းပြောင်းထွေလာ

ဘာသာမဲ့စွမ်းအင်၊ ဘာသာမဲ့ဝါဒဆိုတဲ့ စာအုပ်နဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ညီ တစ်ယောက်က tag လာလို့ ဒီပို့စ်ကို ရေးဖြစ်တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အစွန်းနှစ်ဘက်လွတ်အောင် သေချာ သတိထားပြီး ရေးထားပါတယ်။

Crackpot တွေအကြောင်းမပြောခင် …. အရင်ဆုံးကတော့ လေးနက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို စိတ်ဝင်စားရင်ပဲ လှောင်ပြောင်ချင်သူတွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အရင်ပြောပါမယ်။ ဒီလိုအကြောင်းအရာကို စိတ်ဝင်စားတဲ့ကောင်တွေဟာ ဘဝင်မြင့်နေတယ်၊ အောက်ခြေလွတ်နေတယ် တချို့တွေက ထင်ကြတယ်။ ဒါတွေဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာလည်း အလေးထားတဲ့ ပညာရပ်တွေပါ။ ဒါတွေပြောသူတွေထဲမှာ တကယ်မသိဘဲ ပြောတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ အတန်အသင့် တကယ်သိပြီးမှ ပြောတာလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မှာမို့ ဝါးလုံးရှည်နဲ့ သိမ်းကြုံုး မရိုက်သင့်ပါ။ မသိဘဲပြောတဲ့သူတွေကိုရော ဘယ်လိုသဘောထားသင့်သလဲ။ အခု နောက်ပိုင်းမှာ အဲဒီအကြောင်း လေးလေးနက်နက် တွေးဖြစ်တော့ လှောင်စရာနဲ့ တိုက်ခိုက်စရာလို့လည်း မမြင်ပါ။ ကိုယ်လည်း အကုန်သိတာမှ မဟုတ်တာ။

ဒါပေမဲ့ pseudoscience တွေကို၊ ဘာမြူဒါ တြိဂံလို အကြောင်းအရာတွေကို သိပ္ပံအဖြစ်စာအုပ်ထုတ်တာမျိုးတွေ၊ ဟိုးအရင် သုတစွယ်စုံအောက်က ဂြိုဟ်သားတွေအကြောင်း ဂျင်းထည့်တာမျိုးတွေကတော့ သိပ္ပံခေါင်းစဉ်အောက်မှာ မရေးသင့်တဲ့ အရာတွေပါ။ ဘာသာပြန် သိပ္ပံစာအုပ်မျိုးမှာ ဘီလီယံဆိုတာတောင် ဘယ်လောက်မှန်းမသိ၊ စာမျက်နှာ ၁၀၀ ရှိရင် စာမျက်နှာ ၅၀ လောက်မှာ အမှားတွေပါအောင် ရမ်းရွှီးတာမျိုးတွေကတော့ မဖြစ်သင့်ဘူးပေါ့။ မတော်တဆ အမှား တချို့တလေလောက်ဆိုရင်တော့လည်း လက်ခံနိုင်ပါတယ်။

“ဒီကောင်၊ ဒီကောင်မတွေ စကြာဝဠာအကြောင်းသာ ပြောနေတာ၊ ငါ့ဖုန်းလေးတောင် ပြင်မပေးနိုင်ဘူး” အဲဒါမျိုး ပြောတတ်သူတွေကတော့ ဗဟုသုတ တန်ဖိုး၊ သီအိုရီတန်ဖိုးကို နားမလည်တဲ့သူတွေ၊ ဗဟုသုတ နဲ့ စဉ်းစားဉာဏ် ချို့တဲ့သူတွေမို့ အဲလိုပြောကြတာပါ။ ဟောကင်းလည်း ဖုန်းပြင်တတ်မှာ မဟုတ်ပါ။ Massachusetts Institute of Technology က ပါမောက္ခလည်း ဖုန်းပြင်တတ်ချင်မှ ပြင်တတ်မှာပါ။ ဖုန်းပြင်ချင်ရင် လမ်းထိပ်က… ဆယ်တန်းမအောင်တဲ့ ချာတိတ်ဆီ သွားပါ။ ဖုန်းပြင်တာကို နှိမ်ချင်တာတော့ မဟုတ်။ သူ့နေရာနဲ့သူ သူ့အထွာနဲ့သူ အကုန်တန်ဖိုးရှိပါတယ်။ အင်ဂျင်နီယာကို ကားမပြင်တတ်ရကောင်းလား ဆိုပြီး အပြစ်တင်သလို ဖြစ်နေမယ်။ ဆရာအောင်သင်း ပြောခဲ့သလိုပေါ့။ ကားပြင်ချင်ရင် ကြက်တန်းသွားပါ။

အခု “ဘာသာမဲ့ဝါဒ ၊ ဘာသာမဲ့ ကမ္ဘာနှင့် စွမ်းအင်လူသား” ဆိုတဲ့စာအုပ်ကတော့ တမင်ပြောင်ပြီး အရွဲ့တိုက် ထုတ်ဝေတာလားတောင် မသိ။ ဘာသာမဲ့တွေလည်း နာမည်ပျက်တယ်။ တစ်အုပ်ကို ၅၀၀၀ ယူပြီး တမင် ဂျင်းထည့်တာလို့ပဲ မြင်တယ်။

ဒါဆိုရင် သာမန်လူတစ်ယောက်ဟာ ရူပဗေဒအကြောင်း ပြောခွင့်၊ ထည့်ဝင်ခွင့် မရှိတော့ဘူးလား။ စကားမစပ် ကျွန်တော်လိုလူ မပြောနဲ့၊ နိုင်ငံခြားမှာ phd ရထားပြီး တကယ်လည်းသိ၊ တကယ်လည်းတော်တဲ့ သူတွေတောင် ထိပ်တန်းသုတေသန လုပ်နေတာမျိုးမဟုတ်ရင် သာမန်လူပါပဲ။ သာမန်လူတွေမှာ ပြောခွင့်မရှိတော့ဘူးလား။ အခုနောက်ပိုင်း ကျွန်တော့်အမြင်ကို ပြောရရင်….သိပ်မသိသူတွေမှာလည်း ပြောခွင့် ပါဝင်ခွင့် ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်တော်ရုံဆို လွှတ်ထားလိုက်တယ်။ ထောက်ပြချင်ရင်တောင် မထိပါးစေပဲ ထောက်ပြဖို့ပဲ စိတ်ကူးတယ်။ ဘာပဲပြောပြော ဒီလိုအကြောင်းအရာတွေကို စိတ်ဝင်စားကြတာကိုက ချစ်စရာကောင်းတယ်လို့လည်း တွေးမိတယ်။

လူတွေမှာ လေ့လာချိန်၊ အသေးစိတ် သင်္ချာတွေက အစ self-taught လုပ်နိုင်မယ့် စွမ်းရည်၊ အခြေအနေအရပ်ရပ် စသည်ဖြင့် ကွာခြားပါတယ်။ ဒီတော့ သိပ်မသိတဲ့သူတွေကို ပြောခွင့်မရှိဘူးဆို စိတ်ဝင်စားမှှုကို ပိတ်ပင်ရာ ရောက်သွားမယ်လို့ မြင်လာတယ်။ ပြောခွင့်ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သတိထားရမှာတွေတော့ ရှိတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးလေးလလောက်က အာကာသသိပ္ပံ group တစ်ခုမှာ လွဲနေသူ နှစ်ယောက်လောက် ကြုံဖူးတယ်။ မငြင်းခုန်ချင်တာနဲ့ ဘာမှတော့ ဝင်မပြောခဲ့။ သူတို့ မသိဘဲပြောတာကို ဝေဖန်ချင်တာထက်၊ သူတို့ဟာ မသိပေမဲ့ အိုင်းစတိုင်းကိုပါ ငပေါကြီးလို့ ပြောထားတယ်။ အိုင်းစတိုင်းကို မှားတယ်တောင် မဟုတ်။ သူတို့ဘာသာသူတို့ ထင်ကြေးပေးတဲ့အဆင့်မှာတင် မရပ်ဘဲ အိုင်းစတိုင်းကို ငပေါကြီးလို ပြောတာ။ ပြီးတော့ Tesla ကို ဘုရားထင်နေလားတော့ မသိ။ Tesla က တော်တာ၊ ပါရမီရှင် ဖြစ်တာမှန်ပေမဲ့ သူရဲ့ magic square ကို သိပြီဆိုရင် စကြာဝဠာကြီးရဲ့ သော့ချက်ကိုသိပြီ။ အိုင်းစတိုင်းတို့ မသိသေးတဲ့ အချက်တွေကို သိပြီလို့ အဲ့လူက ပို့စ် နှစ်ခု သုံးခုလောက် ရေးတယ်။ အဲလိုကြေးသာဆို တက္ကသိုလ်တွေမှာ သင်္ချာတွေ၊ တခြားရူပဗေဒ သဘောတရားတွေ မသင်တော့ဘဲ အဲဒါကိုပဲ ထိုင်ကြည့်ခိုင်း၊ ထိုင်စဉ်းစားခိုင်းနေမှာပေါ့။ ပညာရပ် အတိမ်အနက်ကို နားမလည်ဘူးဆိုရင်တောင် သာမန် common sense နဲ့ တွေးကြည့်ရင်ကို အဲဒါထိုင်ကြည့်ရုံနဲ့ စကြာဝဠာရဲ့ သော့ချက်ကို မသိနိုင်မှန်းက ထင်ရှားတယ်လေ။ အဲဒီအယူအဆက နိုင်ငံခြားက သင်္ချာအတုအယောင် ဂိုဏ်းတွေဆီက ကူးစက်လာတာပါ။ Illuminati ဂိုဏ်းလို ဂိုဏ်းတွေရဲ့ လက်ချက်ပါ။ ဒင်းတို့က Ontological Mathematics ဆိုပြီး စာအုပ်တွေ လျှောက်ရေးကြတယ်။ ဒင်းတို့စာအုပ်တွေထဲမှာ သင်္ချာအကြောင်း ဘာမှ ဟုတ်တိပတ်တိဘာမှလည်း မပြောနိုင်။ ဒင်းတို့က science ကို အသားလွတ် တအားမုန်းပြီး တိုက်ခိုက်ကြတယ်။ သင်္ချာကို ချစ်သယောင် ဆောင်ကြတယ်။ အဲဒီဂိုဏ်းက ချီးကျူးတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင် တစ်ယောက်တော့ ရှိတယ်။ Max Tegmark ။ သူက TOE ပုံစံမျိုး “Our Mathematical Universe” ကို ရေးတော့ … သူတို့လိုပဲ သင်္ချာကို အဓိကထားပြီး ရေးတယ်ဆိုပြီး အားပေးတဲ့ ပုံစံမျိုး ပြောထားတာ။ Max Tegmark ရဲ့ သီအိုရီကိုက လက်ခံသူပညာရှင် နည်းပါတယ်။ Illuminati ဂိုဏ်းက Mike Hockney ရဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ် ဖတ်ဖူးတယ်။ ဆက်မဖတ်ချင်လောက်အောင် စည်းလွတ်ဝါးလွတ်တွေများတယ်။ သူတို့ဂိုဏ်းက ချီးကျူးတာကို Max Tegmark လည်း စိတ်ပျက်မယ်ထင်တယ်။ Pythagorean Illuminati ဆိုပြီး နာမည်ခံကြတာမို့ Pythagoras သာ ရှိရင်လည်း သတ်သေချင်စိတ် ပေါက်လောက်တယ်။

Magic square ကိုသိရင် စကြာဝဠာရဲ့ key ကို သိမယ်လို့ ရေးထားတဲ့ ပို့စ်ကို group admin တွေထဲက တစ်ယောက်ကပါ love react ပေးထားတော့လည်း ဘာမှ ဝင်မပြောတော့ဘူး။ အငြင်းအခုန် မဖြစ်တာလည်း အေးချမ်းတယ်လေ။ အဲဒါမျိုးကျ သူ့ထင်ကြေး သက်သက်ကို ပြောရုံမက ပညာရှင်တွေကိုပါ မှားတယ်လို့ တိုက်ခိုက်တဲ့ crackpot ဖြစ်သွားပြီ။ Youtube မှာလည်း အဲလိုလူတွေ အများကြီးပဲ။ တချို့တွေဆို ကလေးတွေ။ အိုင်းစတိုင်းမှားကြောင်း ဒေါနဲ့ မောနဲ့ ပြောနေကြတာ။ ခုနက လူကကျ ကမ္ဘာ့သိပ္ပံပညာရှင်တွေ အကုန်မှားနေပြီး သူအပါအဝင် နိုင်ငံခြားက တစ်ယောက် နှစ်ယောက်ပဲ သိတယ်လို့ကို ပြောတာ။ နောက်ထပ်တစ်ယာက်ကကျ အိုင်းစတိုင်းမှားတယ်။ အလင်းအလျင်ထက် မြန်တာရှိတယ် ဘာညာပေါ့။ tachyon ဆိုတာကို တကယ်ရှိသလို အိုင်းစတိုင်း လုံးဝ မှားသလို ရေးထားတာ။ ဒါပေမဲ့ ပထမ တစ်ယောက်လောက်တော့ သူများကို တိုက်ခိုက်တာတွေ မပါ။ tachyon ကိစ္စမှာ သူက hypothesis နဲ့ အတည်ပြုပြီးသား သီအိုရီကို မကွဲတာ။

ဒါဆိုရင် မေးခွန်းတစ်ခု ပေါ်လာတယ်။ ရူပဗေဒ PhD ရမထားသူ တစ်ယောက်ဟာ (ရူပဗေဒ bachelor သို့မဟုတ် မာစတာ လောက်ပဲ ရထားသူ ဒါမှမဟုတ် တခြား science ဘွဲ့ပဲ ရထားသူ တစ်ယောက်ယောက်ဟာ၊ ဒါမှမဟုတ်လည်း ထက်မြက်ပေမဲ့ ဇွဲလည်းကောင်းပေမဲ့ ...နောက်ဆုံး အကြောင်းကြောင်းကြောင့် ဘာဘွဲ့မှတောင် မရလိုက်သူ တစ်ယောက်ဟာ) ရူပဗေဒ အကြောင်းပြောခွင့် မရှိတော့ဘူးလား။ ထည့်ဝင်ခွင့် ပါဝင်ခွင့် မရှိတော့ဘူးလား။ အဲလိုလူတစ်ယောက်ဟာ ရူပဗေဒကို bachelor အဆင့်တောင် မကဘဲ ရူပဗေဒ မာစတာဘွဲ့ရသမားလောက်ထိ နားလည်ဖို့ ဖြစ်နိုင်လား။

အဆင့်မြင့်သချ်ာတွေအထိကို သေချာလုပ်မယ်ဆိုရင် ရူပဗေဒရဲ့ ကိုယ်ရွေးချယ်တဲ့ field တစ်ခုခုကို အနိမ့်ဆုံး မာစတာဘွဲ့ရလောက် အဆင့်အထိ နားလည်ဖို့ဆိုတာ ဒီခေတ်မှာတော့ (ရူပဗေဒဘွဲ့ ရမထားလည်း) လုံးဝ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အော်တိုမက်တစ် ဖြစ်မယ်လို့တော့ မပြောဘူးနော်။ အဆင့်မြင့် သင်္ချာတွေကို self-taught လုပ်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တော့ လိုမယ်။ ရူးသွပ်မှှုလိုမယ်။ ပညာရပ်အပေါ် ဘိန်းစွဲနေသူလို စွဲလမ်းဖို့ လိုတယ်။

ဘာလို့ ဖြစ်နိုင်တာလဲ။ ဘွဲ့ကြိုအဆင့်စာအုပ်တွေ၊ ဘွဲ့လွန်အဆင့် စာအုပ်တွေကို Amazon ကနေ ဈေးချိုချိုနဲ့ ဝယ်လို့ရတယ်။ တကယ်က စာအုပ်တော်တော်များများကို ဝယ်စရာတောင်မလို။ အွန်လိုင်းမှာ အလကား ဒေါင်းလို့ရတယ်။ ခိုးရာရောက်တယ်လို့ ဝေဖန်သူတွေ ရှိနိုင်ပေမဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံအနေအထားနဲ့ကတော့ ဒီလိုပါပဲ။ စာအုပ်ရေးတဲ့သူတွေ သိသွားလည်း အများစုက အပြစ်တင်ကြမယ် မထင်။ တကယ်နားလည်ဖို့က သာမန် ဇွဲလောက်နဲ့တော့ မရ၊ ပညာရပ်အပေါ် ဘဝနဲ့လဲရမလောက်အထိ လုံးဝ ရူးသွပ်မှှုပါ လိုမယ်။ Massive Open Online Courses တွေ အများကြီး ရှိတယ်။ အဆင့်မြင့်သင်္ချာတွေ အပါအဝင် တစ်ဆင့်ချင်း သင်ပေးတဲ့ Open University တွေ အများကြီးရှိတယ်။

ရူးသွပ်မှှုကို နောက်တစ်ဆင့် လီဗာတင်ချင်ရင်တော့ phd စာတမ်းတွေအထိ ရှာဖတ်လို့ ရတယ်။ တချို့နိုင်ငံတကာ ရူပဗေဒ ဂျာနယ်တွေ၊ သိပ္ပံဂျာနယ်တွေကို အွန်လိုင်းကနေ အလကားဖတ်လို့ရတယ်။ ဒါကတော့ (ရူပဗေဒ ပီအိတ်ချ်ဒီသမား မဟုတ်ရင် တော်တော် ပညာဘိန်းစွဲနေသူလောက်ပဲ လုပ်နိုင်မှာပါ။) ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဘယ်လောက် ပညာရပ်ကို ရူးသွပ်သူဖြစ်စေ အဲဒီစာတမ်းတွေကို လုံးဝ နားမလည်မှာပဲ များတယ်။ လိုင်းက အကျယ်ကြီး။ ဥပမာ လုံးခြေထားတဲ့ စာရွက် (crumpled paper) ကိုပဲ ဇောက်ချ လေ့လာနေတဲ့ သူလည်းရှိတယ်။ တချို့က ကွမ်တမ်သီအိုရီကို လေ့လာမယ်။ တချို့က Relativity ပေါ့။ အဆင့်မြင့် တက္ကသိုလ်က phd သမားချင်းတောင် တစ်ယောက်ရဲ့ field ကို တစ်ယောက်က အပြည့်အဝ နားလည်ချင်မှ နားလည်မယ်။ Relativity ပဲ လုပ်နေတဲ့သူက (မလေ့လာဘဲ) ရုတ်တရက် ချက်ခြင်းကြီးတော့ crumpled paper အကြောင်း စာတမ်းကို ဖတ်ရင် နားလည်ချင်မှ နားလည်မယ်။ ဒီတော့ လိုင်းခွဲတိုင်းကို မြင်သမျှ အကုန်သိဖို့ အကုန်နားလည်ဖို့ ဆိုတာကတော့ … အဆင့်မြင့် တက္ကသိုလ်တွေက ဒေါက်တာဘွဲ့ရသူတွေတောင် မဖြစ်နိုင်။

သိပ္ပံစာအုပ်တွေအကြောင်း နည်းနည်းပြောပါမယ်။ လူထုသိပ္ပံ (ပေါ်ပြူလာသိပ္ပံ) စာအုပ်တွေ ရှိမယ် (ဟောကင်းတို့လို ပညာရှင်တွေအပါအဝင် တတ်သိနားလည်သူတွေက အများအတွက် ရေးတဲ့ စာအုပ်မျိုး)။ နောက်တစ်မျိုးက text book တွေ ရှိမယ်။ Text book တွေထဲမှာကျ သင်္ချာတွေ၊ အီကွေးရှင်းတွေ အပြင် ပုစ္စာတွေပါ ရာနဲ့ချီပြီး ပါမယ်။ အဲဒီလို text book တွေ ရှာဖတ်လို့ရတာကို တချို့က သိပ်မသိကြ။ လူထုသိပ္ပံ စာအုပ်တွေ ဖတ်ရင် အကုန်သိသွားမယ်လို့ ထင်ကြတယ်။ လူထုသိပ္ပံစာအုပ် ရေးသူတွေထဲမှာ ကမ္ဘာကျော် သိပ္ပံပညာရှင်တွေလည်း ပါတာကိုး။ ဒီနေရာမှာ ရေးသူတွေနဲ့ မဆိုင်။ စာအုပ်အမျိုးအစားနဲ့ပဲ ဆိုင်တာ။ သူတို့က လူထုဖတ်လို့ရအောင် တမင်လျှော့ပြီး အရပ်သုံးဥပမာတွေနဲ့ ရေးပေးထားတာ။ ဒီတော့ လူထုသိပ္ပံက တစ်မျိုး။ တကယ့် သိပ္ပံက တစ်မျိုး။ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဆန့်ကျင်နေတာတော့ မဟုတ်။ လေးနက်မှှု အတိုင်းအတာ ကွာတာ။ pseudoscience ဆိုရင်သာ တကယ့်သိပ္ပံကို ဆန့်ကျင်တာ။ လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေကတော့ တကယ့်သိပ္ပံနဲ့ ညီညွတ်ပေမဲ့ တကယ့်သိပ္ပံလောက် မနက်နဲတာ။ နှစ်ခုလုံးက တစ်မျိုးစီ အသုံးဝင်တယ်လို့ ထင်တယ်။ အလေးအနက် လုပ်လိုသူတွေကတော့ text book တွေပါ ဖတ်ရမှာပေါ့။ လူတိုင်း နက်နက်နဲနဲ သိရမယ်လို့တော့ မဆိုလို။ မသိလို့လည်း နှိမ်စရာမရှိ။

လူထုသိပ္ပံ စာအုပ်ပဲ ဖတ်ရင်ကျ တချို့အပိုင်းတွေမှာ concept ရသွားနိုင်ပေမဲ့ တချို့အပိုင်းတွေမှာ

အချက်အလက်ကို အလွတ်မှတ်ရတဲ့ အနေအထားမျိုးပဲ သိမယ်။ ဒီတော့ ကောက်ချက်တွေလဲ လွဲသွားနိုင်တယ်။ ဒါတောင် အဲလောက်သိရင်ကို တန်ဖိုးတော်တော်ရှိတယ်နော်။ ဘလက်(ခ်)ဟိုး(လ်) ဆိုတာကို လုံးဝ မကြားဖူးသူ တစ်ယောက်နဲ့ ပေါ်ပြူလာသိပ္ပံစာအုပ်ဖတ်ပြီး သိသူနဲ့ပဲ ယှဉ်ကြည့်ပါ။

ဒါပေမဲ့ (အလေးအနက် လေ့လာချင်သူဆိုရင်တော့) လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေက လုံတော့ မလုံလောက်ဘူးပေါ့။ ဒါတောင်မှ အဲဒီ လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေကို ဖတ်သူ တော်တော်ရှားတယ်။ ဖတ်ရင်လည်း စာအုပ်ရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှှုန်းအထက် သေချာနားလည်မယ့်သူလည်း တော်တော်ရှားတယ်။ လူထုဖတ်ဖို့ စာအုပ်ချင်း အတူတူ၊ အင်္ဂလိပ်လိုချင်း အတူတူတောင် လူထုသိပ္ပံစာအုပ်ကို ဖတ်နိုင်ဖို့က “Sapiens: A Brief History of Humankind” လို စာအုပ်မျိုး ဖတ်နိုင်ဖို့ထက်ကို ယေဘုယျအားဖြင့်ပိုခက်ပါတယ် (ကျွန်တော်တစ်ယောက်တည်းအမြင်ပါ။ ပကတိအမှန်တရားလို့ မဆိုလို)။ ဘာကြောင့်ပိုခက်သလဲ။ တချို့ သိပ္ပံ သဘောတရားတွေဟာ common sense နဲ့ တွေးကြည့်လို့ မရတဲ့ သဘောတရားတွေ ဖြစ်နေတာမို့ပါ။ ပြီးတော့ ဘာသာစကားနဲ့ ရှင်းပြလို့ မရဘဲ သင်္ချာနဲ့မှ ရှင်းပြလို့ရမယ့် အရာမျိုး ဖြစ်နေတာတွေလည်း ပါတယ်။ ဒီတော့ တခါတခါကျ အချက်အလက်ကိုပဲ ခွံ့ကျွေးလိုက်ရတာတွေ ရှိတယ်။ Why ဆိုတာတွေကို ထည့်မရေးကြ၊ အီကွေးရှင်းတွေကို ထည့်မရေးကြတော့ဘူး။ ထည့်မရေးလို့ နားမလည်၊ ထည့်ရေးရင်လည်း နားလည်ဖို့နေနေသာသာ တော်ရုံလူဟာ ဖတ်ချင်စိတ် ရှိတော့မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့တုန်းဆိုတော့ အဆင့်မြင့် သင်္ချာတွေကို နားလည်ဖို့က သင်္ချာဉာဏ်ရှိပြီး သုံးလေးနှစ်လောက် လုပ်နိုင်မှ ရနိုင်မယ့် အရာတွေမို့ပါ။ ထားပါတော့။ လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေကိုတောင် တော်ရုံလူတွေ ဖတ်ချင်စိတ် မရှိကြပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေဟာ concept တော်တော်များများ ပေးနိုင်ပါတယ်။ သိပ္ပံချစ်စိတ်နဲ့ motivation လည်း ပေးနိုင်တယ်။ ကျောင်းသားတွေ concept ဘာမှမသိဘဲ စက်ရုပ်ဆန်ဆန် တွက်ချက်နေကြတာမျိုးကိုလည်း၊ အဲဒါမျိုးမဖြစ်အောင် လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေက တစ်ဘက်တစ်လမ်းက စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်မယ် ထင်တယ်။

ဒါပေမဲ့ အပြည့်အဝနားလည်ချင်ရင် သင်္ချာကိုပါ သိမှ အီကွေးရှင်းတွေကိုပါ သိမှ ရမှာပါ။ အဲလိုသိချင်ရင်တော့ text book တွေ ဖတ်မှ ရမှာပါ။ အဲ...ဒါဆို ကျောင်းသားတွေ text book တွေ ထဲကနေ သင်ရပေမဲ့ တချို့ကျောင်းသားတွေ မာစတာကျောင်းသား ဖြစ်နေတာတောင် ဘာလို့မတတ်လဲ။ Concept ကို လျစ်လျူရှှုပြီး အီကွေးရှင်းတွေ ပုစ္စာတွေကို အလွတ်ကျက်ကြလို့ပါ။ YIT တုန်းက Calculus သင်ရတုန်းက သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က ကျွန်တော့်ကို မေးဖူးတယ်။ 2x^2 (2 x square) ကို differentiate လုပ်ရင် 4x ရတယ်။ ဒါကို သူလည်းသိတယ်။ 2x^3 ကို ရှိတ်ရင် 6x^2 (6 x square) ရတယ်။ ဒါကိုသူလည်း သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့မှာ ဖော်မြူလာ အတိုင်းသာ တွက်နေရတာ။ သူက မေးလာတယ်။ ရှိတ်လိုက်ရင် ပါဝါတွေက ဘာကြောင့် တဖြည်းဖြည်း သေးသွားတာလဲတဲ။ သူ့ကြည့်ရတာ differentiate ဆိုတာကို အဲလို ပါဝါတွေ သေးသေးသွားတာကို ပညာရှင်တွေက အပျော်လုပ်တယ်များ ထင်နေလားမသိ။ ဒါဟာ derivation တွေ concept တွေကို လုံးဝ မသိလို့ ဖြစ်ရတာ။ ဒီပို့စ်မှာ calculus အကြောင်း ရှင်းပြဖို့ ရည်ရွယ်တာ မဟုတ်လို့ အဲဒါတော့ မရေးတော့ပါဘူး။ ပြောချင်တာက တွက်တတ်တိုင်းလည်း သိပ္ပံ သို့မဟုတ် သင်္ချာကို သိခြင်း မမည်ပါဘူး။ ဒါဆို text book တွေကို ဘယ်လိုဖတ်သင့်လဲဆိုတော့ derivation တွေကိုပါ လေ့လာသင့်တယ်။ လေ့လာတာထက် ဖြစ်နိုင်ရင် ကိုယ့်ဟာကိုယ်တောင် တွက်ထုတ်သင့်တယ်။ အစအဆုံး ကိုယ့်ဟာကိုယ် တွက်ထုတ်ဖို့တော့ အမြဲတမ်း ဘယ်ဖြစ်နိုင်မလဲ။ ဥပမာ ကိုယ့်ဘာသာ အရင်စဉ်းစားကြည့်။ မရရင် တွက်ပြထားတဲ့ ပထမအဆင့်ကိုကြည့်။ နောက်အဆင့်တွေ ကိုယ့်ဟာကိုယ် နောက်ဆုံး ဖော်မြူလာ ရသည်အထိ လုပ်ကြည့်။ ကိုယ်စဉ်းစားလို့ မရမှ အသင့်ပြထားတာကိုကြည့်။ ပြိးတော့

အီကွေးရှင်းတွေကို ကစားတတ်ရမယ်။ သဘောတရားတစ်ခုကို နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ကစားကြည့်ရမယ်။ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု နှှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရမယ်။ ပြီးတော့ အီကွေးရှင်းကိုကြည့်ပြီး ကိုယ့်ဟာကိုယ် ပုစ္စာလေးတွေ ကွန့်ပြီး ထုတ်နိုင်ရမယ်။ ဒါမျိုးတွေ လုပ်နိုင်မှလည်း text book ဖတ်ရကျိုးတွေ၊ တွက်ရကျိုးတွေ နပ်မှာပါ။ တက္ကသိုလ်ကတော့ YIT နဲ့ MIT ဆိုပေမဲ့ ခေတ်ပျက်မို့ လေးလတစ်တန်းမို့ ဘာမှ မသင်ခဲ့ရပါဘူး။ ကျွန်တော်ဆို ပြဌာန်းစာအုပ်တွေပဲ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဖတ်ပြီး စာမေးပွဲဖြေဖို့ တစ်ပတ်အလိုမှ ရန်ကုန်ကနေ မန္တလေး MIT ကို သွားဖြေတာ။ ပထမနှစ်ကတော့ YIT မှာ တက်ရတာ။

အဲဒီစာအုပ်နှစ်မျိုးကြားမှာ နောက်ထပ် တစ်မျိုးပေါ်လာတယ်။ ဥပမာ Roger Penrose ရဲ့ “The Road To Reality” စာအုပ်ဆို အဲလိုစာအုပ်မျိုး။ Text book တွေနဲ့ လူထုသိပ္ပံစာအုပ်တွေ အကြား ပေါင်းကူးပေးတဲ့ စာအုပ်တွေလို့ မြင်တယ်။ (ကျွန်တော်ဖတ်လို့ မပြီးသေးပါဘူး။ ရှေ့ပိုင်းတွေက သိပြီးသားများတာမို့ ကျွန်တော်ပျင်းလို့ အစကနေလည်း စမဖတ်ဖြစ်ဘူး) အဲလိုစာအုပ်တွေကျ လူထုအတွက် ရည်ရွယ်တယ် ပြောပေမဲ့ သင်္ချာမရသူတွေ ဖတ်ရ ခက်မယ်။ ဒါပေမဲ့ Text book လို ပျင်းခြောက်ခြောက် မနိုင် (ရှေ့ပိုင်းတွေမှာ ကျွန်တော်ပျင်းတယ်ဆိုတာက ကျွန်တေ်ာကိုက အပျင်းကြီးတာမို့။) ပုစ္ဆာတွေ နည်းနည်းပါပေမဲ့ text book တွေလို အများကြိးမဟုတ်။ ကြေညက်ချင်ရင်တော့ text book တွေ ဖတ်တာ အကောင်းဆုံး ဆိုပေမဲ့ The Road To Reality လို စာအုပ်တွေက ဖတ်ရတာ စက်ရုပ်မဆန်သလို ခံစားရပြီး ကမ္ဘာကျော် ပညာရှင်ရဲ့ အမြင်တွေကိုပါ ဖတ်ရလိမ့်မယ်။ Text book တွေမှာတော့ အမြင်တွေ ပါမှာ မဟုတ်။

Roger Penrose က Non-compromised အနေအထားပဲ စွဲကိုင်ထားတဲ့သူ။ တစ်ပြားမှ အလျှော့မပေးတဲ့လူမျိုး။ စာအုပ်ထဲမှာ သင်္ချာတွေ အပြည့်ပဲ။ ကျွန်တော် မဖတ်ဖြစ်သေးတဲ့ “Fashion, Faith, and Fantasy in the New Physics of the Universe” စာအုပ်ဆိုရင် review တွေမှာတော့ Maths phd ကျောင်းသားတချို့တွေ၊ မာစတာကျောင်းသားတချို့တွေတောင် သိပ်နားမလည်ဘူးလို့ ရေးကြတယ်။ “The Road To Reality” ဆိုလည်း စာအုပ်က စာမျက်နှာ ၁၀၀၀ ကျော်တယ်။ ရှေ့ပိုင်းမှာဆို သင်္ချာတွေချည်းပဲ။ ဥပမာ complex number တွေ၊ calculus တွေကို ရှင်းပြထားတာ။ ဒါပေမဲ့ သူကတော့ အောင်မြင်တာပဲ။ အီကွေးရှင်းတစ်ကြောင်းပါလို့ ပရိသတ်တစ်ဝက် လျော့သွားတာမျိုး မဖြစ်ဘူး။ အင်္ဂလိပ်လို ရေးတာဆိုတော့ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ကြီး ရှိတယ်လေ။ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်က Physics ကျောင်းသားတွေ၊ သိပ္ပံကျောင်းသားတွေ ဖတ်ရင်ကိုပဲ ဈေးကွက်ကြီးက ဟုတ်နေပြီ။ ကမ္ဘာကျော် ပညာရှင်လည်း ဖြစ်တာမို့ ဖတ်ကြတာပဲ။ သချာၤကနေ တစ်ပြားမှ အလျှော့မပေးတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ ရေးလည်း သူ့စာအုပ်တွေက ပန်းပန်လျက်ပဲ။

General Relativity နဲ့ ပတ်သတ်ပြီး beginner တွေကို နောက်ထပ် ညွှန်းချင်တဲ့ တစ်အုပ်ကတော့ “A Most Incomprehensible Thing: Notes Towards a Very Gentle Introduction to the Mathematics of Relativity” ပါ။ သူက scientist မဟုတ်ပေမဲ့ သူ့ဘာသာသူ လေ့လာပြီး သင်္ချာတွေနဲ့ အသေအချာ ရေးထားတာ။ ရမ်းရေးတာလည်းမဟုတ်။ Review တွေမှာဆို Bachelor ဘွဲ့Physics မေဂျာကျောင်းသား ဒါပေမဲ့ သင်္ချာ PhD သမားကတောင် သူ့ကို ချီးကျူးထားတယ်။ အဲဒီစာအုပ်လည်း အစပိုင်းကတော့ သိပြီးသား သင်္ချာတွေများမှာမို့ ပျင်းစရာတော့ ကောင်းမယ်။ မသိသေးတဲ့သူတွေအတွက်ဆိုရင်တော့ အကုန်ဖတ်ရမှာပေါ့။

နောက်ထပ် ညွှန်းချင်တာတစ်ခုကတော့ တော်တော်မိုက်တဲ့ ဗွီဒီယိုတွေ။ ဗွီဒီယိုတစ်ခုကို တစ်နာရီခွဲ၊ နှစ်နာရီ ဝန်းကျင်ရှိတယ်။ စုစုပေါင်း ဗွီဒီယို ၁၃၆ ခု။ အဲဒီ ဗွီဒီယိုတွေထဲက ပြန်ထုတ်ထားတဲ့ စာအုပ်သုံးအုပ်လည်းရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗွီဒီယိုက ပိုစုံတယ်။ သင်္ချာပါတဲ့ သိပ္ပံတွေပေါ့။ လူထုသိပ္ပံမဟုတ်။ ဒါပေမဲ့ Physics မေဂျာမဟုတ်တဲ့ ကျောင်းသားတွေ၊ လူထုသိပ္ပံနဲ့ မတင်းတိမ်နိုင်တဲံသူတွေ အတွက်ကို ရည်ရွယ်တာ။ စာအုပ်သုံးအုပ်ထဲမှာ ပထမတစ်အုပ်မှာ တွဲရေးသူက စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ တွဲရေးကြတယ်ဆိုပေမဲ့ အဓီကက Susskind ရဲ့ အိုင်ဒီယာတွေလို့ဆိုတယ်။The Theoretical Minimum ပထမတစ်အုပ်ကို တွဲရေးတဲ့သူက George Hrabovsky ။ သူက သူ့ကိုယ်သူ self-taught physicist လို့ ပြောတယ်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း သိပ္ပံပညာရှင် မဟုတ်ပေမဲ့ သူက အတန်အသင့် အောင်မြင်တယ် ပြောရမယ်။ နိုင်ငံတကာ ကွန်ဖရင့်နှစ်ခုမှာ စာတမ်းတင်ဖူးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ နောက် University of Wisconsin က ရူပဗေဒ ဌာနက သုတေသန အဖွဲ့မှာပါတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အဲဒီဌာနမှာ သီအိုရီဆွေးနွေးရေးအဖွဲ့ကို သူက ဦးဆောင်ဖူးတယ်လို့ဆိုတယ်။ အဲဒီတက္ကသိုလ်က အဲဒီဌာနမှာ သိပ္ပံအကြောင်း အကြိမ်သုံးဆယ်ကျော် ဟောပြောဖူးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ အဲဒီတက္ကသိုလ်ရဲ့ အဆင့်နဲ့ သူပြောတာတွေ အကုန်ဟုတ်မဟုတ်တော့ ကျွန်တော် မသိပေမဲ့ Susskind နဲ့ တွဲပြီး နာမည်ခံခွင့်ရဖို့ဟာ တော်ရုံတော့ မလွယ်လောက်ဘူး။ သူ့မှာ တက္ကသိုလ်ကြီးကြီးမားမား နောက်ခံမရှိပေမဲ့ သူလုပ်တဲ့ သုတေသန နယ်ပယ်က တော်နေးဒိုးမုန်တိုင်းဆိုတော့ computer နဲ့ သူ့ဦးနှောက်ကိုပဲ အဓိကထား လုပ်တာလို့ ဆိုတယ်။

Physics နယ်ပယ်မှာ ခေတ်စားလာတဲ့အထဲမှာ computational physics လည်းပါတယ်။ သိပ္ပံမှာ ကွန်ပျူတာတွေကို အသုံးချလာတဲ့ လိုင်းပေါ့။ Quantitative theory ရှိပြီးသား ရူပဗေဒ ပြဿနာတွေကို numerical analysis လုပ်ဖို့ အသုံးပြုကြတာ။ theoretical physics နဲ့ experimental physics အကြား ပေါင်းကူးပေးတဲ့ဟာလို့လည်း တချို့ကစဉ်းစားကြတယ်။ George Hrabovsky ဇောက်ချ လုပ်တာက computational physics မျိုး။ ဥပမာ မုန်တိုင်းအကြောင်းကို ကွန်ပျူတာနဲ့ ခွဲခြမ်းလေ့လာတာမျိုးပေါ့။ Quora မှာ သူဖြေထားတာတွေ ကြည့်တော့လည်း အဆင့်ရှိတဲ့အဖြေမျိုးတွေလို့ ထင်တယ်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း အဆင့်ရှိတယ်လို့ ပြောတာတော့ မဟုတ်ဘူးနော်။ အဆင့်မြင့်ရူပဗေဒကို နားလည်နိုင်စွမ်း တကယ်ရှိတယ်လို့ ပြောတာ။ လယ်ဗယ်အလိုက် လေ့လာသင့်တဲံ သူညွှန်းတဲ့စာအုပ်တွေလည်း ရှိတယ်။ နောက်ကြုံမှ သက်သက်ရေးတော့မယ်။

ဒါပေမဲ့ သင်္ချာတွေ၊ Physics သီအိုရီတွေ မလေ့လာဘဲနဲ့တော့ အလိုအလျောက် ဖြစ်လာမှာမျိုးတော့မဟုတ်။ ပြီးတော့ self-taught သမားတွေဟာ သီအိုရီကို အဆင့်မြင့်မြင့် နားလည်နိုင်တယ်လို့ပဲ ပြောတာ။ အဲဒီ နားလည်ခြင်းနဲ့ ညီမျှတဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ၊ အသိအမှတ်ပြုမှှုတွေ ရလာမှာ မဟုတ်။ Self-taught နဲ့က ဘယ်လောက်ပဲ တော်တော်၊ ဘယ်လောက်ပဲ ကြိုးစားကြိုးစား လုပ်လို့ မရနိုင်တာမျိုးတွေ၊ လုပ်နိုင်ရင်တောင် အဟန့်အတားတွေ ရှိတယ်။ နက်နက်နဲနဲ နားလည်အောင်က လေ့လာလို့ ရပေမဲ့ တစ်ခုခု ထည့်ဝင်ချင်ပြီဆို အဟန့်အတားတွေကတော့ ဒီခေတ်ကြီးမှာတောင် ရှိနေသေးတယ်။ ခုခေတ်မှာက ပညာလိုချင်ရင် phd စာတမ်းတွေက အစ ဒေါင်းလုဒ် လုပ်ပြီးေ လ့လာလို့ရ၊ text book တွေဆိုလည်း post graduate အဆင့်တွေအထိ ဇွဲ နဲ့ ဉာဏ်ရည် ရှိရင် ဖတ်ပြီး နားလည်လို့ ရပေမဲ့ သူတေနလုပ်ဖို့ကျ ဆိုင်ရာ ဒေါက်တာဘွဲ့မဟုတ်ရင် အသိအမှတ် ပြုကြမှာမဟုတ်။ ဆိုင်ရာဘွဲ့ဆိုရင်တောင် မာစတာဘွဲ့လောက်နဲ့ ဝင်တိုးလို့ ရမှာမဟုတ်။ ဆိုင်ရာဘွဲ့နဲ့ ဒေါက်တာဘွဲ့ရတောင် ကိုယ့်တက္ကသိုလ်က အဆင့်မြင့်ပြီး ကိုယ်ကလည်း တကယ် ပညာရည်မြင့်မားမှ ဝင်တိုးနိုင်မှာပါ။ ခြွင်းချက်တွေတော့ ရှိကောင်းရှိမယ်။ Self-taught သမားတွေ ဆိုပေမဲ့ ထိပ်တန်း Open University တွေက lecture တွေကို လေ့လာပြီး တအားသိနေသူ တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နေနိုင်ပေမဲ့၊ တစ်ခုခု ထူးထူးခြားခြား လုပ်နိုင်ပြီး သုတေသနစာတမ်းက တကယ်အရည်အသွေးပြည့်ဝနေတောင်၊ တကယ် အသုံးဝင်နေမယ်ဆိုရင်တောင် peer review က ဆိုင်ရာ ဒေါက်တာဘွဲ့မရှိရင် ရဖို့လွယ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတော့ ထိပ်တန်းသုတေသန လုပ်ချင်ရင်တော့ ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်က ဆိုင်ရာ ဒေါက်တာဘွဲ့ရဖို့က non-negotiatable ပါ။ ဘယ်လောက်တော်တော်၊ သီအိုရီကြီးဘယ်လောက်မှန်မှန် ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ အဟန့်အတားတွေ ရှိနေမှာပါ။ မှန်နေရင်တောင် တော်ရုံဘယ်သူမှ ဂရုစိုက်မှာ မဟုတ်ဘူး။

Srinivasa Ramanujan လို အညတရကနေ ဖြစ်သွားတာမျိုးက ရှားတယ်။ အဲဒီလို ရှေးခေတ်က formal training မရှိတဲ့ အညတရသမားရဲ့ သင်္ချာတွေကို သူက ပရော်ဖက်ရှင်နယ် သင်္ချာပညာရှင်တွေကို ပြတယ်။ အများစုက လိုက်မမီကြ။ သူနဲ့ သင်္ချာပညာရှင် G. H. Hardy စာအဆက်အသွယ် ဖြစ်သွားတာက အရမ်းလှတယ်။ ဖြစ်တောင့်ဖြစ်ခဲလည်း ဖြစ်မယ်။ Formal training မရှိသူရဲ့ စာတွေကို အရေးတယူဖတ်တာ။ သူသာလျစ်လျူရှှုလိုက်ရင် Srinivasa Ramanujan ဟာ ဘာမှ ဖြစ်မလာဖို့များတယ်။ G. H. Hardy ဟာ မနာလို ဝန်တိုစိတ် ကင်းစွာနဲ့ တွဲခေါ်ခဲ့လို့။ မနာလိုဝန်တိုစရာလည်း မရှိပါဘူး။ သူကိုယ်တိုင်က ထိပ်တန်းပဲဟာ။ ဒါပေမဲ့ သာမန်လူကို အဖက်လုပ် တွဲခေါ်တာမျိုးကတော့အရမ်းရှားမယ်။ တကယ်လည်း လေ့လာ၊ သင်္ချာတွေလည်း တကယ်ရ၊ သီအိုရီက တကယ်မှန်နေမယ်ဆိုရင်တောင် ဘယ်နှစ်ယောက်ကများ အဲလိုမျိုး တွဲခေါ်မှာလဲ။ အခုခေတ်မှာက IT ကြောင့် အင်တာနက်ကြောင့် ပညာရဖို့၊ လေ့လာဖို့၊ သီအိုရီတွေကို အပြည့်အဝနားလည်ဖို့၊ အဆင့်မြင့်ပညာရပ်တွေ နားလည်ဖို့ Srinivasa Ramanujan တို့ခေတ်ထက် အများကြီးပိုလွယ်ကူလာပေမဲ့ … စာတမ်းတင်သွင်းခွင့်၊ peer review ရရေး၊ ကွန်ဖရင့်တွေမှာ တက်ရောက်ဆွေးနွေးနိုင်ရေး စတဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သတ်လာရင်တော့ ပညာရေးစနစ်ရဲ့ အဟန့်အတားတွေကတော့ ရှိနေဦးမှာပဲ။ အဲလို အဟန့်အတားတွေ မရှိပြန်ရင်လည်း ဘာသာမဲ့ဝါဒ ဆိုတဲ့ စာအုပ်ရေးသူလို ပေါက်တတ်ကရလူတွေ ပြောတိုင်း လက်ခံနေရပြန်မယ်။ ဒီတော့ အဘက်ဘက် အဆင်ပြေမယ့် solution မျိုး မရှိသေးဘူး။ ဒီတော့ ထိပ်တန်းအဆင့် သုတေသန အလုပ်တွေမှာ ဝင်လုပ်ချင်ရင်တော့ ကိုယ်တိုင်တော်ရမယ့်အပြင်…. အနောက်နိုင်ငံတွေက ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်တစ်ခုခုမှာ PhD ရအောင်လုပ်ပါလို့ တိုက်တွန်းချင်တယ်။

ဟိုစာအုပ်ရေးသူကတော့ တမင်လုပ်တာလား၊ ခပ်ဆန်းဆန်းချပြီး ပိုက်ဆံရှာချင်တာလား၊ ခပ်ယဉ်ယဉ် ရူးနေတာလား မသိ။ သူ့ဘွဲ့ ဘာညာကြောင့် မဟုတ်ဘဲ သူရေးတဲ့စာမှာက သူမသိတာ ထင်ရှားနေတယ်။ “နာဂစ်ရေဘေးတွေ၊ တရုတ်ကုလား အရေးတွေ” ကို သူက wormhole နည်းပညာနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်တယ်၊ သူ့ TOE နဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်တယ်လို့ ကြေညာထားတယ်။ ဟီး။ ကမ္ဘာစစ်တွေကိုလည်း ဟောကိန်းထုတ်နိုင်သတဲ့။ လက်ရှိ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ရှာနေကြတဲ့ TOE ဆိုတာက အဲဒါမျိုးမဟုတ်။ စကြာဝဠာရဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရှှုထောင့်တွေကို အပြည့်အဝရှင်းပြနိုင်မယ့် သီအိုရီ မူဘောင်မျိုး။ စစ်ပွဲတွေ၊ အရေးအခင်းတွေကို ကြိုဟောကိန်းထုတ်မယ့် သီအိုရီမျိုးမဟုတ်။ လူ့စိတ်အခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲမှာလဲ၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေ ဘယ်လိုဖြစ်မှာလဲဆိုတာမျိုးကို ဟောကိန်းထုတ်မယ့်ဟာမျိုးမဟုတ်။ သူပြောတဲ့ဟာတွေကတော့ Complexity Science နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ဟာတွေ။ (ဘွဲ့နဲ့မဆိုင်) အခြေခံလေ့လာမှှုမရှိဘဲ သူ့လို လျှောက်ရေးတာမျိုးကျ crackpot လို့ ခေါ်တယ်။ အဲ...လေ့လာမှှုရှိ ရူပဗေဒ ဒေါက်တာဘွဲ့တွေရ၊ သုတေသနတွေ အတိတ်က လုပ်နိုင်ခဲ့သူတွေတောင် လမ်းချော်သွားရင် crackpot လို့ သမုတ်ခံရတယ်။ Penrose ကိုတောင် Physicist turned crackpot အဖြစ် တခြား physicist က သမုတ်တာကို ဖတ်ဖူးတာ ရေးတေးတေး မှတ်မိတယ်။ အဲဒါကတော့ သမုတ်တဲ့သူ လွန်တယ်ထင်ပါတယ်။

ဟုတ်ပြီ။ Crackpot မဖြစ်အောင် ဘာတွေလုပ်သင့်သလဲ။ Physics သီအိုရီတစ်ခု ထုတ်ပြီဆိုရင်တော့ သင်္ချာတွေနဲ့ ထောင့်စေ့အောင် ထောက်နိုင်ရမယ်။ mathematically ဖော်ပြနိုင်ရမယ်။ အတိတ်က အလားတူ သုတေသနမျိုး ရှိခဲ့သလားဆိုတာကို ရှာဖွေလေ့လာမှှုတွေလည်းလုပ်ရမယ်။ ပြီးရင် Hypothesis ထုတ်။ အဲဒါတွေ မပါဘဲနဲ့ သင်္ချာတွေကို အခြေမခံဘဲ ထင်ရာလျှောက်ပြောရင်တော့ crackpot ဖြစ်မှာပဲ။ နောက်တစ်ခုက ထူးဆန်းတဲ့ သိပ္ပံအယူအဆတစ်ခုခုကို တစ်ယောက်ယောက်က ပြောလာရင် တန်းလက်မခံဘဲ...ဒါဟာ speculation သက်သက်လား၊ (speculation မှာတောင် ဖြစ်နိုင်ခြေတွေက ကွာဦးမယ်လေ)။ ဒါမှမဟုတ် hypothesis အဆင့်လား၊ အဲဒီ သီအိုရီကို ဘယ်နှစ်ခုနှစ်မှာ ဘယ်စမ်းသပ်ချက်နဲ့ အတည်ပြုနိုင်ပြီလဲ၊ ဒါမှမဟုတ် မှားကြောင်း သက်သေပြထားတာ ရှိလား စသည်ဖြင့် သေချာစိစစ်ရင်တော့ အဆင်ပြေမှာပါ။

ဟိုစာအုပ်ကတော့ ဘာသာမဲ့နာမည်နဲ့ မြန်မာမှာ ဦးဆုံး စထွက်လာတာဆိုတော့ ဘာသာမဲ့တွေရဲ့ ပုံရိပ်လည်း ထိခိုက်တယ်။ ယုတ္တိမဲ့ TOE တွေ လျှောက်ပြောထားတော့ သိပ္ပံသမားတွေကိုလည်း ထိခိုက်တယ်။ သူ့စာအုပ်ပုံကိုတော့ မတင်နိုင်ပါ။ လိုချင်ရင် လင့်ခ်ပေးပါမယ်။ အဲဒီဓာတ်ပုံကြီး ကိုယ့်ဆီမှာ ကျန်နေရင် ကာလကြာသွားရင် မသိတဲ့သူတွေ ရုတ်တရက်ကြည့်လိုက်ရင် ကိုယ့်ဟာလို့ ထင်သွားမှာစိုးလို့။

Kaung Kin Ko (Facebook က ပို့စ်ကို အဲဒီ ဒိတ်အတိုင်း blog မှာ backdate နဲ့ ပြန်တင်တာပါ။

သင်္ချာမရှိရင် + ပညာသမားတွေရဲ့ သဘောထား

 (မှတ်ချက်။ ။လင်းသိုက်ညွန့်ကို ချေပတာတော့ မဟုတ်။ သင်္ချာကိစ္စမှာ သူ့ပြောဆိုချက်က ချေပလောက်ရအောင်တောင် ဘောင်မဝင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အရင်ကတည်းက ရေးဖို့စိတ်ကူးထားတဲ့ အကြောင်းအရာကို ပိုထင်ရှားစေမယ့် အခြေအနေဖြစ်လာနိုင်လို့ ရေးဖြစ်အောင် ရေးလိုက်တာပါ။)

သင်္ချာသာမရှိရင် သိပ္ပံဟာ ဘာဖြစ်သွားမလဲ။ trial and error နည်းနဲ့ပဲ ကြိုးပမ်းရတော့မယ်။ trial and error ဆိုတာက ဒီလို။ ဘလိုင်းကြီးနီးပါး ကြိုးစားကြည့်လိုက်၊ လိုချင်တဲ့ အဖြေ ရမရကြည့်။ မရသေးရင် နောက်တစ်ခါ ထပ်ကြိုးစားကြည့်။ မရမချင်း အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားလိုက်၊ ပြန်လုပ်လိုက် လုပ်နေရတာ။ Tiral and error နည်းကို အသုံးမဝင်ဘူးလို့ ပြောချင်တာတော့ လုံးဝလုံးဝ မဟုတ်ဘူးနော်။ ကျန်တဲ့နည်းတွေနဲ့ အဆင်မပြေတဲ့ အခြေအနေမှာ အသုံးဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ “အဲဒါတစ်ခုတည်းနဲ့သာဆိုရင်” သိပ္ပံဟာ တအားနှေးကွေးသွားမယ်။

ဥပမာ မော်တော်ယာဉ်တွေ၊ လေယာဉ်တွေ၊ ဒုံးပျံတွေကိုသာ သင်္ချာမပါဘဲ trial and error နည်းနဲ့သာ အကြိမ်ကြိမ်စမ်းသပ်ရမယ်၊ လွှတ်တင်ရမယ်ဆိုရင် လူ့အသက်တွေတောင် အကြိမ်ကြိမ်စတေးရတော့မယ်။ (တကယ်ကတော့ သင်္ချာတွေ သီအိုရီတွေ လုံးဝ မပါဘဲလည်း အဲဒီ စက်ကိရိယာတွေ၊ နည်းပညာတွေ အဆင့်ဆင့် ဖြစ်ကို ဖြစ်လာနိုင်စရာမရှိ။)

Pythagoras သီအိုရမ်က အသေးအမွှားကိစ္စရပ်လေတွေက အစ (အသေးအမွှားလို့ ပြောလိုက်ရပေမဲ့ တကယ်ကတော့ အသေးအမွှားမဟုတ်။ သင်္ချာတွေထွင်ခဲ့လို့ လွယ်သွားလို့သာ အသေးအမွှားတွေ ဖြစ်ကုန်တာ)။ အသေးအမွှား ကိစ္စလေးတွေက အစ Relativity သီအိုရီအထိ Pythagoras သီအိုရမ်က အသုံးဝင်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခု ဆိုးဝါးတာက ပညာရဲ့ သဘောကို နားမလည်ကြတာ။ ပညာရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ တက္ကသိုလ်မှာ၊ အထူးသဖြင့် နည်းပညာ တက္ကသိုလ်မှာ အပေါင်း၊အနုတ်၊ အမြောက်၊အစား လောက်ပဲ အသုံးဝင်တာလို့ သွားပြောတော့ ရုပ်ပျက်တာပေါ့။

တကယ်ကတော့ သင်္ချာဟာ နယ်ပယ်စုံမှာ အရေးပါမှှု ပိုများလာပါတယ်။ သင်္ချာမပါဘူးလို့ လူတွေ ယူဆကြတဲ့ ဇီဝဗေလို နယ်ပယ်မှာတောင် Mathematical Biology လို ပညာရပ်တွေ ပိုဖွံ့ဖြိုးလာပါပြီ။ သင်္ချာကို စသုံးတာက ၁၂ ရာစုလောက်ကတည်းက ဆိုပေမဲ့ အခုနောက်ပိုင်းမှာ အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးလာတာပါ။

တစ်ခုရှိပါတယ်။ လက်တွေ့ဘဝမှာ အဆင့်မြင့် သင်္ချာကို လူတိုင်းက သုံးတတ်စရာ မလိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးတော့ ရှိနေတာပေါ့။ ဒါဟာ သင်္ချာက အသုံးမဝင်ခြင်းကြောင့် မဟုတ်ဘဲ နောက်ကွယ်မှာ လူနည်းစု ပညာရှင်တွေက သင်္ချာကိုသုံးပြီး အစစအရာရာ လွယ်အောင် ဖန်တီးပေးထားကြလို့ပါ။ ဘယ်ဟာမှ သင်္ချာနဲ့ မလွတ်ပါဘူး။ သင်္ချာတို့၊ ပညာရပ်တို့ကို လက်တွေ့ဘဝမှာ သုံးစရာ မလိုတော့ဘူးဆိုပြီး ပညာဆိုတာကို အားမပေးရင်တော့ အဲလိုအစစ ဖန်တီးပေးမယ့် လူနည်းစု ပညာရှင်တွေလည်း ပေါ်ထွက်လာတော့မှာ မဟုတ်ဘူး။ လက်တွေ့လောကမှာလည်း အဲလိုတော့ ဖြစ်နေတယ်။ ဥပမာ သင်္ချာညံ့တာကို သင်္ချာမရတာကို တကူးတက ဂုဏ်ယူတာတွေ တွေ့ဖူးတယ်။ သင်္ချာညံ့ခြင်းသည်ပင် တခြားဘက်မှာ တော်သလို ပါ အဓိပ္ပါယ် ကောက်လိုက်ကြတာမျိုး တွေ့ဖူးတယ်။

သင်္ချာဟာ ကမ္ဘာသုံး ဘာသာစကား။ ဒီထက်ပိုပြီး ပြောရရင် စကြာဝဠာသုံး ဘာသာစကားလို့တောင် ပြောလို့ရတယ်။ ဂြိုဟ်သားဆိုတာသာရှိရင် သူတို့သင်္ချာနဲ့ ဒီကမ္ဘာရဲ့ သင်္ချာ သင်္ကေတတွေ၊ အခြေစနစ်တွေ ကွဲကောင်းကွဲနိုင်ပေမဲ့ သဘောတရားကတော့ အတူတူပဲ ဖြစ်နေမှာလို့ ဆိုကြတယ်။ ဒီတော့ အသိပညာတိုးတက်ရေးမှာ ဘာသာစကား (language) တွေ နည်းတူ သင်္ချာကလည်း အရေးပါပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာ လူတော်တော်များများရဲ့ လျစ်လျူရှှုခြင်းကို ခံထားရတယ်။

ပညာရပ် စာတမ်းတွေ၊ အထူးသဖြင့် အဆင့်မြင့် သင်္ချာတွေပါ ပါလာတဲ့ စာတမ်းတွေဆိုတာက ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူဖတ်တာ အနည်းဆုံး စာတွေပါ။ လူတွေ အပြစ်လည်း မဟုတ်။ ပညာရှင် အချင်းချင်းတောင် လိုင်းမတူရင်၊ သေချာလေ့လာထားသူ မဟုတ်ရင် ဖတ်ဖို့လည်း အဆင်မပြေကြဘူးကိုး။ ဘယ်သူမှ သိပ်မဖတ်တာတွေ၊ ဘယ်သူမှ ဂုဏ်သိပ်မပြုတာတွေ လုပ်ဖို့ ငွေအားဖြင့်လည်း ကုန်ကျသလို၊ တခြားလူမှှုရေး၊ စီးပွားရေးတွေကိုပါ လက်လွှတ်ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ အားထုတ်ရတဲ့ ရလဒ်ကို မတန်ဘူးလို့ လူအများစုကတော့ ယူဆကြမှာပါ။ နောက်ပြီး အဲလိုအရာတွေအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေက (တခြားဟာတွေနဲ့ နှှိုင်းယှဉ်ရင် နည်းတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ ပြန်များလာပြီထင်တယ်။ ဘာပဲပြောပြော တိုက်ရိုက် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လုပ်ငန်းတွေလောက်တော့ အလုပ်မပေါဘူးပေါ့။ Physics နဲ့ PhD ရပြီး call center မှာ လုပ်ရင်း စိတ်ဓာတ်ကျပြီး suicide လုပ်သွားသူ တစ်ယောက်အကြောင်း ဖတ်ဖူးတယ်။ လန်ဒန်မှာ။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေမှာတော့ ပညာရှင်တွေအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းက ပိုနည်းပြီပေါ့။

နောက်ပြီးတော့ ဒီသုံးမျိုးကို ကွဲပြားနေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ (၁) စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ CEO တွေပါ။...ဇူကာဘတ်တို့ လိုပါ။ ဘီလျံနာ သူဌေးတွေပေါ့။ (၂) တီထွင်သူတွေပါ။ လုပ်ငန်းရှင်မဟုတ်ဘဲ တီထွင်သူ သက်သက်ဆိုရင် ဘီလျံနာ သူဌေးတွေလိုတော့ မချမ်းသာ ကြပါဘူး။ ငွေအတွက်မဟုတ်ဘဲ ဝါသနာကို အရင်းခံ လုပ်ကြသူတွေလည်းများမယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ဟာ ဘာပဲပြောပြော သူတို့ရဲ့ တီထွင်မှှုကို မှတ်ပုံတင်လို့ မူပိုင်ခွင့်ယူလို့ ရသေးတယ်။ (၃) အီကွေးရှင်းတွေ တွေ့ရှိသူတွေ၊ သီအိုရီတွေ တွေ့ရှိသူတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ အီကွေးရှင်းတွေ၊ သီအိုရီတွေကို မှတ်ပုံတင်လို့ မရပါ။ Law of nature ကို သင်္ချာအီကွေးရှင်းကို မူပိုင်ခွင့်ယူလို့ မရပါ။ ဘယ်သူတွေ့ရှိတာဆိုပြီး နာမည်ခံလို့တော့ ရပေမဲ့ ငွေရေးကြေးရေး မူပိုင်ခွင့် ယူလို့ မရပါ။ နာမည်ကျန်ခဲ့တယ်ဆိုတာမှာလည်း တချို့ ပညာရှင်တွေကလွဲလို့ အများစုကိုက ရုပ်ရှင်မင်းသားတွေ လောက်တောင် လူသိကြတာ၊ ကျော်ကြားကြတာ မဟုတ်ပါ။ ကုလသမဂ္ဂတို့၊ အမေရိကန် အစိုးရတို့ကို ဒေါ်လာ သန်း တစ်ထောင်လောက်နဲ့ ရောင်းစားမယ်ဆိုတာမျိုးကတော့ ဟာသပါ။

ငွေကြေးမရပေမဲ့လည်း ဝမ်းမနည်းကြပါဘူး။ ပိုက်သာဂိုးရပ်စ်က အိုလံပစ်ပွဲနဲ့ တင်စားဖူးတယ်လို့ ဆိုတယ်။ တချို့တွေက အိုလံပစ်ပွဲတော်မှာ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြဖို့ လာကြတာ။ တချို့ကကျ ယှဉ်ပြိုင် အနိုင်လုဖို့ လာကြတာ။ သူတို့က ငွေကြေး သို့မဟုတ် ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် လာကြတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ နောက်တစ်မျိုး ရှိသေးတယ်။ ငွေကြေးတွေ ယှဉ်ပြိုင်မှှုတွေ မပါဘဲ သဘောသဘာဝကို လေ့လာမယ့် ပွဲကြည့်ပရိသတ် သက်သက်တွေ။ Spectator တွေပေါ့။ ပညာချစ်မြတ်နိုးသူတွေဟာ အဲဒီလို နောက်ဆုံးအမျိုးအစား ဖြစ်သင့်တယ်လို့ သူကဆိုတယ်။ (မှတ်ချက်။ အဲလိုချည်း ရာနှှုန်းပြည့် ဖြစ်နေမှာတော့ မဟုတ်။ ပညာမာန တို့ အားထုတ်မှှုကို အသိအမှတ်ပြု ခံလိုစိတ်တို့တော့ ရှိကြမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို စိတ်တွေမကင်းကြပေမဲ့ အဲဒီဆန္ဒတွေထက် ပညာကိုတော့ ပိုပြီး ရှေ့တန်းတင်ကြတာမျိုးပေါ့။)

ပရိသတ်ဆိုတာတောင်မှ ဇိမ်ခံမယ့် ပွဲကြည့်ပရိသတ်မျိုးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ်ဘူးနော်။ သဘာဝတရားကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့ လေ့လာသူ သက်သက်တွေပေါ့။ ဖြည့်ပြောရရင်တော့ ပညာရပ် သို့မဟုတ် လေ့လာမှှု၊ ဖန်တီးမှှု တစ်ခုခုကို ဈာန်ဝင်စားရုံ သက်သက် လုပ်နေတာမျိုး။ (နှှိုှု်င်းရသဘောအရဆိုရင်) အကျိုးစီးပွားမျှော်မှန်းမှှု မပါတာ/နည်းတာ မျိုးပေါ့။ သင်္ချာမှာ ဈာန်ဝင်စားတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ရူပဗေဒလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဂီတလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ တျခား အနုပညာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

အဲ… သင်္ချာနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး တစ်ခုခုကို မျှော်ကိုးပြီး လုပ်တာဆိုရင်တော့ ယူကလစ်ရဲ့ စကားလို့ ဆိုကြတာကိုပဲ ပြန်ပြောရမယ်။ Geometry ကို လေ့လာတာ ဘာအကျိုးအမြတ်ရနိုင်မလဲ ဆိုတဲ့သဘောမျိုး တစ်ယောက်က သူ့ကို မေးလာတာ။ သူပြန်ဖြေတာက “လေ့လာမှှုကနေ ဒီကောင် အကျိုးအမြတ် လိုချင်နေတယ်။ သူ့ကို ပိုက်ဆံတစ်ပြား ပေးလိုက်စမ်းပါ” ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး။

ဒီတော့ နောက်တခါ ပညာရေးကို တက်ကျမ်းလို သဘောမျိုး မဆီမဆိုင် ပြောလာရင် စင်ပေါ်တက်ပြီး အကြွေစေ့တွေ အမ်းလိုက်ကြရင် ကောင်းမလား။

ကောင်းကင်ကို

Facebook က ပို့စ်ကို အဲဒီမှာ ရေးခဲ့တဲ့ ရက်အတိုင်း backdate နဲ့ ပြန်တင်တာပါ။

ဗုဒ္ဓနုဿတိ

Miracle ဆိုတာ ကောင်းကင်ပေါ် ဈာန်ပျံနိုင်မှ မဟုတ်။ ကိုယ်ခန္ဓာကို မုန်ညင်းစေ့လောက် သေးပြနိုင်မှ မဟုတ်။ Miracle ဆိုတာက သာမန်လူတွေ မချစ်နိုင်တာကို ချစ်နိုင်တာမျိုး၊ သာမန်လူတွေ ခွင့်မလွှတ်နိုင်တာကို ခွင့်လွှတ်နိုင်တာမျိုးကလည်း Miracle ပဲ။ ချစ်ခြင်းတွေ၊ ခွင့်လွှတ်ခြင်းတွေမှာ လောကကို တောက်ပစေနိုင်တဲ့ အတိုင်းအဆမဲ့ အလင်းရောင်ခြည်တွေ ရှိနေတယ်လေ။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော် ကဗျာလေး တစ်ပိုဒ်ရေးဖြစ်ခဲ့တယ်။

Miracle ဆိုတာ

တန်ခိုးတော်ဈာန် အစွမ်းအစနဲ့

မိုးပေါ်ပျံသန်းပြမှ မဟုတ်။

လုပ်ကြံလာသူကိုတောင်... ဗုဒ္ဓက

အတားအဆီးမဲ့ အစွမ်းမြူ မနောအားနဲ့

သားသမီးနဲ့ တန်းတူ သဘောထားပြီး ချစ်နိုင်တာမျိုး။

(ကောင်းကင်ကို) - ၂၀၁၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၆

Facebook ပေါ်က post ကို back date နဲ့ blog ပေါ် ပြန်တင်တာပါ။

ႏွစ္သစ္ဆုေတာင္း

အမွားပို လက္နဲ႔
ဘုရားကုိ ဝွက္ခဲ့သူေတြ
အမ်ားကုိ ရွက္ကာ
တရားကုိ မ်က္ႏွာမူပါေစ။

 (ေကာင္းကင္ကုိ)

စိတ်အကြောင်း စမ်းသပ်ချက် (experiment) နဲ့ ဒေါ်စု

Psychology Experiment လို့ပဲ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ခေါင်းစဉ် တပ်လိုက်ပါရစေ။ ဟဲဟဲ။ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး လေးစားမှှု၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး ကိုးကွယ်မှှုဟာ ဘယ်အတိုင်းအတာ အထိ တာသွားသလဲ။ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် ပြောခဲ့တဲ့ quotation ကို ပြောသူ နာမည်ဖျောက်လိုက်ရင် ဘယ်လို ဖြစ်သွားမလဲ။ စကားတစ်ခွန်းရဲ့ အမှန်တရားဟာ ပြောသူအပေါ် မူတည်နေလားဆိုတာ သိဖို့ စိတ်စမ်းသပ်ချက် တစ်ခု လုပ်ခဲ့တယ်ပဲ ဆိုပါစို့။ ဟီး။

ကျွန်တော့်မှာ တက္ကသိုလ်ကတည်းက ပြောမနာ ဆိုမနာ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်ရှိတယ်။ သူ့နာမည်က Ko Aung တဲ့။ သဘောကောင်းလှတဲ့လူဆိုတော့ သူ့ကိုပဲ အစမ်းသပ်ခံ ကြွက်ဖြူုလေး အဖြစ် အသုံးချရတာပေါ့။ ခိခိ။ 

သူက ဒေါ်စုကို အင်မတန် လေးစားချစ်ခင်တဲ့သူ။ ဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ထားပါတော့။ ဒေါ်စု ပြောခဲ့တဲ့ quotation တစ်ခု ရှိတယ်။ “Sometimes I think that a parody of democracy could be more dangerous than a blatant dictatorship, because that gives people an opportunity to avoid doing anything about it.” တဲ့။ အကြမ်းဖျဉ်း စာချောအောင် ဘာသာပြန်ရရင်တော့...  “ဒီမိုကရေစီကို သရော်တဲ့ ပုံစံ (ဒီမိုကရေစီ အတု) ဟာ ဗြောင်ကျကျ အာဏာရှင် စနစ်ထက်တောင် ပို အန္တရာယ် ကြီးသေးတယ်လို့ ကျွန်မထင်တယ်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ (အဲဒီအဖြစ်ကနေကနေ လွန်မြောက်ဖို့အတွက်) လူတွေ တစ်ခုခုလုပ်မယ့် အရေးကို ဝေးကွာစေလို့ပဲ” ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။

အဲဒါ စိတ်စမ်းသပ်ချက် လုပ်ချင်တော့ ပြောသူနာမည်ကို ဖျောက်လိုက်ပြီး ဒီစကားရပ်ကို မင်းဘယ်လိုမြင်လဲ။ အဲဒါ အရင်က ပြည်ပမှာနေခဲ့တဲ့လူတစ်ယောက် ပြောခဲ့တာဆိုတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ သူ့ကို မေးလိုက်တဲ့။ သူ့ အဖြေက အဲဒီစကားကို nonsense တဲ့။ ကျွန်တော် ထိုင်းမှာ နေရတော့ မဲစာရင်း မပါတော့ မဲမပေးနိုင်ခဲ့တာကိုလည်း သိတော့ သူက ဆက်ပြောတာပေါ့။ မဲမပေးခဲ့တဲ့သူဟာ အစိုးရကို အခုမှ ဝင် မဝေဖန်သင့်ဘူး ဘာညာပေါ့။ တခြား quotaiion တစ်ခုကိုပဲ ချစ်ရတဲ့ သူငယ်ချင်းကြီးက ကိုးကားပြောသွားတာ။ သူက quotation တွေ ကြိုက်တဲ့သူမို့ သူ့ကို တမင် စမ်းသပ်လိုက်ကတာလည်း ပါတယ်။ ဟီး။ တကယ်တော့ မဲမပေးခဲ့တဲ့သူက မဝေဖန်ရဘူးဆိုတာကလည်း သဘာဝ မကျပါဘူး။ မဲပေးခဲ့ခဲ့ မပေးခဲ့ခဲ့ လူတိုင်းဟာ ဥပဒေတွေကို လိုက်နာနေရပြီး၊ impact တွေကလည်း မဲမပေးခဲ့သူအပါအဝင် လူတိုင်းအပေါ် သက်ရောက်တယ်လေ။ အဲဒိလောဂျစ်ကြီးက သဘာဝ မကျပါဘူး။

အဲဒါနဲ့ nonsense လို့ သူေြပြာပြီးတော့မှ အဲဒီစကားက ဒေါ်စု ပြောခဲ့တာဆိုတော့ ကျွန်တော့်ကို ဆဲပါလေရော။ မင်းက quotaion တွေကို ဖြတ်ညှပ်ကပ်တဲ့။ မဆိုင်ဘူးလေ။ သူလည်း quotation တွေဆို တင်နေကျ။ သူ့စိတ်ကို စမ်းသပ်ချင်လို့သာ ပြောသူနာမည်ကို တမင် အာရုံလွှဲလိုက်တာ။ အဲဒီမှာ ပြောသူရဲ့ အရှိန်အဝါ မပါတော့ အဲဒိစကားကို nonsense လို့ ပြောပါလေရော။ ကျွန်တော့်ကိုလည်း မီဒီယာသောက်ကျင့်ဆိုပြီး စွပ်စွဲတာပေါ့။ exile ညှော်နံ့မိနေပြီလို့လည်း စွပ်စွဲသေးတယ်။ ဘာဆိုင်လို့လဲ။ သိချင်လို့ စမ်းသပ်ကြည့်တာလေးကို။ ဟီး။ ကျွန်တော်ကလည်း အားကျမခံ ပြန်ပြောတာပေါ့။ မင်းက ငါ့ရဲ့ အစမ်းသပ်ခံ ကြွက်ဖြူလေးလို့။ ဟီး။ မင်းမို့ ဒေါ်စုစကားကို nonsense လို့ ပြောရက်တယ်ကွာ ဆိုပြီးလည်း ပြန်ရိလိုက်သေးတယ်။ ဟီး

စကားတစ်ခွန်းရဲ့ အမှန်အမှားဆိုတာ ပြောသူရဲ့ နာမည်အပေါ်မှာပါ မူတည်နေတာ သိလိုက်ရတယ်။ စကားအပေါ် တန်ဖိုးထားမှှု မထားမှှုဆိုတာ ပြောသူအပေါ်မှာ မူတည်နေရော။ ဒါကြောင့် တခါတလေ ဒေါ်နယ်ထရမ့်တို့၊ ကလင်တန်တို့ ပြောလိုက်တဲ့ စကားတွေဟာ ပုံမလာပေမဲ့၊ တခါတခါဆို ပြောတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ချင်း အတူတူ သူတို့လိုလူတွေ ပြောမှ လူတွေက အရေးလုပ်ကြတာလေ။ 

ထားပါ။ အခုဟာ ရေးလိုက်လို့ ဒေါ်စုကိုပဲ အသားလွတ်လိုက်တိုက်ခိုက်တယ်လို့တော့ မထင်ပါနဲ့။ ဟိုးအရင် Gtalk ခေတ်၊ blog ခေတ်ကတည်းက ဒေါ်စုကို ချစ်လို့ ကဗျာတွေ သုံးလေးပုဒ် ရေးခဲ့ဖူးတယ်။ အလိုလို နေရင်းကို ချစ်စရာကောင်းတဲ့ အမေတစ်ယောက်လို၊ အန်တီကြီး တစ်ယောက်လို ခံစားခဲ့တာ။ အခုလည်း သိပ်မကြိုက်တော့ပေမဲ့ အတိုင်းအတာ တစ်ခုထိ ချစ်နေတုန်းပါပဲ။ မကြိုက်တော့တာကတော့ ၂၀၁၂ ကတည်းက။ ထားပါ။ မကြိုက်တဲ့အကြောင်း မပြောချင်တော့ဘူး။

အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ အန်တီတစ်ယောက်လို ချစ်နေတုန်းပဲ။ ဒါကြောင့် အခု နိုင်ငံခြာမှာ ဆန္ဒပြကြရင် ဒေါ်စုပုံကို မီးရှို့တာ ဘာညာလုပ်ကြရင် စိတ်မကောင်းဖြစ်မိပြိး ဒေါသထွက်လာတာ အမှန်ပဲ။ ထားပါ။ ဒါက ကိုယ့်စိတ်ခံစားချက်။

အခုမှ အမေစု ဆိုပြီး အရမ်းချစ်ပြနေတဲ့ အထဲက တချို့ဆို အဲဒီတုန်းက ဒေါ်စုပုံတွေ၊ ဒေါ်စုအကြောင်းတွေ ရေးလို့ ဆိုပြီး block ခဲ့တဲ့သူတွေပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ကျွန်တော် နဘေတွေနဲ့ ရေးခဲ့တဲ့ ကဗျာတစ်ပိုဒ်က

အမေ့ခြံနံပါတ် ငါးဆယ့်လေးဟာ

မျှော်လင့်ခြင်းရဲ့ ပြယုဂ် အားတက်ဆေးပေါ့ 

အမေ့အမြင်ပုံစံကို အငှားဆောင်ပြီး သားတို့အများအတွက်တွေးမယ် 

အမေ့ရင်ခုန်သံကို ကြားယောင်ပြီး သားတို့အားဆက်မွေးမယ်။

ကိုယ်ရေးခဲ့တာနဲ့ အခု အဆဲမခံရအောင် ကာဗာလုပ်တာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ခံစားချက် ပြောင်းသွားတာကို ပြောပြတာ။

၂၀၁၂ က စပြီး ခံစားချက် ပြောင်းသွားတယ်။ ဒါပေမဲ့ အကောင်းဆုံးလုပ်နိုင်ပါစေဆိုတဲ့ ဆန္ဒတော့ ရှိနေတုန်းပဲ။ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခံစားလိုက်ရတာကတော့ လက်ပံတောင်းတောင် ကိစ္စကနေ စတယ်။ လူတွေရဲ့ အုပ်စုစိတ်ဓာတ်ကိုလည်း စိတ်ပျက်မိတယ်။ အဲဒီလူတွေကို မထောက်ခံရင်တောင် မဆဲသင့်ဘူး မဟုတ်လား။ အသိမ်းခံရတဲ့ မြေတွေဟာ ကိုယ့်မြေတွေဆိုရင်၊ ပြီးတော့ အဲဒီပရောဂျက်ရဲ့ အဓိက အကျိုးခံစားုရမယ့် နိုင်ငံဟာ တရုတ်နိုင်ငံ ဖြစ်နေကြောင်း သိရင်.. မြေအသိမ်းခံခဲ့ရသူ အဖွားကြီးတွေဘက်က မရပ်တည်ပေးနိုင်ရင်တောင်မှ ကိုယ်ချင်းစာတရားကိုငဲ့သင့်တယ်။ မဆဲသင့်ဘူးလို့ ထင်တယ်။ မြေ၊ယာပဲ တစ်သက်လုံး လုပ်ကိုင်စားခဲ့တဲ့သူတွေဟာ လျော်ကြေး ဘယ်လောက်ရရ အဲဒါပဲ ဆက်လုပ်ချင်မှာပဲ။ အခု ကျွန်တော် ပြောတဲ့ သူငယ်ချင်းမှာလည်း တစ်နေ့ အေးအေးချမ်းချမ်း ယာပြန်လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ အိပ်မက်ရှိကြောင်း သူပြောတယ်။ အဲ… အသိမ်းခံရတဲ့ မြေဟာ ကိုယ့်မြေ ဖြစ်နေပြီဆိုရင် ? ပျက်စီးသွားတဲ့ ဘဝ စိတ်ကူးယဉ်မှှုလေးတွေကို ဘာနဲ့ ပြန်လျော်ပေးကြမှာလဲ။

အချုပ်ပြောရရင် မဲမပေးခဲ့ဘူးဆိုတာလည်း ဒေါ်စုပြောခဲ့တဲ့ quotation အတိုင်းပဲ။ ဒီမိုကရေစီ အတုမှာ ဘာမှ မလုပ်ကြတော့ဘဲ မျောသွားတာဟာ ပိုဆိုးတယ်လို့ ထင်လို့။

(Facebook က ပို့စ်ကို မူရင်းရေးခဲ့တဲ့ backdate နဲ့ blog ကို ပြန်ရွှေ့တာပါ။)

အန်တီစုရဲ့ ပျော့ကွက်တစ်ခု

 လွတ်လပ်မှှုတို့၊ လူသားဝါဒီတို့ ရှှုထောင့်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဒေါ်စုကိုက ဟိုးအရင်ကတည်းက ထောက်ပြစရာ တစ်ခုရှိတယ်။ နိုင်ငံရေး ရှှုထောင့်ကနေ ဆိုရင်တော့ သူမှန်ပါတယ်။ အရင်ကလည်း ရေးဖူးတယ်။

သူ့ကို နိုင်ငံခြားသားနဲ့ ယူတဲ့ ကိစ္စကို စစ်အာဏာရှင်တွေက အောက်လုံးနဲ့ တိုက်ခိုက်တဲ့အခါ၊ ဘိုကတော်စုကြည်တို့၊ ကုလားဖြူမယားစုကြည်တို့ဆိုတဲ့ စကားလုံးတွေကို ရင့်ရင့်သီးသီး သုံးပြီး အရင်တုန်းက စစ်အာဏာရှင်တွေက တိုက်ခိုက်၊ မေးခွန်းထုတ်တုန်းက သူပြန်ဖြေခဲ့တာက နိုင်ငံခြားမှာနေရင် နိုင်ငံခြားသားနဲ့ ရမှာပေါ့။ မြန်မာမှာနေရင် မြန်မာနဲ့ ရမှာပေါ့ ဆိုတဲ့အဖြေမျိုးပဲ ပေးသွားတယ်။  တကယ်က လူအချင်းအတူတူပဲ၊ အိမ်ထောင်ရေးက ကျွန်မကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စ၊ နိုင်ငံခြားသားလည်း လူပဲ ဆိုပြီး ဖြေသင့်တာမျိုး။ နိုင်ငံခြားသားနဲ့ ယူခဲ့တာက မှားခဲ့သလို၊ အဲလိုမှားအောင် စစ်အစိုးရက ပြည်ပကို ပို့ထားလို့ နိုင်ငံခြားမှာနေရလို့ နိုင်ငံခြားသားနဲ့ပဲ ရခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ဖြစ်သွားရော။

နိုင်ငံခြားသားနဲ့ ယူလိုက်တဲ့သူတွေဟာ ကံဆိုးမိုးမှောင်စွာနဲ့ နိုင်ငံခြားရောက်ပီး ရွှေမြန်မာတွေကို  မရဘဲ နိုင်ငံခြားသားကို ယူလိုက်ရသလိုလို။ 

အဲဒီတုန်းက အာဏာရှင်တွေက အောက်လုံးသုံးပြီး သူ့ကို တိုက်ခိုက်တာ ဆိုးဝါးလွန်းပေမဲ့ အဲဒီတုန်းက ဒေါ်စုတုံ့ပြန်ပုံကို ဟိုးအရင်ကတည်းက ဘဝင်မကျခဲ့ဘူး။ 

နိုင်ငံရေးအရကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒေါ်စု အဲလို ဖြေခဲ့တာ မှန်ပါတယ်။ နို့မို့ဆိုရင်တော့ အဲဒီအချက်နဲ့ပဲ နိုင်ငံရေးမှာ  တစ်ပန်းရှုံးနေတာကိုး။

(Facebook က ပို့စ်ကို Facebook က ဒိတ်အတိုင်း backdate နဲ့ ပြန်တင်တာပါ။ 

ကိုမျိုးမဟာလက်နက်

 (ကိုမျိုး မဟာလက်နက်)

ကိုမျိုး မဟာလက်နက် ဆိုလု့ိ 18+ မထင်ကြနဲ့ဦး။ ငါးတန်းလား၊ ခြောက်တန်းမှာလား မသိ။ အ-ထ-က (၅) တာမွေမှာ..သမိုင်းဆရာက ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ဖြစ်ရခြင်း အကြောင်းကို သင်တော့ .... ကို = (ကို)လိုနီ နယ်မြေများ အပြိုင်အဆိုင်ရှာဖွေခြင်း။ မျိုး = အ(မျိုး)သားရေး စိတ်ဓာတ်များ အလွန်ပြင်းထန်လာခြင်း။ မဟာ = (မဟာ)မိတ်စစ်အုပ်စုများ အပြိုင်အဆိုင်ဖွဲ့စည်းခြင်း။ လက်နက် = စစ်(လက်နက်)ပစ္စည်းများ အပြိုင်အဆိုင် တပ်ဆင်ခြင်းကို အလွယ်မှတ်ခိုင်းတာ။ mnemonic နည်းပေါ့။ 

ပြောချင်တာက အဲလို နည်းနဲ့ မှတ်ခဲ့ရုံမက ကိုယ်ဟာ.... ခပ်ငယ်ငယ်လေးရှိသေးပေမဲ့...အဲလို ကလေးအရွယ်ကတည်းက မျိုးချစ်စိတ်ဆိုတာ ကမ္ဘာစစ်ကိုတောင် ဖြစ်စေပါလား၊ ဒါနဲ့များ ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာကျ အဲလိုသင်ပြီး မြန်မာ့သမိုင်းလို ဟာမျိုးမှာကျ ဘာလို့ မျိုးချစ်စိတ်က (အမြဲတမ်း ခြွင်းချက်မရှိ) ကောင်းသလို သဘောတရားတွေ သင်ရတာလဲဆိုပြီး လေးလေးနက်နက်ကို အဲဒီတုန်းက တွေးဖူးတာ။ မျိုးချစ်စိတ်ရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကို တချို့လူကြီးတွေ အခုထိ အဲလို မတွေးနိုင်တာ အံ့သြစရာ။

ပြောရရင်တော့ ကိုယ်ဟာ ငယ်ငယ်ကတည်းက အတွေးအခေါ်ကောင်းခဲ့တဲ့သူလေးပါလား။ 😃 ဆရာအောင်သင်း သူ့ကိုယ်သူ အရွှန်းဖောက် ပြောဖူးသလို ပြောရရင်တော့ ... ငယ်ငယ်တုန်းက ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အခု ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်က ပြန်ကြည်ညိုစရာ။ ခိခိ 😃

(ကောင်းကင်ကို)

Facebook က ပို့စ်တချို့ blog ကို ရွှေ့တဲ့အနေနဲ့ Facebook ပို့စ်ကို backdate နဲ့ ပြန်တင်တာပါ။

ဘာသာရေး နဲ့ ဘိန်း

 ဘာသာရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး “အဆိုးဘက်မှာ စွဲလမ်းမှှု”ဟာ ဘိန်းစွဲတာထက် ဆိုးပါတယ်။ ဘိန်းက စွဲတဲ့လူနဲ့ သူ့ပတ်ဝန်းကျင် ကွက်ကွက်လေးလောက်ပဲ ဆိုးကျိုးပေးနိုင်တာ။ ဘာသာရေး အစွဲအလမ်းကြောင့်ကျ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ အပြစ်မဲ့သူတွေ အများကြီး သေနေရ၊ ဒုက္ခရောက်နေရ၊ အဖိနှိပ်ခံနေရတယ်။

ဘိန်းစွဲခဲ့သူတွေထဲမှာ ကျွန်တော်တို့ လေးစားနေရတဲ့ ကမ္ဘာကျော် အဆိုတော်တွေ ရှိတယ်။ မြန်မာ့ဂီတလောကမှာ သမိုင်းမှတ်တိုင်တွေ စိုက်ထူသွားခဲ့တဲ့ အဆိုတော်တွေ ရှိတယ်။ (အဲဒီ အဆိုတော်တွေရဲ့ နာမည်တွေကိုတော့ ကျွန်တော် မပြောချင်ဘူး) ဘာသာရေး အလွန်အကျွံ စွဲသူတွေကြောင့်တော့ လူတွေ သေရတာပဲ ရှိတယ်။

ဘာသာရေးကို အရမ်းယုံကြည်စွဲလမ်းပြီး ကောင်းတာလုပ်တဲ့သူတွေလည်း ရှိပါတယ်လို့ ပြောလာရင် အဲဒါက တကယ်တော့ အဲဒီလူဟာ ဘာသာရေးကွက်ကွက်လေးတစ်ခုတည်းကို စွဲလမ်းမနေဘဲ မေတ္တာဝါဒကို ကျင့်သုံးလို့ ဖြစ်လိမ့်မယ်။ အဲလိုလူမျိုးဟာ ဘာသာရေးကို စွဲလမ်းတာ မဟုတ်ဘဲ ဓမ္မကို နှစ်ခြိုက်တာလို့ ပြောရမလား။

ဘာသာတစ်ခုတည်းကို အလွန်အကျွံ ကွက်ပြီး စွဲလမ်းနေရင်တော့ အဲဒီဘာသာရေးသမားဟာ သူ့ဘာသာနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာ အပြိုင်အဆိုင် ခွပ်နေမယ့် အဆင့်ကနေ ဘယ်လိုလုပ် တက်လာမှာလဲ။

ဘာသာရေးကြောင့် တိုက်ရိုက်မဟုတ်ပေမဲ့… ဘာသာရေးခေါင်ဆောင်တွေကြောင့် World Trade Center လည်း ပြိုခဲ့ပြီ။ အစ္စလာမ်မစ် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တချို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ရွံစရာအကောင်းဆုံး လူတွေကို ဖြစ်လို့။

ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေကြောင့် “ခွေးကို အားရပါးရ ပေါင်းစမ်း” ဆိုတဲ့ စကားတွေလည်း ပေါ်လာပြီ။ အဲလို ဘုန်းကြီးကို ရဟန်းတစ်ပါးမို့၊ သင်္ကန်းကြီး ဝတ်ထားလို့ မဝေဖန်သင့်ဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆက ခေတ်ပညာတတ်ဆိုတဲ့… စက်မှှုတက္ကသိုလ်က ကျောင်းနေဘက် တချို့မှာတောင် ရှိသေးတယ်။ ကြည့်စမ်း။ ဘာသာရေး အစွဲအလမ်း၊ ဘာသာရေးမှှိုင်းက လူတွေကို ဘယ်လောက်တောင် ကန်းစေသလဲဆိုတာ။

ကောင်းကင်ကို

friend list မှာ လူလျော့သွားလို လျော့သွားငြား ပြန်တင်ကြည့်တာ။ ဟိုးအရင်တုန်းက ရေးခဲ့တဲ့ဟာ။ Facebook က ပို့စ်ကို အဲဒီရက်အတိုင်း backdate နဲ့ ပြန်တင်တာပါ။

OCD (သုိ႔မဟုတ္) စိတ္စြဲလြန္ေဝဒနာ

သူ႔ကိုကၽြန္ေတာ္ စေတြ႕တုန္းက
ကၽြန္ေတာ့္ေခါင္းထဲမွာ အရာရာအားလံုး ျငိမ္းခ်မ္းတိတ္ဆိတ္သြားခဲ့တယ္။
အာသာဆႏၵ အေၾကာဆြဲမွႈအားလံုး၊
ေခါင္းထဲမွာ တရစပ္ ထင္ေနတဲ့ ပံုရိပ္ေတြအားလံုး
ေပ်ာက္သြားခဲ့တယ္။

ခင္ဗ်ားမွာ စိတ္စြဲလြန္ေဝဒနာ ရွိျပီဆုိရင္၊ ျငိမ္သက္တဲ့ အခုိက္အတံ့ဆိုတာမ်ိဳး ခင္ဗ်ား ဘယ္ေတာ့မွ ရမွာမဟုတ္ဘူး။
အိပ္ရာထဲမွာေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ေတြးေနတတ္တယ္။
ငါ တံခါးေတြ ေသာ့ခတ္ခဲ့ရဲ႕လား။ ခတ္ခဲ့တယ္။
ငါ လက္ေဆးခဲ့ရဲ႕လား။ ေဆးခဲ့တယ္။
ငါ တံခါးေတြ ေသာ့ခတ္ခဲ့ရဲ႕လား။ ခတ္ခဲ့တယ္။
ငါလက္ေဆးခဲ့ရဲ႕လား။ ေဆးခဲ့တယ္။

ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ကို စေတြ႕ခဲ့တုန္းက၊ ကၽြန္ေတာ္ ေတြးႏုိင္ခဲ့တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အရာက
သူ႔ႏွႈတ္ခမ္း အေကြးအညြတ္ေလးပဲ။
ဒါမွမဟုတ္ သူ႔ပါးေပၚက်ေနတဲ့ မ်က္ေတာင္ေလး
သူ႔ပါးေပၚ က်ေနတဲ့ မ်က္ေတာင္ေလး
သူ႔ပါးေပၚ က်ေနတဲ့ မ်က္ေတာင္ေလး။

ရင္ခုန္သံဖြင့္ဟ သူ႔ကုိစကားစရေတာ့မယ္ဆုိတာ ကၽြန္ေတာ္သိခဲ့တယ္။
သူနဲ႔ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေနရာမွာ ခ်ိန္းေတြ႕ၾကဖို႔ စကၠန္႔သံုးဆယ္အတြင္းမွာ ေျခာက္ၾကိမ္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ ကမ္းလွမ္းမိတယ္။
သံုးၾကိမ္ေျမာက္မွာ သေဘာတူလက္ခံေၾကာင္း သူေျပာလုိက္ေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္က စိတ္မခ်ေသးေတာ့ ဆက္ျပီး ကမ္းလွမ္းေနမိေတာ့တာေပါ့။

ပထမအၾကိမ္ ခ်ိန္းေတြ႕ခဲ့ၾကတုန္းက သူနဲ႔ကၽြန္ေတာ္ စကားေျပာခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ထက္ေတာင္၊ အစားအေသာက္ကို တကယ္စားခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ထက္ေတာင္၊ အစားအေသာက္အေရာင္အေပၚ ကၽြန္ေတာ္ဇီဇာေၾကာင္ေနခဲ့တဲ့ အခ်ိန္က ပုိမ်ားခဲ့တယ္။
ဒါေပမဲ့ အဲဒါကုိ သူသေဘာက်သြားပါေလေရာ။

သူ႔ကို ကၽြန္ေတာ္ ႏွႈတ္ဆက္အနမ္း ၁၆ ၾကိမ္ ေပးရတာ၊ တကယ္လို႔ အဲဒီေန႔ဟာ ဗုဒၶဟူးေန႔ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ႏွႈတ္ဆက္အနမ္း ၂၄ ၾကိမ္ ေပးရတာကိုလည္း သူ သိပ္သေဘာက်ခဲ့တယ္။
အိမ္ျပန္ဖို႔ လမ္းေလွ်ာက္ၾကတဲ့အခါ ပလက္ေဖာင္းအက္ကြဲရာေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ တံု႔ေႏွးစိတၱဇျဖစ္၊ အတူတူလမ္းေလွ်ာက္ခ်ိန္ကုိ တစ္သက္တာေလာက္ယူပစ္ခဲ့ရတာကုိလည္း သူသိပ္သေဘာက်ခဲ့တယ္။

အိမ္တစ္လံုးမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အတူတူေျပာင္းေနၾကတဲ့အခါ လံုျခံဳလိုက္တာလို႔ သူကေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတ္ာက တံခါးကို ၁၈ၾကိမ္တိတိ ေသာ့ခတ္ေလ့ရွိေတာ့ ဘယ္သူမွ ဝင္မခုိးႏုိင္ေတာ့ဘူးေပါ့။
သူစကားေျပာတဲ့အခါ သူ႔ႏွႈတ္ခမ္းေတြကို ကၽြန္ေတာ္ အျမဲတမ္းၾကည့္တယ္။
သူစကားေျပာတဲ့အခါတိုင္း ၾကည့္တယ္။
သူစကားေျပာတဲ့အခါတိုင္း ၾကည့္တယ္။
သူစကားေျပာတဲ့အခါတိုင္း ၾကည့္တယ္။
သူစကားေျပာတဲ့အခါတိုင္း ၾကည့္တယ္။
ကၽြန္ေတာ့္ကုိခ်စ္တဲ့အေၾကာင္း သူဖြင့္ဟ စာလံုးေပါင္းတဲ့အခါ၊ သူ႔ႏွႈတ္ခမ္းလႊာအစြန္ႏွစ္ဘက္ဟာ အေပၚကုိ ေကြးေကြးေလးတက္သြားတယ္။
ညဆိုရင္ မီးေတြအားလံုးကုိ ကၽြန္ေတာ္ ပိတ္လိုက္တာ၊ ျပန္ဖြင့္လိုက္တာ၊ ျပန္ပိတ္လိုက္တာ၊ ျပန္ဖြင့္လိုက္တာ၊ ျပန္ပိတ္လိုက္တာ၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္၊ ဖြင့္လိုက္၊ ပိတ္လိုက္ လုပ္ေနတာေတြကို သူက အိပ္ရာထက္မွာလွဲျပီး ၾကည့္ေနခဲ့တာေပါ့။
သူဟာ မ်က္လံုးေလးမွိတ္ထားျပီး၊ ေန႔အလင္းေရာင္ နဲ႔ ညအေမွာင္ေတြ သူ႔ေရွ႕မွာ တစ္ဖ်ပ္ဖ်ပ္ ျဖတ္သန္းေျပးလႊားေနသလိုမိ်ဳး စိတ္ကူးယဥ္လို႔ ရခဲ့တာေပါ့။

ဒီလိုေနလာရင္းနဲ႔ တခ်ိဳ႕နံနက္ခင္းေတြမွာ၊ သူအလုပ္မသြားခင္ ႏွႈတ္ဆက္အနမ္းေတြ ကၽြန္ေတာ္စေျခြတဲ့အခါ သူအလုပ္ေနာက္က်လိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ သူခပ္သြက္သြက္ ထြက္သြားတတ္လာျပီ။
ပလက္ေဖာင္းအက္ကြဲရာေတြနား ကၽြန္ေတာ္စိတၱဇပြားျပီး ရပ္ေနမိတဲ့အခါ သူတစ္ေယာက္တည္း ဆက္ေလွ်ာက္သြားတတ္လာျပီ။
ကၽြန္ေတာ့္ကုိခ်စ္တဲ့အေၾကာင္း သူ ေလးတိေလးကန္စာလံုးေပါင္းတဲ့အခါ သူ႔ပါးစပ္ဟာ တင္းတင္းေတာင့္ေတာင့္၊ မ်ဥ္းေျဖာင့္တစ္ေၾကာင္းလို ျဖစ္လာျပီ။
ကၽြန္ေတာ့္ကုိ အခ်ိန္ေတြ အလြန္အကၽြံေပးေနရေၾကာင္း သူေျပာလာျပီ။
ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္ကစျပီး သူ႔အေမအိမ္မွာ သူ ေျပာင္းအိပ္ျပီ။
သူ႔ကုိ ကၽြန္ေတာ္ အရူးအမူးစြဲလမ္းေနတာကုိ သူ ခြင့္မျပဳခဲ့သင့္တဲ့အေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ့္နားထဲကို သူ သံရည္ပူေလာင္းျပီ။ ဇာတ္လမ္းၾကီး တစ္ခုလံုးဟာ အမွားအယြင္းတစ္ခုတဲ့။ ဒါေပမဲ့ သူနဲ႔ ေပြ႕ဖက္ျပီးတိုင္း ကၽြန္ေတာ္ လက္ေဆးစရာမွမလိုတာ၊ ဘယ္လိုလုပ္ျပီး အမွားအယြင္းတစ္ခု ျဖစ္ႏုိင္မွာလဲ။ အခ်စ္ဆိုတာ အမွားအယြင္းတစ္ခု မဟုတ္ဘူး။ သူက်ေတာ့ အေဝးကုိ ထြက္ေျပးႏုိင္ျပီး ကၽြန္ေတာ္က်ေတာ့ ထြက္မေျပးႏုိင္ဘူးဆုိတဲ့ စုတ္သပ္ရင္ကြဲအျမင္က ကၽြန္ေတာ့္ကို ေသလုမတတ္ နာက်င္ေစတယ္။
သူ႔အေၾကာင္းပဲ အျမဲေတြးေနမိလို႔ ေနာက္တစ္ေယာက္ရွာဖို႔ ကၽြန္ေတာ္ အျပင္မထြက္ႏုိင္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ အျပင္မထြက္ႏုိင္ဘူး။

အရာရာကုိ ကၽြန္ေတာ္ အလြန္အကၽြံ စြဲလမ္းမိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ အေရျပားတေလွ်ာက္ ေရာဂါပိုးေတြ အလစ္ဝင္ေရာက္လာတာကို ကၽြန္ေတာ္ျမင္ရတယ္။
ကားေတြ တစ္စီးျပီးတစ္စီး၊ ဆက္တုိက္…ဆက္တုိက္…ဆက္တုိက္…ကၽြန္ေတ္ာ့ကုိ ဝင္တုိက္တာကို ကၽြန္ေတာ္ျမင္ရတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တြယ္ျငိခဲ့သမွ်အရာရာမွာ သူသာ ပထမဆံုး အလွအပပါ။
စတီယာရင္ကို သူစတိုင္က်က် ကုိင္လိုက္ပံုကုိ ျမင္ေယာင္ေတြးေတာရင္း နံနက္တိုင္းမွာ ႏုိးခ်င္တယ္။
မီးခံေသတၱာဖြင့္သလို စတိုင္နဲ႔ ေရပန္းခလုတ္ကုိ သူလွည့္ပံု
ဖေယာင္းတုိင္ေတြကို သူမွႈတ္ျငွိမ္းပံု
ဖေယာင္းတုိင္ေတြကို မွႈတ္ျငိွမ္း
ဖေယာင္းတုိင္ေတြကို မွႈတ္ျငွိမ္း
ဖေယာင္းတုိင္ေတြကို မွႈတ္ျငွိမ္း
ဖေယာင္းတုိင္ေတြကို မွႈတ္ျငွိမ္း
မွႈတ္ျငွိမ္း

အခု သူ႔ကို တျခားဘယ္သူက နမ္းေနမလဲဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္ေတြးေနမိတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ အသက္ေတာင္ ရွဴလို႔မရေတာ့ဘူးဗ်ာ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အဲဒီလူက သူ႔ကို တစ္ခ်က္ပဲနမ္းတယ္။ အဲဒီအနမ္းဟာ ျပီးျပည့္စံုမွႈ ရွိမရွိလည္း အဲဒီလူ ဂရုမစုိက္ဘူး။

ကၽြန္ေတာ္သူ႔ကို အရမ္း ျပန္လုိခ်င္တယ္။
တံခါးကို ကၽြန္ေတာ္ မပိ္တ္ဘဲ ထားလိုက္ျပီ။
မီးကုိ ကၽြန္ေတာ္ မပိတ္ဘဲ ထားလုိက္ျပီ။

By နီးလ္ဟီးလ္ဘြန္းန္ (Neil Hilborn)
ဘာသာျပန္သူ - ေကာင္းကင္ကုိ

ကဗ်ာဆရာ နီးလ္ဟီးလ္ဘြန္းန္ ရဲ႕ “OCD” ဆိုတဲ့ slam poem (စကားေျပာ ကဗ်ာ) ပါ။ Slam poem ေတြဟာ ပရိသတ္ဆီကုိ စကားေျပာပံုစံနဲ႔ တုိက္ရုိက္မက္ေဆ့ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ Slam poem ေတြကုိ ေကာ္ဖီဆုိင္ေတြ၊ စာအုပ္ဆုိင္ေတြမွာလည္း ရြတ္ဆုိတင္ဆက္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ပထမဆံုး poetry slam ကဗ်ာရြတ္ဆို တင္ဆက္မွႈ ျပိဳင္ပြဲကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ နယူးေယာက္ျမိဳ႕မွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လက က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၀ မွာေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ပထမဆံုး National Poetry Slam ျပိဳင္ပြဲကုိ စတင္က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ poetry slam ဟာ အလြန္ေရပန္းစားလာတာမို႔ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ အခ်ိန္ျပည့္ အလုပ္အကိုင္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းမွာ လွည့္လည္ျပီး ကဗ်ာရြတ္ဆိုတင္ဆက္ႏုိင္လာၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာတင္မကဘဲ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြကို လွည့္လည္ျပီး ကဗ်ာရြတ္ဆိုတင္ဆက္မွႈေတြ ျပဳလုပ္လာၾကပါတယ္။

နီးလ္ဟီးလ္ဘြန္းန္ရဲ႕ ကဗ်ာဟာ “OCD” စိတ္ေရာဂါေဝဒနာ အေၾကာင္းကုိ အခ်စ္အလြမ္း ေၾကကြဲမွႈခံစားခ်က္ၾကမ္းၾကမ္းနဲ႔ ေရာစပ္ဖြဲ႕ဆိုထားတဲ့ ကဗ်ာျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ကေန ၅၄ ႏွစ္အတြင္း စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၂ ရာခုိင္ႏွႈန္းေက်ာ္ဟာ OCD ေဝဒနာရွင္ေတြလို႔ OCD ေဝဒနာအေၾကာင္း ဝက္ဘ္ဆုိဒ္တစ္ခုက ဆုိပါတယ္။ စိတ္စြဲလြန္ေဝဒနာရွင္ေတြရဲ႕လကၡဏာ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ လက္ခဏခဏ ေဆးရမွ ေနသာထုိင္သာရွိတာ၊ တခ်ိဳ႕အေရာင္ေတြကုိ ေၾကာက္ရြံ႕တာ၊ တစ္ခုခုလုပ္ရင္ ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ဆုိျပီး အၾကိမ္အေရအတြက္ အတိအက် လုပ္ရမွ စိတ္ေအးသြားတာ စတဲ့ အလြန္အကၽြံ စြဲလမ္းမွႈ မ်ိဳးစံုပါပဲ။

စိတ္စြဲလြန္ေဝဒနာ ေပၚလြင္ေအာင္ တခ်ိဳ႕စာေၾကာင္းေတြကို ကဗ်ာဆရာက ထပ္ကာထပ္ကာ ထပ္ကာထပ္ကာ ထပ္ကာထပ္ကာ ထပ္ကာထပ္ကာ ထပ္ကာထပ္ကာ ေက်ာ့ထားပါတယ္။ ကဗ်ာတတိယပုိဒ္မွာပါတဲ့ “သူ႔ပါးေပၚက်ေနတဲ့ မ်က္ေတာင္ေလး” ဆိုတာကလည္း အဓိပၸါယ္အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။ ၾကယ္ေၾကြတဲ့အခါ ဆုေတာင္းရင္ ဆုေတာင္းျပည့္တယ္လို႔ အယူရွိၾကသလိုမ်ိဳးပဲ ပါးေပၚမွာ မ်က္ေတာင္ေလးေတြ႕ခုိက္ ဆုေတာင္းရင္ ဆုေတာင္းျပည့္တယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ယူဆၾကသတဲ့။ ေကာင္မေလးကုိ စေတြ႕တဲ့အခုိက္အတန္႔မွာ “သူ႔ပါးေပၚက်ေနတဲ့ မ်က္ေတာင္ေလး” ဆိုတာကုိ ကဗ်ာထဲမွာ အၾကိမ္ၾကိမ္ေက်ာ့ထားေတာ့ ကဗ်ာဆရာဟာ နိမိတ္ပံုလွလွနဲ႔ အၾကိမ္ၾကိမ္ ဆုေတာင္းခ်င္တာ ျဖစ္လိမ့္မယ္ထင္တယ္။

နီးလ္ဟီးလ္ဘြန္းန္ရဲ႕ “OCD” ကဗ်ာဟာ YouTube မွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလအထိ စာရင္းအရ ၾကည့္ရွႈသူေပါင္း ၁၂သန္းေက်ာ္ ရွိျပီး စံခ်ိန္သစ္တစ္ခု တင္ထားပါတယ္။

နင္မလုပ္ခဲ့တာေတြ

မွတ္မိေသးလား?

နင္အျမတ္တႏုိးထားတဲ့ကား၊ ငါ မရမကငွားခဲ့တဲ့ရက္က

ငါ့လက္ခ်က္နဲ႔ နင့္ကားေလး ပိန္ခ်ိဳင့္ရုပ္ပ်က္

နင္ ငါ့ကုိသတ္ခ်င္စိတ္ေပါက္ ေဒါသထြက္လိမ့္မယ္လို႔ ငါထင္ခဲ့ေပမဲ့

နင္ဟာ ေဒါသမထြက္ခဲ့။

မွတ္မိေသးလား?

ကပြဲကုိ အဝတ္အစားသတ္သတ္မွတ္မွတ္နဲ႔ လာရမယ့္အေၾကာင္း

နင့္ကိုမွာဖုိ႔အေရး ေခါင္းထဲေမ့ေပ်ာက္

နင္ ကုိ႔ရိုးကားရား ဂ်င္းေဘာင္းဘီနဲ႔ ေရာက္ခ်လာခဲ့

နင္ ငါ့ကုိ နာက်င္စိတ္ကြက္သြားလိမ့္မယ္လို႔ ငါထင္ခဲ့ေပမဲ့

နင္ဟာ စိတ္မကြက္ခဲ့။

မွတ္မိေသးလား?

တျခားေကာင္ေလးေတြကုိ ငါညဳတုတုျပဳစား

နင္သဝန္တုိေအာင္ မ်က္ႏွာမ်ားျပတုန္းက

နင္ငါ့ကို ထားသြားေတာ့မယ္လို႔ ငါထင္ခဲ့ေပမဲ့

နင္ဟာ ထားမသြားခဲ့။

နင္ဟာငါ့ကို သည္းခံျမတ္ႏုိး၊ ငါ့ေပ်ာ္ရႊင္မွႈေတြကို အုပ္မုိးေစာင့္ေရွာက္၊ နင္ျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့တာေတြ မေရႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အမ်ားၾကီးပဲေနာ္။

နင္ ဗီယက္နမ္က ျပန္လာရင္ စီကာပတ္ကံုးေျပာျပဖို႔

စကားလံုးေလးေတြျပင္ဆင္ ငါအမ်ားၾကီးစိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ေပမဲ့

နင္ဟာ ျပန္မလာႏုိင္ခဲ့။

By မဲရီးလ္ဂလပ္စ္ (Merrill Glass)

ဘာသာျပန္သူ - ေကာင္းကင္ကုိ

ကဗ်ာ စျပီး တင္တဲ့ရက္ (၂၀၁၇ စက္တင္ဘာ ၁)၊ ဘာသာျပန္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ (၂၀၁၇ ဇန္နဝါရီ)

ဒန္နိစေကာ့ထ္ရဲ႕ “Discovering Poetry” စာအုပ္ထဲမွာ မဲရီးလ္ဂလပ္စ္ ကေလာင္နာမည္နဲ႔ ေဖာ္ျပထားတဲ့ “But You Didn’t” ဆိုတဲ့ ကဗ်ာေလးပါ။ “Basic Skills in NEAB GCSE English” စာအုပ္မွာလည္း မဲရီးလ္ဂလပ္စ္ ကေလာင္အမည္နဲ႔ ဒီကဗ်ာေလး ပါခဲ့ပါတယ္။ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲကေန ျပန္ေရာက္မလာေတာ့တဲ့ ခ်စ္သူအေၾကာင္းကို ေရးဖြဲ႕ထားတဲ့ ကဗ်ာပါ။ အြန္လိုင္းမွာ လူၾကိဳက္မ်ားတဲ့ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ဘာသာျပန္ထားတာကုိလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အြန္လိုင္းမွာေတာ့ ေလးပုိဒ္ပါတဲ့ ဗားရွင္းနဲ႔ ေျခာက္ပိုဒ္ပါတဲ့ ဗားရွင္း ႏွစ္မ်ိဳးကြဲေနပါတယ္။ အဲဒီဗားရွင္းႏွစ္မ်ိဳးဟာ ေနာက္ဆံုးအပုိဒ္မွာလည္း နည္းနည္း ကြဲျပားေနပါတယ္။ မဲရီးလ္ဂလပ္စ္ဟာ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ ကြင္းစလန္းဇာတိ ကဗ်ာဆရာမ တစ္ေယာက္လို႔ တခ်ိဳ႕က ဆိုၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း “But You Didn’t” ကဗ်ာကို အေမရိကန္ စစ္သားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဇနီးသည္က ေရးဖြဲ႕ခဲ့တာလို႔ ဆုိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း အမည္မသိေက်ာင္းသူတစ္ဦးက ေရးဖြဲ႕ခဲ့တာလို႔ ဆိုၾကျပန္ပါတယ္။ ကဗ်ာရွင္နဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ပေဟဠိျဖစ္ေနတာကလည္း အေတြးပြားေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မဲရီးလ္ဂလပ္စ္ လို႔ပဲဲ သံုးလိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ဘာသာျပန္ထားတာကေတာ့ “Discovering Poetry” စာအုပ္ထဲက ေလးပုိဒ္ဗားရွင္းကုိ ဘာသာျပန္ထားတာပါ။ အဂၤလိပ္လိုမွာ အုိေကေနေပမဲ့ ဗမာလို တိုက္ရုိက္ဘာသာျပန္လိုက္ရင္ ကဗ်ာပံုစံရသ ေလ်ာသြားတယ္ထင္လိုိ႔ နည္းနည္းေလး ကြန္႔ညြန္႔ထားပါတယ္။

ပြည်ပအားကိုး ပုဆိန်ရိုး

 စစ်အစိုးရ သုံးခဲ့တဲ့ လေလှှိုင်းပေါ်က လူသတ်သမား၊ ပြည်ပအားကိုး ပုဆိန်ရိုးဆိုတဲ့ အောက်လုံးတွေ တစ်ပတ် ပြန်လည်လာပေါ့။ အဲဒီအောက်လုံးတွေ မြင်ရင် ပြည်ပမီဒီယာမှာ လုပ်နေတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေကို မြင်ပြီး ပြုံးမိတယ်။ သူတို့ မိဘတွေက မေးရင် “မေမေရေ… ကျွန်တော်တော့ လေလှှိုင်းပေါ်က လူသတ်သမား လုပ်နေတယ်” တို့၊ “မေမေရေ...ကျွန်မတော့ ပြည်ပအားကိုး ပုဆိန်ရိုး” လုပ်နေတယ်လို့ပဲ ပြန်ဖြေရတော့မလိုလို။ ဟီး။ ပြည်ပမီဒီယာတွေမှာ လုပ်တဲ့လူ တချို့ကို သိပါတယ်။ ကိုယ်သိသလောက်တော့ အားလုံးဟာ နိုင်ငံကို ချစ်တဲ့စိတ် အထိုက်အလျောက်ရှိကြတဲ့သူ၊ ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် အထိုက်အလျောက် ဂုဏ်ယူချင်ကြတဲ့သူတွေပါ။ ကိုယ့်နိုင်ငံ ဂုဏ်ရှိမယ့် ဟာမျိုးပဲ ရေးချင်ကြတာ။ ကိုယ့်နိုင်ငံ ကိုယ့်လူမျိုးထဲက ထူးချွန်တဲ့သူတွေ၊ ကောင်းတဲ့သတင်းတွေ ပေါ်လာရင်လည်း သတင်းလုပ်ကြရတာ အမော။ ဒါပေမဲ့ သတင်းသမားဆိုတော့ အဆိုးတွေ ပါလာရင်လည်း အဆိုးကို ရေးကြရတာပါပဲ။ ဘာမှ နိုင်ငံကို သစ္စာဖောက်နေကြတာ မဟုတ်ဘူး။ ကျင့်ဝတ်ရှိတဲ့ မီဒီယာတွေဟာ ဝတ္ထုရေးသလို ရေးချင်တိုင်း လျှောက်ရေးလို့ မရပါဘူး။

ရခိုင်ကိစ္စမှာ တခါတလေ ပြည်ပမီဒီယာတွေရဲ့ တချို့သတင်းတွေ မပြည့်စုံတာ ရှိနိုင်တယ်။ တကယ်လို့ မပြည့်စုံခဲ့ဘူးဆိုရင် အာဏာပိုင်တွေက နယ်မြေထဲ သတင်းလိုက်ခွင့်ကို တားဆီး ကန့်သတ်ထားလို့ပါ။ နောက် လူတွေလက်မခံလိုတဲ့ အမှန်တွေကိုလည်း ရှောင်လွှဲလို့ ရမှာမဟုတ်ဘးူ။ ဆရာကြီး ဒေါက်တာသန်းထွန်း ပြောခဲ့သလို ပရော်ဖက်ရှင်နယ်စိတ် ရှိရပါတယ်။ သမိုင်းကို မျိုးချစ်စိတ်နဲ့ ဝင်စွက်တော့ ရှေးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံဟာ နဂိုရှိခဲ့တဲ့ အကျယ်အဝန်းထက် အများကြီး ပိုကျယ်ပြီး သမိုင်းမမှန်တော့တာမျိုးပေါ့။ သတင်းလောကမှာလည်း မျိုးချစ်စိတ်တွေ ဝင်စွက်နေရင် ရေရှည်မှာ အကျိုးယုတ်ပြီး ဘယ်သူကမှ ယုံတော့မှာ မဟုတ်ပါဘူ။ ဒီတော့ ခါးသီးတဲ့အမှန်တရားကိုလည်း ရေးရမှာပါပဲ။ တစ်ကမ္ဘာလုံးက ရှိသမျှ မီဒီယာတွေ၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကိုပဲ ကွက်ပြီးတော့ အငြိုးထားနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ တောက်လျှောက် သူ့ဟာသူ ရပ်တည်လာခဲ့တဲ့

 ကမ္ဘာ့ မီဒီယာကြီးတွေဟာ ဒီရခိုင်အရေးကျမှ ငွေယူတယ်ဆိုတာလည်း ယုတ္တိမရှိသလို ခုချိန်ထိ ခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထား ဘာမှ မရှိသေးတဲ့ အောက်လုံးတွေပါပဲ။ လူတွေဟာ ကိုယ်ယုံချင်တာကိုပဲ အမှန်တရားအဖြစ် ကြိုလက်ခံထားပြီး အဲဒါနဲ့ ကိုက်တာကို အမှန်၊ မကိုက်တာ မှန်သမျှ သစ္စာဖောက်တွေလို့ ဦးနှောက်ထဲမှာ ကြိုဆုံးဖြတ်ထားကြလို့သာ အဲလိုထင်နေကြတာပါ။

နောက်တစ်ခုက အာဏာပိုင်တွေ ထုတ်ပြန်တဲ့ဟာမှာတောင် လွဲတာလေးတွေကို အကိုတစ်ယောက် ထောက်ပြထားတာ တွေ့တယ်။ သူ့ကို ကိုယ့်ကြောင့် လူမုန်းတာမျိုး ဖြစ်မှာစိုးလို့ သူ့နာမည်တော့ မထည့်တော့ဘူး။ သူထောက်ပြထားတာက ဘီစကစ် ကိစ္စကို ဆွဲယူပြီး UN ကို အကြမ်းဖက်အားပေးလို့ စွပ်စွဲတာရယ်၊ ပထမတစ်ရက်မှာ ဒိုင်းနက်တိုင်းရင်းသား အယောက်နှစ်ဆယ် သေတယ်ပြောပြီး၊ နောက်ရက် သတင်းမှာကျတော့မှ အကုန်လွတ်မြောက်လာတယ်လို့ State Counsellor Page က ရေးခဲ့တာကို ထောက်ပြထားတာပါ။ propaganda ဆန်နေတယ်တဲ့။ သူတို့လည်း လူတွေ သတိထားစေချင်တဲ့ စေတနာအမှားကြောင့်၊ လက်တွေ့အခက်အခဲတွေကြောင့် ခုလို လွဲသွားတာလို့ပဲ ကျွန်တော်ကတော့ ယူဆလိုက်ပါတယ်။ မတော်တဆ နေမှာပါ။ နောက်ရက်ကျ လွတ်လာကြောင်း အမှန်ပြန်ရေးတယ်ဆိုတော့လည်း မဆိုးပါဘူး။ 

ဒါပေမဲ့ မှားတာတွေကို မြန်မာတွေက တွစ်တာတွေမှာ လျှောက်ပြီး ရှဲနေတော့၊ နိုင်ငံတကာဌာနတွေကို ပတ်ဆဲနေတော့ သက်သက်မဲ့ ကိုယ့်နိုင်ငံကိုယ် အရှက်ခွဲသလို ဖြစ်သွားတယ်။ မရှဲရ မနေနိုင်ကြရင် update ဖြစ်တာတွေနဲ့ တကယ်သေချာတာတွေကိုပဲ ရှဲကြရင်ကောင်းမယ်။  

တကယ့် အမှန်သတင်းတွေပါ အမှားတွေကြောင့် တန်ဖိုးလျော့သွားနိုင်တာမို့ … သတင်းတစ်ခု တက်လာပြီဆိုရင် … အထူးသဖြင့် သွေးဆူမယ့် သတင်းမျိုးဆိုရင် အချိန်ကိုနည်းနည်း စောင့်ကြည့်ပါ။ သတိရှိတာက တစ်ပိုင်း၊ သွေးမဆူတာက တစ်ပိုင်းပါ။ လူတွေ သွေးဆူလို့လည်း ဘာကိုမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြဿနာ ပိုကြီးလာစေနိုင်တာပဲ ရှိတယ်။ အမုန်းတရား ပိုကြီးလာတာပဲ ရှိမယ်။ အွန်လိုင်းက လူတွေဟာ လွတ်ရာကင်းရာမှာ နေကြတာမို့ သတိရှိနေရင်းနဲ့လည်း သွေးမဆူဘဲ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် စဉ်းစားလို့ရပါတယ်။

ကျင့်ဝတ်ရှိတဲ့ သတင်းဌာနတွေရဲ့ 

သတင်းတွေဟာ အကုန်လုံး အမှားမဟုတ်သလို၊ အခက်အခဲတွေကြောင် ရာနှှုန်းပြည့်တော့ မှန်ချင်မှ မှန်ပါလိမ့်မယ်။ သတင်းတွေ မပြည့်စုံကြတာကတော့ သတင်းယူဖို့ အခက်အခဲတွေကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။

အမုန်းပိုကြီးလာရင် ဘာဖြစ်မလဲ။ ကိုဖီအာနန်ရဲ့ အစီရင်ခံစာလိုမျိုးကို စဉ်းစား အကောင်အထည်ဖော်ရမယ့် အခါမျိုးမှာ အမုန်းကြီးသူတွေရဲ့ ဖိအားကြောင့် အစိုးရကိုလည်း အကျပ်ရိုက်စေမှာပါ။ တစ်နိုင်ငံလုံး အမုန်းကြီးနေကြရင် တကယ်ညှိရမယ့် အချိန်မျိုးမျာ အစိုးရအနေနဲ့ လုပ်ရကိုင်ရ တအားခက်တော့မှာပါ။ အဲဒါကိုလည်း သတိပြုကြရင် ကောင်းမှာပါ။

သွေးဆူဒေါသထွက်ခြင်း၊ ကလေးဆိုးကြီးတွေလို နိုင်ငံတကာကို လိုက်ရန်ရှာနေခြင်းမျိုးထက်၊ စဉ်းစားချင့်ချိန်တတ်တဲ့ ဦးနှောက်တွေ ရှိကြမယ်ဆိုရင် ဘက်တိုင်း အကျိုးရှိကြမှာပါ။

(Facebook Post ကို မူလရေးခဲ့တဲ့ back date နဲ့ blog မှာ ပြန် save တာ။ 

Emotion နဲ႔ ေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ေလာက

ဆရာ ဂ်က္(ကြမ္းျခံကုန္း)လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရုပ္ရွင္ကိစၥမွာ မေတာ္တဆ အေျပာမွားသြားေတာ့ ခံရျပီ။ ဒီကိစၥမွာ ေဝဖန္သူေတြ မွန္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အရင္တုန္းကေတာ့ ကုိယ္ေလးစားတဲ့သူေတြ အေျပာမွားရင္ ေဒါသထြက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ (အခုေနာက္ပိုင္းမွာ) အေျပာမွား အဆုိမွားက လူတိုင္း ျဖစ္တတ္တယ္လို႔ပဲ ေတြးလိုက္တယ္။ တစ္ခါ အေျပာမွားတာ၊ တစ္ေနရာမွာ ရပ္တည္ခ်က္မွားတာမ်ိဳးေၾကာင့္ အကုန္မေကာင္းဘူးလို႔ မဆိုႏုိင္ဘူး မဟုတ္လား။

ဦးဝီရသူကုိ ဆရာေဇာ္ေဇာ္ေအာင္က သံဃာ့ အာဇာနည္လုိမ်ိဳး ေရးခဲ့တာမ်ိဳးကေတာ့ ပိုရုပ္ပ်က္တာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါမ်ိဳးကိုေတာင္ (အခုေတာ့) အဲဒီကိစၥက သက္သက္၊၊ တျခားကိစၥက သက္သက္လုိ႔ပဲ ခံယူလိုက္ေတာ့တယ္။ ႏုိ႔မို႔ဆုိ ဖတ္စရာ ကုိယ့္ကမၻာ ပုိက်ဥ္းသြားမယ္လို႔ပဲထင္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း Ezra Pound လို နာဇီ ကဗ်ာဆရာ ရွိခဲ့တာပဲ။

ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို အျမင္ကတ္လို႔ မဖတ္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ ျပတ္သားသူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ကိုလည္း ေလးစားနားလည္ပါတယ္။ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ ကိုယ္ပဲေလ။

ဒီ တစ္ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ ကုိယ့္စိတ္ေတြ ေပ်ာ့သြားတာကိုေတာ့ သတိထားမိတယ္။ လစ္ဘရယ္ဆန္လာတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကုိယ္အပါအဝင္ လူေတြ အကုန္လံုးဟာ ကုိယ့္အစြဲနဲ႔ကိုယ္ ဘက္လိုက္ေနၾကတာပဲလို႔ ျမင္လာတာ။

ဥပမာ ေဒၚစုကုိ မတရားဆဲတဲ့သူတစ္ေယာက္ဟာ ခုိင္ထူး အဆဲခံရရင္ မခံႏုိင္တာရွိမယ္။ ဘုရားေတြကိုေတာင္ troll ႏုိင္တဲ့သူဟာ ကုိယ္ၾကိဳက္တဲ့စာေရးဆရာကို အေဝဖန္ခံရေတာ့က် ဆတ္ဆတ္ထိ မခံတာ ရွိမယ္။ ဗုဒၶကို troll ခ်င္ troll .... မူရာကာမီကုိ မထိနဲ႔၊ ဆရာ တာရာမင္းေဝကုိ မထိနဲ႔ ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့။

ကိုယ္မုန္းတဲ့လူ လုပ္တဲ့လုပ္ရပ္ကိုပဲ ကုိယ္ခ်စ္တဲ့လူလုပ္ရင္ သေဘာက်ခ်င္ က်ေနတတ္ေရာ။ သဘာဝလည္း က်ပါတယ္။ ေလာကၾကီးကို တကယ္ေမာင္းႏွင္ေနတာဟာ ေလာဂ်စ္ေတြ မဟုတ္ဘဲ အီးမိုးရွင္းေတြနဲ႔ ေမာင္းႏွင္ရတာကုိး။

ေကာင္းကင္ကုိ (Facebook မွာ ၾသဂုတ္ ၂၀ တုန္းက တင္ခဲ့တဲ့ ပို႔စ္ပါ)